بزرگنمايي:
آریا جوان-
اگر می‌خواهید با
قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین سکونت‌گاه بشر در ایران آشنا شوید، باید به شهری در
خوزستان سفر کنید که شوش نام گرفته است.
این شهر در
روزگاران گذشته پایتخت چند هزار ساله دولت و تمدن ایلام بود. اهمیت این شهر
در ایران باستان به قدری بود که در زمان امپراتوری هخامنشیان نیز به عنوان
پایتخت زمستانی استفاده می‌شد. شهر شوش که در فاصله 105 کیلومتری شمال
اهواز در استان خوزستان قرار دارد، آثاری از قدیمی‌ترین سکونت‌های انسانی
را در خود جای داده است.
چگونه برویم؟
برای رفتن به شوش هم از راه هوایی می توانید سفر کنید و هم زمینی. برای
استفاده از مسیر هوایی، اگر مبدا تهران است باید با هواپیما به اهواز یا
دزفول بروید و از آنجا راهی شوش شوید. اگر تمایل داشته باشید که با قطار به
این شهر بروید باید بلیت قطار تهران-اهواز را تهیه کنید و در ایستگاه
راه‌آهن شهر اندیمشک و یا اهواز پیاده شوید و بقیه مسیر را با تاکسی یا
اتوبوس بروید. برای سفر با اتوبوس هم که طبعا ارزان‌ترین راه رسیدن به شوش
است، باید 703 کیلومتر راه طی کنید و از شهرهای قم، اراک، بروجرد، خرم‌آباد
و اندیمشک بگذرید تا به شوش برسد. اتوبوس‌ها از تهران به مقصد شوش از
پایانه جنوب حرکت می‌کنند. اگر اتوبوسی به مقصد اهواز هم انتخاب کنید
می‌توانید قبل از رسیدن به اهواز در شهر شوش، پیاده شوید.
دیدنی‌ها
شهر شوش پس از سال‌ها حیات پرفراز و نشیب توام با روزهای پیروزی و شکست،
رونق و رکورد و آبادانی و ویرانی، با سقوط هخامنشی در سال 332 ق.م به مرور
در سراشیبی افول افتاد و در قرون میانه اسلامی رونق خود را به کل از دست
داد و به روستای کوچکی گرداگرد آرامگاه دانیال نبی (ع) تبدیل شد. برای
بازدید از این شهر دیدنی ابتدا بهتر است سری به مقبره دانیال نبی
بزنید. دانیال نبی از پیامبران بنی‌اسرائیل بود که به همراه عده‌ای از
ساکنان قوم یهود به ایران آمد و شهر شوش را برای زندگی انتخاب کرد. دقیقا
مشخص نیست که این پیامبر چند سال زندگی کرده، اما به نظر می آید که او تا
سومین سال زندگی کوروش زنده بوده و در 83 سالگی فوت کرده است. محل دفن او
به طور دقیق مشخص نیست، اما به گفته بیشتر تاریخ‌دانان جسد مومیایی او در
شرق رودخانه شاوور در شوش به خاک سپرده شده است.
کاخ آپادانا در سال‌های 521 تا 515 پیش از میلاد
ساخته شده و از جمله مشهورترین و باشکوه‌ترین کاخ‌های شوش به شمار می‌آید.
کاخ آپادانا به دستور داریوش بزرگ، پادشاه هخامنشیان بر روی آثار
ایلامی‌ها ساخته شد. دیوارهای این کاخ از خشت و ستون‌های آن از جنس سنگ
است. کاخ آپادانا یا داریوش قسمت‌های مختلفی از جمله تالار بار عام، کاخ
پذیرایی، دروازه و سه حیاط مجزای مرکزی دارد.
زیگورات چغازنبیل بنای آجری و خشتی معروفی است که در
شوش می‌توانید آن را ببینید. زیگورات‌ها بناهای مورد احترام و مهمی بودند و
به همین دلیل هم در ساخت آن‌ها از بهترین مواد و مصالح استفاده می‌شده
است. تعداد زیگورات‌ها کم نیست؛ اما قطعا بهترین و سالم‌ترین آن‌ها زیگورات
چغازنبیل است که در شهر شوش قرار گرفته است. این مکان که در واقع
نیایشگاهی بوده در سال 1250 بعد از میلاد توسط یکی از پادشاها ن بزرگ آن
زمان ایلام ساخته شده و تا سال‌ها در زیر خاک مدفون بود و به همین دلیل به
شکل یک تپه دیده می شد تا اینکه توسط یک باستان‌شناس فرانسوی کشف و از زیر
خاک بیرون آورده شد.
موزه شوش در کنار قلعه و محوطه باستانی شوش قرار دارد.
