بزرگنمايي:

آریا جوان - تأثیر حاصل از توسعه و تغییرات اقلیمی روی تخریب زمین‌های زراعی، تهدید بزرگی بر اقتصاد و کشاورزی هند تحمیل کرده است.

بزرگراهی که از گورگان (قطب تجاری و فناوری ایالت هاریانا) می‌آید، از میان مسیرهایی می‌گذرد که زمانی مزارع سبز حاصلخیز بود ولی اکنون زمین خشکی است که در جای جای آن ساختمان‌های نیمه‌تمام و ماشین‌آلات ساخت‌و‌ساز دیده می‌شود. در سال‌های اخیر، رونق بخش املاک در اثر رشد سریع اقتصادی هند، هزاران هکتار از زمین‌های قابل کشت در این منطقه را به برج‌هایی از شیشه و فولاد تبدیل کرده است. دانشمندان چنین زمین‌هایی را به‌عنوان «زمین تخریب‌شده» (Degraded land) توصیف می‌کنند. سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) تخریب زمین را به‌صورت «کاهش موقت یا دائمی ظرفیت تولید زمین» تعریف می‌کند. به‌عبارت دیگر، رشد محصول در چنین زمین‌هایی به‌طور فزاینده دشوار می‌شود و اگر این فرایند متوقف نشود، می‌تواند منجر به بیابان‌زایی شود. طبق برآورد سازمان ملل، بیش از 3/2 میلیارد نفر در سرتاسر جهان در معرض خطرات ناشی از تخریب زمین هستند که بخش اعظم این مردم در فقیرترین مناطق جهان زندگی می‌کنند. براساس نتایج یک مطالعه که با حمایت دولت هند انجام شده است، تخریب زمین در سال‌های 2014 تا 2015 موجب کاهش 2/5 درصدی درآمد اقتصادی این کشور شد. این مشکلی است که هند قادر به تحمل آن نیست. اقتصاد این کشور در حال کند شدن است، بیکاری به اوج خود رسیده و بیش از 40 درصد از نیروی کار در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند. دولت قول داده است که با تخریب زمین مقابله کند اما منتقدان می‌گویند راه‌حل‌های پیشنهادی چندان مؤثر نیستند.
تخریب زمین‌های زراعی پدیده‌ای است که پاپو ، کارگری که گاوهای خود را برای چرا روی بقایای گیاهی به حومه‌ی شهر گورگان می‌آورد، با آن به‌خوبی آشنا است. او چند سال پیش، پس از اینکه تولید مزرعه‌ی او به‌علت افزایش سطح شوری آب کاهش پیدا کرد، مجبور شد از راجستان به این منطقه مهاجرت کند. او که 50 سال دارد، در گفت‌وگو با شبکه‌ی خبری الجزیره گفت: همه چیز خوب بود و تولید محصول ما برای حفظ خانواده کافی بود تا اینکه این اتفاق افتاد. وی می‌گوید که بیشتر کشاورزان روستای او از کشاورزی دست کشیده‌، به گورگان مهاجرت کرده‌اند و به مشاغلی مانند نگهبانی و کارگری روی آورده‌اند. پاپو می‌گوید: زمین ما (در راجستان) دیگر فایده‌ای ندارد. اگر به شهر نمی‌آمدیم، هرگز نمی‌توانستیم خانواده‌های خود را حفظ کنیم.
