بزرگنمايي:

آریا جوان - هنر زندگی/ خصوصیات و عوامل موثر در ایجاد زن ذلیلی چیست؟ مردان زن ذلیل چه ویژگی‌هایی دارند که با این اصطلاح خطاب می‌شوند؟ امروزه در بعضی خانواده‌ها جایگاه، نقش و وظایف زنان و مردان تغییر کرده است. در واقع مرز بین وظایف زنان و مردان کمرنگ شده است به طوری که برخی از زنان نقش مدیر کل را در خانواده ایفا می‌کنند. این زنان تمام وظایف مهم را بر عهده می‌گیرند و به دنبال آن مرد نقش فعال خود را در ایفای مسئولیت‌ها از دست می‌دهد. مردانی که چنین زنانی دارند از سوی جامعه با عنوان زن ذلیل مورد خطاب قرار می‌گیرند. در ادامه مقاله به بررسی همه جانبه موضوع زن ذلیلی خواهیم پرداخت پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
تعریف زن ذلیلی
ذلت به معنای خواری است و ذلیل کسی است که عزت، شان، مقام و منزلت خود را نادیده می‌گیرد. تعریف زن ذلیلی بر اساس دیدگاه‌های مختلف یا فرهنگ‌ها متفاوت می‌باشد. به طور کلی خطاب این لغت به مردانی است که مطیع و تابع همسر خود بوده و از خود هیچ اختیار، اراده و نظری ندارند. به هر حال اگر مردی بی‌توجه به توانایی‌های همسر خود زمام امور را به دست او بدهد می‌توان گفت زن ذلیل است، در واقع قوانین خانه را زن تعیین می‌کند. این مرد اجازه داده است که زنی بدون داشتن شایستگی لازم مدیریت را در دست بگیرد و خانواده را به سمت بحران سوق دهد.
زن ذلیلی در جامعه
سنجش زن ذلیلی یک داوری و قضاوت اجتماعی است زیرا به دور از معیارها و توانایی‌های افراد می‌باشد. در حقیقت نمی‌شود مدیریت زن را به معنای زن ذلیلی و مدیریت مرد را اقتدار دانست زیرا معیار سنجش باید مدیریت شایسته بر اساس توانایی‌های فردی و در مسیر تحقق اهداف و سلامت خانواده باشد.
توهم زن ذلیلی
گاهی احترام، علاقه، تفاهم، رفاقت و کمک به همسر در خانه از نگاه بعضی افراد جامعه، زن ذلیلی محسوب می‌شود. رفتارهای عاطفی و احساسی برخی از مردان که به منظور حفظ کرامت و ارزش زن می‌باشد، از دیدگاه جامعه مردسالار می‌تواند زن ذلیلی اطلاق شود. در واقع برخی از مردان واقع بین هستند، توانایی‌های همسر خود را قبول می‌کنند، به رسمیت می‌شناسند و به آزادی زن و حقوق او احترام می‌گذارند. در حقیقت ارتباط زن و مرد طبق چنین نگاهی بر اساس تفاهم است. چنین مردانی از سوی جامعه مردسالار یا افراد متعصب، زن ذلیل خوانده می‌شوند.
عوامل تاثیرگذار بر انفعال و زن ذلیلی
عوامل مختلفی در سوق یافتن مردان به انفعال و زن ذلیلی تاثیر دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
مادر؛ منبع قدرت خانواده
زن ذلیلی می‌تواند حاصل تجربه و یادگیری باشد. در خانواده‌هایی که مادر منبع قدرت است و نقش مدیر کل در خانواده را دارند، به احتمال زیاد پسران با مشاهده اعمال قدرت توسط مادر و نقش منفعل پدر، در آینده این نقش و الگو را ادامه می‌دهند. از طرفی چنین مادری ممکن است با دخالت‌ها و حمایت‌های بیش از اندازه در امور پسر خود مانع از شکل گیری و رشد توانمندی‌های شناختی و قدرت مدیریتی لازم در او شود. در نتیجه چنین پسری در زمان تاهل از همسر خود نیز انتظار دارد نقش مادر را برای او ایفا کند. همچنین محرومیت از پدر ممکن است باعث شود صفات و رفتارهای ضعیف در برخی از پسرها شکل بگیرد.
