آریا جوان - هر خانواده در طول سال چندین بار قبض برق منزل خود را پرداخت می‌کند. اما روش محاسبه هزینه برق یک سوال رایج است. معیار اصلی مصرف برق که برای محاسبه هزینه، مورد استفاده قرار می‌گیرد، کیلو وات ساعت (kwh) است.

هر کیلو وات ساعت معادل مصرف 1000 وات در یک ساعت است. مثلاً یک جاروبرقی 2200 وات، در طول 30 دقیقه 1.1 کیلو وات ساعت مصرف می‌کند. در جدول زیر میزان مصرف چند مورد از وسایل خانگی ذکر شده و هزینه میانگین آن آورده شده است.

وسیله	مدت زمان استفاده	مصرف (کیلو وات ساعت)	هزینه میانگین (تومان)
جارو برقی	30 دقیقه	1.1	103
یخچال ساید بای ساید	24 ساعت	1.3	121
لامپ کم مصرف 20 وات	10 ساعت	0.2	19
کولر گازی	5 ساعت	10	935
تلویزیون 50 اینچ	10 ساعت	1.5	140

* مقادیر هزینه در جدول بالا به صورت تقریبی و میانگین است.
اما فرمول دقیق محاسبه هزینه برق چیست؟
حالت‌های مختلفی برای محاسبه این هزینه وجود دارد. مثلاً هزینه برق در واحدهای تجاری تقریباً 4 برابر هزینه مشترکین مسکونی است. علاوه بر این در کنتورهای دیجیتالی جدید، هزینه برق به زمان مصرف آن یعنی ساعت‌های کم باری یا اوج بار بستگی دارد اما در کنتورهای تک زمانه قدیمی، تنها یک نرخ برای محاسبه قیمت وجود دارد.
در اینجا مثالی در مورد حالت سه زمانه یک واحد مسکونی ارائه می‌شود. تصویر زیر بخشی از قبض برق یک مشترک خانگی در استان تهران است.

قبض بالا برای مصرف در بازه زمانی 58 روزه بین 03/04/1398 و 30/05/1398 صادر شده است. میزان مصرف در حالت میان باری kwh 257، در حالت اوج باری kwh 120 و در حالت کم باری kwh 169 است. در نتیجه میزان کل مصرف kwh 546 در 58 روز است.
از آنجایی که قیمت برق در پله‌های مختلف مصرف ماهانه، متفاوت است؛ ابتدا مقدار میانگین مصرف ماهانه محاسبه می‌شود تا هزینه در یک ماه مشخص شده و سپس هزینه کل دوره محاسبه شود.
برای محاسبه مصرف ماهانه، ابتدا مصرف یک روز حساب می‌شود. مصرف یک روز با تقسیم مصرف کل بر تعداد روز دوره محاسبه می‌شود (546 تقسیم بر 58). با ضرب این مقدار در عدد 30، مصرف ماهانه به دست می‌آید. برای مثال در شکل بالا مصرف ماهانه برابر است با kwh 282.3 که در قبض هم قابل مشاهده است.
تعرفه مصرف تا kwh 100 برابر با 524 ریال است. از 100 تا 200 کیلو وات ساعت 611 ریال بوده و از 200 تا 300 کیلووات ساعت هزینه دو برابر شده و حدود 1310 ریال خواهد بود. البته مقدار تعرفه در سال‌ها و مناطق مختلف، ممکن است متفاوت باشد. با ضرب میزان مصرف هر پله در تعرفه آن، هزینه ماهانه آن پله مشخص می‌شود. با جمع هزینه تمام پله‌ها، کل هزینه ماهانه که 221462 ریال است، به دست می‌آید. برای به دست آوردن هزینه دوره که 58 روز است، این عدد بر 30 تقسیم شده و در 58 ضرب می‌شود. در نتیجه هزینه دوره برابر با 428160 ریال است.
برای مصرف در ساعات اوج بار مبلغی مازاد و برای مصرف در زمان کم باری، تخفیف در نظر گرفته می‌شود. تعرفه هر کیلووات ساعت در ساعات اوج‌ بار 524 ریال مازاد و برای هر کیلووات ساعت در ساعات کم‌ باری 262 ریال تخفیف در نظر گرفته شده است. در نتیجه در مثال بالا هزینه kwh 120 در زمان اوج بار برابر با 62880 ریال بوده و تخفیف kwh 169 در دوره کم باری برابر با 44278 ریال است.
هزینه‌ای هم تحت عنوان آبونمان وجود دارد. این هزینه همان حق اشتراک است و صرف نگهداری و بهبود شبکه تولید و انتقال برق می‌شود. مبلغ آبونمان در این مثال 21267 ریال است.
در نتیجه مبلغ برق مصرفی برابر است با:
428160+62880-44278+21267= 468029 ریال
و در نهایت مبالغ کوچکی تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده، عوارض و بیمه نیز وجود دارد. با در نظر گرفتن این هزینه‌ها، مبلغ نهایی قابل پرداخت برابر است با:
468029+42123+1933+41532= 553617 ریال
توجه به این نکته ضروری است که تعرفه برق در ایران به دلیل تخصیص یارانه، از اکثر کشورهای جهان ارزان‌تر است. برای مثال میانگین قیمت هر کیلووات ساعت در کشورهای پیشرفته اروپایی 15 سنت است که به صورت تقریبی 16 برابر ایران است.
با حذف قبوض کاغذی، پرداخت قبض برق، تنها از طریق استعلام قبض امکان‌پذیر است. یکی از روش‌های استعلام و پرداخت قبض برق، آب، گاز و تلفن ثابت، استفاده از اپلیکیشن پرداخت «همراه کارت» است. برای بررسی بیشتر این اپلیکیشن و دانلود آن به لینک زیر مراجعه کنید:
www.hamrahcard.ir
2121