اما چشم‌انداز زمین‌های اطراف گورگان نیز چندان جالب نیست. براساس اطلاعات دولتی، در کشور هند، حدود 30 درصد یا 97 میلیون هکتار زمین،‌ تخریب شده است. این اندازه زمین، معادل منطقه‌ای به وسعت اروپای شمالی است. یکی از علت‌های اصلی تخریب زمین، فعالیت‌های انسانی است. سازمان جهانی بهداشت فشار حاصل از کشاورزی و دامداری (کشت بیش از اندازه، چرای بیش از حد، تبدیل جنگل‌ها)، شهرنشینی و جنگل‌زدایی را به‌عنوان علل اصلی این موضوع برشمرده است. به‌دنبال قحطی اواخر دهه‌ی 1940، کودها و آفت‌کش‌ها به هند کمک کرد تا بخش کشاورزی خود را احیا کند؛ توسعه‌ای که با عنوان «انقلاب سبز» شناخته می‌شود. البته همین مواد شیمیایی تأثیرات مخربی بر خاک داشت. سودامینی داس ، اقتصاددان مؤسسه‌ی رشد اقتصادی در دهلی نو می‌گوید: ما به وضعیتی رسیده‌ایم که آن چنان از کودهای شیمیایی استفاده شده که کیفیت زمین به‌شدت کاهش پیدا کرده است. اما سازمان جهانی بهداشت می‌گوید، رویدادهای شدید آب‌و‌هوایی مانند خشکسالی‌ها و طغیان‌های ساحلی که موجب شوری زمین می‌شود نیز در کاهش بهره‌وری زمین نقش داشته است. امسال، هند دومین فصل خشک پیش از موسم بارندگی 60 سال اخیر خود را تجربه کرد که منجر به وقوع خشکسالی‌هایی در ایالت‌های شمال غربی و جنوبی شد. اینجا، جایی است که علل و تأثیرات یکدیگر را به حرکت در می‌آورند و موجب می‌شوند تخریب زمین به مشکلی غیر قابل کنترل در سرتاسر جهان تبدیل شود. ابراهیم تیاو ، دبیر اجرایی کنوانسیون بین‌المللی مقابله با بیابان‌زایی (UNCCD) که چهاردهمین کنفرانس احزاب خود را در دهلی نو بر گزار کرد، می‌گوید: اثرات اجتماعی‌اقتصادی حاصل از تغییرات اقلیمی موجب تشدید روند تخریب زمین می‌شود. کاهش قابلیت تولید زمین نیز در تغییرات اقلیمی نقش دارد زیرا کاهش پوشش گیاهی به‌معنای این است که کربن‌دی‌اکسید کمتری از اتمسفر خارج می‌شود. مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی (IPCC) در گزارشی که ماه گذشته منتشر شد، گفت: تخریب زمین ازطریق انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش میزان جذب کربن‌دی‌اکسید روی تغییرات اقلیمی نقش دارد. تخریب زمین آثار مستقیمی روی زندگی مردم دارد. فائو می‌گوید که تخریب زمین منجر به کاهش درآمد و کاهش منابع غذایی می‌شود و برای رسیدن به سطح پایداری از تولید باید زحمت بیشتری کشید و پول و زمان بیشتری صرف کرد. کاهش میزان خروجی مزرعه در اثر بهره‌وری کم موجب افزایش قیمت غذا می‌شود و وضعیت معیشت مردمی را که در حال حاضر در حاشیه‌ها قرار دارند، دشوارتر می‌کند. سرانجام، بسیاری از مردم ساکن در مناطق روستایی مجبور می‌شوند که در جستجوی شغل، خانه‌های خود را ترک کنند و این امر موجب فشار آمدن به منابع شهری می‌شود.
در موارد دیگر، برخی از کشاورزان تصمیم می‌گیرند به زندگی خود خاتمه دهند. در دو دهه‌ی اخیر، در کشور هند بیش از 321 هزار کشاورز دست به خودکشی زدند. احتمالا بدهی و کاهش قیمت محصولات کشاورزی نیز به فشار روانی حاصل از تولید پایین مزرعه افزوده بود. اثرات ناشی از تخریب زمین روی کل اقتصاد نیز می‌تواند قابل‌توجه باشد. رشد اقتصاد هند در سال‌های اخیر بسیار کند بوده است و کارشناسان درباره‌ی کاهش سطح درآمد و افزایش نرخ بیکاری هشدار می‌دهند. این واقعیت که حدود نیمی از نیروی کار هند در بخش کشاورزی مشغول به کار است، موجب می‌شود که این کشور دربرابر اثرات ناشی از تغییرات اقلیمی و تخریب زمین آسیب‌پذیری بیشتری داشته باشد. تیاو می‌گوید: با اعمال هر فشاری روی زمین، امواج شوک حاصل از آن روی زندگی