اشیاء تاریخی و باارزشی در این موزه نگهداری می‌شوند که نشان از دوره‌های
مختلف تاریخ دارند. موزه شوش در سال 1345 ساخته شده است. قلعه شوش یا آکروپل
بر روی بلندترین نقطه تپه‌های شهر شوش بنا شده و شکل آن ذوزنقه‌ای است و
همانند قلعه‌های قرون‌وسطا طراحی شده است. بیشتر ساختمان آن را خشت و
بقایای باستانی آجرها و خشت‌های دوره‌های مختلف تاریخی که در محوطه باستانی
شوش باقی‌مانده بود، تشکیل داده‌اند.
سازه‌های آبی شوشتر به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه مهندسی
جهان تا پیش از انقلاب صنعتی، فقط یک جاذبه تاریخی نیست. در این مجموعه
می‌شود نبوغی را یافت که در هیچ جای جهان نظیر ندارد. مجموعه‌ای در هم
تنیده از بندها، آبشارها، آسیاب‌ها، پل‌ها، برج‌ها و نهرهای دست کند که
قدمتی به اندازه تاریخ ایران زمین دارند. این محوطه مجموعه‌ای از سد،
تونل‌ها، کانال‌های فرعی و آسیاب‌های آبی است که به صورت یک مجموعه
صنعتی-اقتصادی بوده و جزیی از مجموعه بزرگ سازه‌های آبی شوشتر است. اساس
کار مجموعه به این صورت است که "سد گرگر" مسیر رودخانه را مسدود کرده و سطح
آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا می‌آورد. تونل‌های
سه‌گانه آب را به مجموعه هدایت می‌کنند و به کانال‌های متعددی تقسیم
می‌شوند که پس از گرداندن چرخ آسیاب‌ها، آب به صورت آبشارهایی به محوطه‌ای
حوضچه مانند سرازیر می‌شود. یکی از ویژگی‌های بارز مجموعه آسیاب‌ها و
آبشارها، مجاورت آن با بافت تاریخی شهر شوشتر است. این محوطه علاوه بر
استفاده‌های صنعتی، در روزهای کم آبی نیز، آب مورد نیاز ساکنان را تأمین
می‌کرده است. ویژگی منحصربه‌فرد بصری که در این مجموعه وجود دارد و جلوه‌ای
خاص به آن می‌بخشد، این است که آب حاصل از پساب آسیاب‌ها به صورت آبشارهای
مصنوعی زیبا به محوطه‌ای حوضچه‌مانند می‌ریزد که منظره‌ای چشم‌نواز و
دل‌انگیز را در مقابل هر بیننده به وجود می‌آورد.
تالاب بام دژ در امتداد رودخانه شاوور قرار دارد و
اصلی‌ترین منابع تغذیه این تالاب همین رودخانه است. تالاب بام دژ به دلیل
اینکه توقفگاه پرندگان مهاجر کمیابی از سیبری و شرق آفریقا است، یکی از
اصلی‌ترین مقاصد گردشگری و اکو توریستی این شهر است. پارک ملی کرخه
منطقه حفاظت‌شده‌ای است که رودخانه کرخه از داخلش عبور کرده است. در سمت
شمال این پارک تپه‌های ماهور و در قسمت جنوب آن دشت واقع شده و جنگل‌های
گرمسیری از شرق و غرب پارک را احاطه کرده‌اند.
در این زمینه بخوانید
راهنمای سفر به «جزیره هنگام»؛ به میزبانی دلفین‌ها
به خوزستان می‌روید؟ «تشکوه» همیشه سوزان را از دست ندهید!
خوراکی‌های شوشتری
خوردنی‌ها و غذاهای محلی شوشتر کم نیستند. از قلیه ماهی که غذای محبوب
در جنوب کشور است بگیرید تا طبخ به خصوص خورش قورمه‌سبزی و یا غذاهای
گمنام‌تری مثل بشرک، نون چرب و غلغل. پوکورا، آش ارده (ارده پلو)، نافله،
امگشت پلو و شله ارده هم جزو غذاهای محلی شوشتر هستند. برای صبحانه سعی
کنید از سرشیر شوشتر مزه کنید و برای عصرانه هم خریدن کلوچه‌های مخصوص
شوشتر که با زیره درست می‌شوند را فراموش نکنید که می‌تواند سوغاتی خوبی
برای خانواده و دوستان باشد.
صنایع‌دستی شوش
کپوبافی یکی از رشته‌های صنایع‌دستی خاص و بومی شوش است. "کپو" با
پیچاندن ساقه‌های جوان نخل به دور ساقه‌های کرتک درست می‌شود. کامواهای
رنگارنگ را دور کپوها می‌پیچند و با نظمی خاص آن‌ها را کنار هم قرار
می‌دهند تا ظرف‌های زیبایی درست شوند. بانوان این منطقه با حصیربافی و کپو
بافی انواع طبق، بادبزن دستی، درست می‌کنند.
معرق چوبی نیز یکی دیگر از صنایع‌دستی معروف مردم شوش است. اره ریز کمانی
در کنار قطعات بزرگ و کوچک چوبی آثاری را پدید می‌آورند که هر بیننده‌ای را
محو تماشای خود می‌کند.