ابراز قدرت زنان و میل به کنترل
نقش زنان قوی با شخصیت‌های بلندپرواز و قدرت طلب، در شکل گیری مردانی که زن ذلیل خطاب می‌شوند بی‌تاثیر نبوده است. برخی از زنان ممکن است افکار شبه فمینیسیتی داشته باشند و همواره از شوهرهای خود ناراضی بوده یا نسبت به آن‌ها بی‌اعتماد باشند. این زنان معمولا از موضع قدرت با همسر خود برخورد می‌کنند و به این طریق مردان را خسته کرده و از ذلیلی و تحقیر شدن آن‌ها لذت می‌برند. گروهی دیگر از زنان که کمال گرایی یا خصوصیات وسواسی در آن‌ها دیده می‌شود میل به کنترل شدید دارند. ممکن است همه قدرت را از دست مرد بگیرند، در این حالت مرد به تدریج خود را کنار می‌کشد. در این شرایط افزایش احتمال خیانت در مردان وجود دارد چراکه نیازهای اساسی مرد که نقش حمایتگری در خانواده است برآورده نمی‌شود.
ترتیب تولد
فرزندان اول ویژگی‌های یک رهبر قدرتمند را دارند و دوست دارند از دیگران مراقبت و به آن‌ها کمک نمایند. همچنین ویژگی‌هایی مانند مسئولیت پذیری، جاه طلبی، رقابت طلبی و قدرت طلبی در آن‌ها بیشتر دیده می‌شود. به همین دلیل ممکن است زنانی که از لحاظ ترتیب تولد فرزندان اول بوده‌اند در زندگی مشترک بخواهند نقش مدیر و رهبر را ایفا کنند.
مشکلات اقتصادی
گاهی قدرت اقتصادی بالای زن و میزان درآمد بالاتر او باعث می‌شود که او خواسته یا ناخواسته به منبع قدرت تبدیل شود. طبق تعریف فرهنگی پدر باید مسئولیت مالی خانواده را بر عهده بگیرد در غیر این صورت خودکارآمدی و قدرت حمایتی در مرد ضربه می‌خورد. گاهی این مسئله باعث می‌شود مرد عزت نفس خود را از دست بدهد و به تدریج نقش کمرنگ تری ایفا کند. در واقع مشکلات مالی باعث می‌شود مرد نقش منفعل در خانواده داشته باشد. با بر طرف کردن تاثیر مشکلات مالی در زندگی زناشویی از بروز چنین احساساتی جلوگیری کنید.
ضعف شخصیتی در مرد
گاهی ضعف شخصیتی در مرد باعث می‌شود زن نقش مدیر کل را بر عهده بگیرد زیرا همسر او نمی‌تواند نقش‌های مردانه خود را بر عهده بگیرد. در واقع مسئولیت‌های او بر دوش زن می‌افتد. همچنین گاهی برخی از زنان دارای خصوصیات مردانه هستند. این زنان از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند و از لحاظ ذاتی یا اکتسابی بهتر می‌توانند امور بیرون از خانه را اداره کنند. در مقابل مرد فردی خجالتی و فاقد اعتماد به نفس است. این ضعف در برخی از مردان باعث می‌شود که نقش‌ها گاهی جابه‌جا شود و مسئله زن ذلیلی پدید بیاید. این مردان با خودشناسی و استفاده از راه‌های افزایش اعتماد به نفس به خود و خانواده می‌توانند کمک کنند.
اعتیاد
اعتیاد در مرد باعث می‌شود نقش فعال خود را در خانواده از دست بدهد. موقعیت شغلی او به خطر می‌افتد و حتی ممکن است از کار اخراج شود. وقت گذرانی با دوستان ناباب و هزینه کردن برای تهیه مواد به تدریج نقش او را از خانواده حذف می‌کند. حتی احترام و حرمت خود را نزد همسر و فرزندان از دست می‌دهد. مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر برای بازیابی نقش پدر و مرد در خانواده خدمات ارائه می‌دهد.
حیله گری مرد
برخی از مردان که به زن خود وفادار نبوده و رابطه‌های خارج از زندگی زناشویی دارند یا به عبارتی خیانت می‌کنند. این ممکن است بیش از حد به همسر خود محبت کنند و سعی کنند به تمام نیازهای او پاسخ بدهند که می‌تواند از عذاب وجدان آن‌ها ناشی شود یا به این دلیل باشد که همسرش متوجه خیانت او نشود.
عدم رضایت زن از زندگی
در برخی از موارد غر زدن زیاد زن و امر و نهی کردن او باعث می‌شود مرد دیر یا زود تسلیم بداخلاقی همسر خود شود. در واقع عدم رضایت زن، این پیام را به مرد می‌دهد که توانمندی‌ها، قابلیت‌ها و تلاش‌های او دیده نمی‌شود و به تدریج ناامید می‌شود زیرا چه مسئولیت‌ها را به گردن بگیرد چه نگیرد تفاوتی در رفتار همسرش مشاهده نمی‌کند و نمی‌تواند او را راضی کند. در برخی از موارد مردان قادر به برطرف کردن نیازهای جنسی زن خود نیستند و سعی می‌کنند با کوتاه آمدن از همه حقوق خود در زندگی مشترک، کمبود خود را جبران کنند.
