بزرگنمايي:

آریا جوان - خراسان / پسری 22 ساله ام و در کنار درس، شاغل هم هستم. تنها مشکل من این است که مقداری وسواس دارم و زود عصبانی می‌شوم. سپس ضربان قلبم تند می‌زند و متاسفانه شاید تا سه ساعت زمان ببرد تا آرام شوم. وقتی هم عصبانی می‌شوم، شکاکی و وسواس فکری و عملی من بیشتر می‌شود. چگونه خشم خودم را مدیریت کنم؟
در سوال خود به سه موضوع اشاره و در ابتدا مطرح کرده‌اید که سریع عصبانی می‌شوید و ضربان قلب‌تان نیز افزایش می یابد. سپس به بدبینی و در کنار آن‌ها به وسواسی بودن‌تان اشاره کرده‌اید. به دلیل این‌که در سوال به دنبال راهکاری برای غلبه بر خشم بوده‌اید، مواردی را برای مدیریت خشم توضیح می‌دهیم. به نظر می‌رسد که با مدیریت خشم‌تان، مسائل دیگری همچون وسواس و بدبینی‌تان هم کاهش خواهد یافت. اما باید چه کنید؟
هیجان خشم را بشناسید
خشم واکنشی متداول نسبت به ناکامی و بدرفتاری است. اشکال اساسی خشم این است که اگرچه بخشی از زندگی است ولی ما را از رسیدن به اهداف خود باز می‌دارد و علت این‌که افراد درباره خشم آن‌قدر دچار تعارض هستند، همین نکته است. از یک طرف خشم پاسخ طبیعی انسان است و از طرف دیگر می‌تواند روابط بین فردی را مختل کند و ما را از رسیدن به اهداف خود باز دارد.
چه چیزهایی موجب خشم شما می‌شود؟
این‌که بدانید چه مواردی باعث خشم شما می‌شود، کمک می‌کند هنگام برخورد با آن موارد از قبل آمادگی بیشتری کسب کنید و کمتر عصبانی شوید. برای مثال به چند عامل که بر اساس تحقیقات پژوهشگران موجب خشم انسان‌ها می‌شود، اشاره می‌کنیم؛ 1- نداشتن رفتارهای هدفمند. 2- تحقیر شدن یا مورد تبعیض قرار گرفتن. 3- مورد پیش داوری یا بی مهری قرار گرفتن. 4- مورد فریب کاری یا عهدشکنی قرار گرفتن و ... . شما هم مواردی که بیشتر موجب عصبانیت‌تان می‌شود را یادداشت کنید تا بتوانید بهتر خشم خود را مدیریت کنید.
رفتارجرئتمندانه را در خود تقویت کنید
جرئتمندی یعنی دفاع از حقوق خود و بیان افکار و احساسات خود به شیوه مستقیم، صادقانه، مناسب و با احترام به حقوق دیگران. جرئتمندی و پرخاشگری دو مفهوم متضاد هم هستند. اگر در رفتار خود جرئتمند نباشید، به پرخاشگری کشیده می‌شوید. افراد جرئتمند هم برای خود احترام قائل اند و هم برای دیگران. اجازه بدهید برای این‌که با مفهوم رفتار جرئتمندانه و رفتار پرخاشگرانه آشنا شوید یک مثال بزنیم. فروشنده‌ای شما را مجبور می‌کند که چیزی بخرید. فروشنده: « اجازه می‌دهید جنس را برایتان ببندم؟» پاسخ غیرجرئتمندانه: « بله، اگر فکر می‌کنید جنس خوبی است ایرادی ندارد.»، پاسخ پرخاشگرانه: «این‌قدر مجبورم نکنید، من چیزی از شما نمی‌خرم». پاسخ جرئتمندانه: «متاسفم، اما من آمادگی خرید ندارم.»
ضربان قلب‌ را با خودآرام‌سازی کاهش دهید
وقتی خشم بر شما مستولی می‌شود، تخلیه خشم از طریق پرداختن به فعالیت‌های جسمی یا خلاق بسیار مفید و اثربخش است. در پیامک‌تان گفته‌اید که بعد از عصبانی شدن، ضربان قلبم تند می‌زند و متاسفانه شاید تا سه ساعت زمان ببرد تا آرام شوم. توصیه می‌کنم با خودآرام‌سازی ضربان قلب خود را کاهش دهید. وقتی عصبانی هستید، استفاده از مهارت خودآرام سازی بسیار مفید و اثربخش است. شما می‌توانید از احساس خشم خود به عنوان نشانه‌ای برای شروع خودآرام‌سازی استفاده کنید. خودآرام‌سازی تکنیک‌های بسیار زیادی دارد اما شما می‌توانید برای شروع با استفاده از تنفس‌های آرام و عمیق، در مدتی کوتاه خود را کاملا رها سازید، سپس در وضعیت بهتر و آرام‌تر راه‌حل هر مسئله را بررسی کنید.
نویسنده : مهدی خراسانی | کارشناس‌ارشد روان‌شناسی‌بالینی