بزرگنمايي:

آریا جوان - استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و به ویژه انرژی خورشیدی در ایران اگرچه تا پیش از این چندان جدی گرفته نمی‌شد، اما تقاضا برای احداث این نوع نیروگاه‌ها حتی در پشت بام منازل با شیب ملایم در حال افزایش است تا رفته‌رفته این انرژی را از انرژی لوکس به ضرورتی اقتصادی تبدیل کند.

به گزارش شانا به نقل از ایرنا، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد سوخت جهان هر روز بزرگتر می‌شود و کشورهای دنیا از سوخت‌های فسیلی و حتی هسته‌ای به سمت انرژی‌های پاک مانند انرژی باد یا انرژی‌های خورشیدی می‌روند. با این حال توجه به مسائل زیست‌محیطی و همچنین پایداری انرژی‌های تجدیدپذیر سبب شده است تا در ایران نیز اگرچه دیرتر از کشورهای توسعه یافته، ‌استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار قرار گیرد، هر چند که همچنان این گروه از انرژی‌ها به عنوان منابعی لوکس به شمار می‌آیند.
این در حالی است که توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به دلیل آلایندگی بالای انرژی‌های فسیلی نه یک کار لوکس بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که جهان به سمت آن رفته و ایران نیز چاره‌ای جز حرکت به سمت توسعه انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر ندارد بنابراین باید تلاش شود تا با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور و البته فناوری‌های روزآمد دنیا بهترین نوع از این انرژی‌ها انتخاب و در کشور توسعه داده شود. ایران در مدارهایی نزدیک به استوا قرار دارد و با توجه به بیابانی بودن بخش بزرگی از کشور، ‌در روزهای زیادی از سال می‌تواند گرمای خورشید را در دسترس داشته باشد. از همین رو، ‌ کشورمان با وجود 300 روز آفتابی از مجموع 365 روز سال در بیش از دو سوم مساحت خود و میانگین تابش نور خورشید 4.5 تا 5.5 کیلووات ساعت بر متر مربع در روز، یکی از کشورهای با ظرفیت بالا در زمینه انرژی خورشیدی است.
با این حال این انرژی سهم کوچکی در تامین برق مورد نیاز کشور داراست و برخی گران‌بودن تجهیزات اولیه برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی را دلیل این موضوع می‌دانند. در پاسخ باید گفت، اگرچه در نگاه نخست هزینه نصب سامانه‌های خورشیدی روی بام منازل مقرون به صرفه به نظر نمی‌رسد، اما با گذشت زمان و به صفر رسیدن قبض برق منزل و حتی فروش برق مازاد به شبکه سراسری و کسب درآمد، ‌ هزینه اولیه این سرمایه‌گذاری توجیه‌پذیر می‌شود، اما این تمام ماجرا نیست. با فرض تامین هزینه‌های اولیه، در گام بعد و برای نصب صفحه‌های فتوولتائیک که از طریق آنها نور خورشید جذب شده و سرانجام تبدیل به برق می‌شود، ابتدا باید دید پشت بام خانه در چه موقعیتی قرار دارد زیرا اگر پشت بام به گونه‌ای است که به راحتی در طول روز نور خورشید به آن می‌تابد نصب صفحه‌های فتوولتائیک مفید خواهد بود، اما اگر در بیشتر زمان‌ها پشت بام در سایه قرار می‌گیرد نصب سلول کاربردی ندارد، البته در آپارتمان‌هایی که چند خانواده در آن زندگی می‌کنند، بهتر است با هماهنگی دیگر ساکنان از یک سلول مشترک استفاده شود زیرا این موضوع مقرون به صرفه‌تر خواهد بود.
نکته دیگر به جز آفتاب‌گیر بودن پشت بام، ‌استحکام ساختمان برای نصب تجهیزات و تعمیر اصولی پشت بام پیش از آغاز کار است، همچنین باید مطمئن بود که درآینده مانعی در برابر تابش نور خورشید روی آن ایجاد نخواهد شد. با این حال، پیش از نصب سلول خورشیدی باید میزان نیاز به انرژی برق محاسبه شده و بر اساس آن نسبت به خرید و نصب پنل خورشیدی اقدام شود، اگرچه به شرط داشتن فضا و البته سرمایه لازم، می‌توان برق بیشتری تولید کرد و به شبکه سراسری فروخت.
اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که برای استفاده از این انرژی خداداد در ابتدای راه چه میزان سرمایه مورد نیاز است. برآوردها نشان می‌دهد، برای تولید هر کیلووات ساعت برق در نیروگاهی کوچک و البته با گارانتی 20 ساله، سرمایه‌ای 8 تا 10 میلیون تومان نیاز است که از محل صفر شدن قبض برق و البته فروش برق مازاد قابل بازگشت به دخل و خرج خانوارهاست. تا آنجا که جعفر محمدنژاد سیگارودی، مدیرکل روابط عمومی سازمان ساتبا معتقد است در گذشته این سرمایه‌گذاری ظرف 2 سال برگشت داده می‌شد اما در سال‌های اخیر و به دلیل افزایش نرخ ارز و به دنبال آن افزایش هزینه تجهیزات مورد نیاز زمان بازگشت سرمایه، چهار تا پنج سال است.
به گفته وی، درسال 95 قیمت خرید برق از این نیروگاه‌ها چندان مورد رضایت مشترکان نبود و بر همین اساس وزارت نیرو مصوبه جدید خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر را صادر کرد و براساس این مصوبه قیمت خرید تضمینی برق 800 تا 900 تومان در نظر گرفته شده است.
البته برای رونق استفاده از انرژی خورشیدی، ‌ وزارت نیرو تسهیلاتی نیز در نظر گرفته است که پس از نصب تجهیزات برای استفاده از تسهیلات اختصاصی وزارت نیرو باید با مراجعه به شرکت‌های توزیع برق یا ثبت نام از طریق آدرس پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق ایران، مدارک ارائه شده بررسی و پس از تایید مدارک، مجوزهای لازم صادر می‌شود.
پس از ارائه مجوزها نیز شرکت‌های توزیع قرارداد خرید تضمینی برق تولیدی امضا می‌کنند و به این ترتیب افرادی که ساختمانشان را مجهز به سیستم خورشیدی کرده‌اند می‌توانند افزون بر حذف قبض برق خود، برق تولیدی سلول خورشیدی خانه خود را به شبکه سراسری بفروشند و درآمد مناسبی هم کسب کنند.
با توجه به این موارد اکنون مشخص است که همه مشترکان برق می‌توانند نیروگاه خورشیدی خانگی احداث کنند که البته حجم نیروگاه، به کنتور خانه بستگی دارد. برای نمونه اگر برق خانه‌ای 25 آمپر تک‌فاز باشد می‌توان یک نیروگاه 5.5 کیلوواتی احداث کرد که به 50 مترمربع فضا در سقف‌های مسطح و یا شیب دار نیاز دارد.
تازه‌ترین گزارش سازمان ساتبا نیز نشان می‌دهد هم‌اکنون 3 هزار و 286 نیروگاه‌ خورشیدی پشت‌بامی در 29 استان کشور با مجموع ظرفیت 34 مگاوات احداث و به بهره‌برداری رسیده که افزون بر مشارکت در تامین برق کشور، سبب ایجاد اشتغال و محرومیت‌زدایی ساکنان مناطق محروم شده است.