نگاه کلی به مقوله زن ذلیلی
هدف از ایجاد خانواده دستیابی به آرامش است تا افراد بتوانند در مسیر کمال خود حرکت کنند که این اهداف بدون گذشت و همکاری غیرممکن است. برای تصحیح بینش و نگرش مردم نسبت به زن دلیلی و داوری اجتماعی بهتر آن است که زن و مرد نسبت به یک دیگر سنجیده شوند. در برخی از خانواده‌ها ممکن است زن توانایی مدیریتی قوی‌تری نسبت به مرد داشته باشد. در این موارد استفاده از راهنمایی‌های او به شرطی که حقوق و احترام دیگری نقض نشود می‌تواند به خانواده کمک کند. در مقابل در خانواده دیگر ممکن است مرد توانمندی‌هایی داشته باشد که بتواند مدیریت خانواده را بر عهده بگیرد. به طور کلی زن و مرد می‌توانند با یکدیگر مشارکت داشته باشند و با کمک یکدیگر تصمیم بگیرند. در واقع مردسالاری یا زن سالاری امری کلی نیست و براساس شرایط و مقتضیات متفاوت است.
پس نمی‌توان گفت که نقش مدیریت زن در خانواده به معنای زن ذلیلی و نقش مدیریت مرد به معنای اقتدار و عزت است زیرا اگر عزت و اقتداری نتواند مدیریت شایسته پدید آورد و اهداف خانه و خانواده را تحقق بخشد، عزتی پوچ و بیهوده است.
معایب زن ذلیلی
اصولا مردانی که از اعتماد به نفس قوی برخوردار نیستند یا دچار بحران هویتی‌اند، نمی‌توانند مسئولیت‌هایشان را به درستی انجام دهند. این دسته افراد حتی برای زنانی که نقش زن سالاری را به عهده می‌گیرند غیرقابل پذیرش هستند. زنانی که اقدام به مدیریت می‌کنند و مسئولیت‌های شوهر خود را بر عهده می‌گیرند از این مسئله رنج می‌برند زیرا همسر وی نمی‌تواند مسئولیت‌های خود را به درستی انجام دهد و اکثر وظایف به دوش زن می‌افتد.
نقش مدیرکل بازی کردن از سوی زنان در زندگی مشترک سبب انفعال مردان می‌شود که این رفتار منجر به گمراهی کودکان نسبت به مشخص بودن منبع قدرت در خانواده و همچنین سبب کم‌تر شدن ارتباط عاطفی و احساس صمیمیت بین زوجین می‌شود.
چه کار کنیم که زن ذلیل نگویند؟
عزت نفس در مردی که انگ زن ذلیلی می‌خورد ممکن است به شدت آسیب ببیند. پس لازم است اطلاعات خصوصی زن و مرد در محدوده خانواده خود بماند و از مرزهای خانوادگی خارج نشود. لزومی ندارد دیگران متوجه شوند که تصمیمات زندگی را چه کسی می‌گیرید یا این که نقش فعال توسط زن یا مرد اعمال می‌شود. بهتر است حتی اگر مدیریت خانواده با زن است جلوی دیگران طوری رفتار نکند که احترام و عزت مرد نادیده گرفته شود. بنابراین با حفظ اقتدار و عزت نفس مرد در جمع به خصوص جلوی خانواده او، می‌توانید از دخالت دیگران و قضاوت آن‌ها جلوگیری کرد. همچنین مشاوره خانواده می‌تواند اعتماد از دست رفته بین زوجین را باز گرداند.
سوالات متداول
چرا مردی که دچار مشکل مالی است معمولا زن ذلیلی را تجربه می‌کند؟
در واقع مشکلات مالی باعث می‌شود مرد نقش منفعل در خانواده داشته باشد. مرد عزت نفس خود را از دست بدهد و به تدریج نقش کمرنگ تری ایفا کند. در نتیجه قدرت تاثیرگذاری او کم می‌شود و این اتفاق همزمان با افزایش قدرت همسرش رخ می‌دهد.
زن ذلیلی چه تاثیری بر روی فرزندان دارد؟
این رفتار منجر به گمراهی کودکان نسبت به مشخص بودن منبع قدرت در خانواده ‌می‌شود و فرزندان دچار ابهام در نقش پدر در خانواده می‌شوند. همچنین در روابط عاطفی کودک نیز تاثیرگذار است. همچنین فرزندان با مشاهده اعمال قدرت توسط مادر و نقش منفعل پدر، در آینده این نقش و الگو را ادامه می‌دهند.