بزرگنمايي:

آریا جوان - خراسان / دختر چهار ساله‌ام به تازگی یاد گرفته کارهای برادر و حتی پدرش را یواشکی به من لو بدهد. مثلا می‌گوید مامان، می‌دونی بابا آشغال رو ریخت زیر مبل؟ چندبار اول، واکنش مثبت نشان دادم، بی‌ادب شده است. دوست ندارم این‌قدر خبرکشی کند. چندبار به او گفته‌ام این کار بد است اما به حرفم گوش نمی‌دهد. چطور تنبیه‌اش کنم؟ چه کنم؟
مخاطب گرامی، مشکل مطرح شده توسط شما در خصوص خبرکشی کودک چهار ساله‌تان از چند بعد قابل بررسی است.
کودک در این سن، به شدت تقلید می‌کند
در این مرحله رشد، یکی از ویژگی‌های بارز کودکان، کنجکاوی است و آن‌ها همه رفتار، گفتار و عوامل محیطی را دقیق تحت‌نظر می گیرند و الگوپذیری بالایی دارند. والدین و اطرافیان باید باتوجه به کنجکاوی و روحیه پژوهشی کودک، بیش از پیش مواظب اعمال و گفتار خود باشند چون کودک در این سن از اعمال ما پیروی و به شدت با توجه به تفکر عینی که دارد، تقلید می‌کند. بنابراین به عنوان یک خدمت ضروری تربیتی به کودک، باید سعی کنیم در برابر کنجکاوی کودک از امر و نهی‌ها و باید و نبایدهای غیرضروری پرهیز کنیم تا خلاقیت کودک رشد کند.
به خبرکشی‌هایش گوش ندهید
کودک شما به احتمال زیاد، مشاهدات خود را نه با نیت خبرکشی بلکه دوست دارد برای جلب توجه به مادر یا پدر منتقل کند و اگر به یک موضوع واکنش مثبت نشان دهید، کودک را مستقیم یا غیرمستقیم تشویق کرده‌اید. این تشویق باعث تقویت رفتار کودک و تکرار آن می‌شود. آن‌گاه کودک بی‌گناه بازخواست می شود در حالی که برای خاموشی یک رفتار ناپسند، اطرافیان باید با بی‌توجهی به آن رفتار و تقویت نکردن آن مثل گوش ندادن فعالانه، زمینه خاموشی رفتار کودک را فراهم کنند.
شاید خانواده‌تان آشفته است
در برخی خانواده‌های آشفته، گاهی مستقیم یا غیرمستقیم، کودک تشویق یا وادار می‌شود گزارشگر رفتارهای مثلا پدر به مادر باشد و با استقبالی که ممکن است مادر از گزارش کودک داشته باشد، تشویق به ادامه رفتار می شود و کودک هم برای جلب توجه و دریافت تقویت مثبت از جانب مادر، خود را موظف به خبرکشی می‌داند که این سوء استفاده از کودکان معصوم و جفا در حق آنان است. در نهایت هم دید این‌ کودکان به پدر، منفی می شود و خود را مقصر تنش احتمالی بین والدین می‌دانند.
تنبیه بدنی اصلا موثر نخواهد بود
مشکلاتی مثل لجبازی، پرخاشگری، قهر یا خبرکشی کودکان نتیجه سبک تربیتی والدین و کاملا محیطی است و هیچ کودکی با این‌گونه اختلالات از مادر متولد نمی‌شود بلکه تحت تاثیر برخورد و انتظارات والدین، ممکن است رفتار نامتعارف داشته باشد. برخی والدین که عامل بروز این رفتارهای نامطلوب هستند برای تغییر رفتار کودک از تنبیه استفاده می‌کنند که هم آسیب روحی کودک را درپی دارد و هم رفتار نامناسب را خاموش نمی‌کند. تنبیه بدنی رفتار را متوقف می کند اما وقتی کودک اهرم فشار را احساس نکند، مجدد آن رفتار بروز می یابد. بهترین راهکار تغییر چنین رفتارهایی در کودکان، نگاه سیستمی والدین است که در برابر ادامه این رفتار هیچ واکنشی نشان ندهند و با کمک داستان، بد بودن این رفتار را برای کودک‌شان شرح دهند.
نویسنده : عبدالحسین ترابیان | کارشناس‌ارشد روان‌شناسی