میلیون‌ها نفر تأثیر می‌گذارد. در اینجا شما شاهد یک ارتباط اشکار هستید. برای مثال، خشکسالی‌ها منجر به رکود اقتصادی طولانی‌مدت می‌شود و این رکود اقتصادی، ناگهانی است. طبقه‌ی متوسط رو به رشد هند به منابع بیشتری نیاز خواهد داشت و این موجب می‌شود تقاضا برای انرژی، آب و گیاه افزایش پیدا کند. کشور هند باید احیای زمین‌ را آغاز کند وگرنه این امر در بلندمدت تأثیر نامطلوبی بر اقتصاد آن خواهد گذاشت. دولت‌ و مردم برای بازگردان سلامتی به زمین‌های خود باید چه کاری انجام دهند؟ نارندرا مودی ، نخست‌وزیر کشور هند می‌گوید که دولت وی علاوه‌بر 21 میلیون هکتار زمینی که قبلا متعهد شده است، 5 میلیون هکتار زمین تخریب‌شده‌ی دیگر را تا سال 2030 احیا خواهد کرد اما سازمان ملل می‌گوید این کافی نخواهد بود. کشور هند باید حداقل 30 میلیون هکتار را طی 10 سال آینده احیا کند تا بتواند روند تخریب زمین را تا سال 2030 معکوس کند. مقاله‌های مرتبط:
تشدید تغییرات اقلیمی در اثر تخریب خاکتغییرات اقلیمی منابع غذایی جهان را تهدید می‌کندزندگی در پرجمعیت شهر بی آب جهان چگونه است؟
در نشست COP14 در دهلی نو، سازمان ملل خاطرنشان کرد، بودجه‌ای که از سوی دولت‌ها برای بازیابی زمین‌ها درنظر گرفته شده است، کافی نیست و خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر بخش خصوصی شد. احتمالا، یک چالش بسیار بزرگ‌تر گرفتن توافق دولت‌ها درزمینه‌ی اقدام مشترک است. تحلیل‌گران می‌گویند تصمیم سال 2017 دولت ترامپ مبنی بر انصراف از توافق‌‌نامه پاریس به تقسیم افکار درمورد تغییرات اقلیمی و اثرات حاصل از آن کمک کرده است. این‌ها صداهای قدرتمندی هستند که چندجانبه‌گرایی را رواج می‌دهند اما به‌گفته‌ی تیاو، سیاره در حال سوختن است و منابع غذایی ما به خطر افتاده است. او می‌گوید: شما از خود می‌پرسید که ما به کجا می‌رویم. ما نمی‌توانیم بهره‌کشی از سیاره را برای سایر دوران هیچ رئیس‌جمهور یا حزب سیاسی ادامه دهیم. سونیتا ناراین ، مدیر مرکز علوم و محیط زیست (CSE) دهلی نو می‌گوید، جامعه‌ی جهانی به‌جای درخواست برای سرمایه‌گذاری بیشتر بخش خصوصی برای احیای زمین باید در راستای اعطای حق زمین بیشتر به جوامع قبیله‌ای که مالک این سرزمین‌ها هستند، تلاش کند و از سازمان ملل خواست که در فضای گسترده‌تری کار کند و کسانی را که به‌شدت تحت‌تأثیر تغییرات اقلیمی قرار گرفته‌اند، درنظر بگیرد. او می‌گوید: من فکر می‌کنم تا زمانی‌که مسئله مهم پول و امور مالی باشد، جهان بی‌نهایت خودخواه است. اگر جهان نتواند قربانیان تغییرات اقلیمی را بپذیرد، من فکر می‌کنم ما با یک رهبری جهانی مرده مواجهیم.
اما انتخاب‌های ما به‌عنوان مصرف‌کننده، تأثیر بزرگی روی افرادی که از تخریب زمین آسیب می‌بینند، دارد. IPCC در گزارش ماه گذشته‌ی خود، با عنوان «تغییرات اقلیمی و زمین»، گفت که مدیریت بهتر زمین و مصرف رژیم‌های غذایی سالم‌تر می‌تواند به حل مشکل تغییرات اقلیمی و اثرات آن کمک کند. جوانا هوس، یکی از نویسندگان گزارش مذکور می‌گوید: ما باید ببنیم که چگونه می‌توانیم انتشارت حاصل از زمین را کاهش داده و چگونه می‌توانیم از آن برای برداشت کربن استفاده کنیم. این گزارش بر اهمیت کاهش ضایعات مواد غذایی، مصرف گوشت کمتر و مصرف غذاهای گیاهی بیشتر تأکید می‌کند. گلن هوروویتز، مدیرعامل کمپین جهانی Mighty Earth می‌گوید: پشت صحنه‌ی این گزارش، این واقعیت نهفته است که تعداد نسبتا کمی از شرکت‌های عظیم گوشتی، کشاورزی تجاری و سوخت‌های زیستی مسئول بخش اعظم جنگل‌زدایی و دیگر آلودگی‌های اقلیمی در بخش کشاورزی هستند.