آریا جوان - موج دوم آنفولوآنزای اسپانیایی در سالهای پایانی دهه دوم قرن 20 به مراتب مهیب‌تر، خطرناک‌تر و کشنده‌تر از موج سوم و به خصوص موج اول بوده است.

به گزارش خبر فوری ، بعد از ایجاد شرایط نسبتا خوب، خلوت بودن خیابانها و قرنطینه خانگی در تعطیلات نوروزی، با آغاز فعالیتها در سال جدید، بار دیگر خیابانهای تهران و سایر شهرها شلوغ شده اند.
در این میان بسیاری نگرانند که موج دوم کرونا با قدرت بیشتری از راه رسیده و موجب افزایش تصاعدی تلفات شود. اما این امر تا چه حد ممکن است؟ بررسی‌های تاریخی شاید به ما در این زمینه کمک کند.
موج دوم آنفلوآنزای اسپانیایی و کشتار وحشتناک مردم

تاریخ پزشکی بارها نشان داده که معمولا موج دوم شیوع یک بیماری پاندمی از موج اولش قدرتمندتر و خطرنا‌ک‌تر است. یک نمونه مشخص و جدید از این امر، شیوع بیماری آنفلوآنزای اسپانیایی در دهه دوم قرن بیستم است.
طبق گفته مورخان، موج اول همه‌گیری که در نیمه اول 1918 (زمستان 1296 و بهار 1297) اتفاق افتاد، شدت زیادی نداشت. اما موج دوم و مرگبار آنفولانزای اسپانیایی باعث کشتار افراد بسیاری شد. نمودار زیر به خوبی تعداد تلفات آنفلوآنزای اسپانیایی در موج های سه گانه را نشان می‌دهد.

با بررسی نمودار بالا، به خوبی به این نکته پی می‌بریم که موج دوم آنفولوآنزای اسپانیایی در سالهای پایانی دهه دوم قرن 20 به مراتب مهیب‌تر، خطرناک‌تر و کشنده‌تر از موج سوم و به خصوص موج اول بوده است. مورخان و محققان معتقدند سه عامل منجر به افزایش تلفات موج دوم آنفلوآنزای اسپانیایی شد.
الف. جهش ویروس با اوج گیری جنگ جهانی اول و سفر سربازان به مناطق و کشورهای مختلف
ب. ضعف و خستگی و ناکارآمدی نیروهای درمانی
ج. چشم پوشی دولتها از انتشار اخبار این بیماری به علت درگیر بودن در جنگ
آیا کوید 19 جهش می‌یابد ؟

از میان سه دلیل کشندگی موج دوم آنفلوآنزای اسپانیایی، دو دلیل اول در مورد کوید 19 نیز وجود دارند. به جز خستگی بالای کادر درمانی و کمبود تجهیزات پزشکی و بهداشتی، امکان جهش ویروس کوید 19 نیز وجود دارد. البته بسیاری از محققان معتقدند که جهش کرونا ویروسها قابل مقایسه با ویروس آنفلوآنزا نیستند.

بر اساس گزارش یو‌اس‌آ تودی جهش ژنتیکی یا موتاسیون برای یک ویروس طبیعی است و خوشبختانه جهش‌های ژنتیکی کرونا‌ویروس نه تنها خیلی سریع نیست، بلکه تا به حال باعث تقویت قابلیت کشندگی آن نیز نشده است. کندی سرعت جهش این ویروس ممکن است باعث شود بر خلاف آنفلوآنزای فصلی (که سالانه نیاز به واکسن جدید دارد) تنها به یک واکسن واحد نیاز باشد. به گفته چارلز چیو( استاد بیماری‌های عفونی در دانشگاه کالیفرنیا) ویروس آنقدر آهسته جهش می‌یابد که گونه‌های آن تفاوت‌های اندکی با هم دارند. این جهش 8 تا 10 برابر کندتر از ویروس آنفلوانزا و شبیه به ویروس‌هایی از قبیل سندرم شدید تنفسی حاد (SARS) و سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS) است.
رفت و آمد؛ عامل مهم ایجاد موج در یک بیماری مسری

با وجود مسائل فوق الذکر، نباید زیاد به ویژگی ژنتیکی کرونا دل خوش باشیم. همانطور که در مورد آنفلوآنزای اسپانیایی گفتیم، جهش سریع ویروس با افزایش رفت و آمد سربازهای درگیر جنگ جهانی اول همراه شد. موج دوم یک بیماری پاندمیک زمانی به وجود می‌آید که یک ویروس نسبتا ضعیف شده و تعداد تلفات حاصل از این ویروس از حالت پیک(اوج) خارج شده و به سمت پایین می‌آید. مردم و دولتها خسته از شرایط بحرانی، با مشاهده نزول این بیماری و به خیال نابودی کامل آن، فعالیت‌های خود را از سر گرفته و رفت و آمدهای خود را افزایش می‌دهند. نتیجه این اقدام مشخص است. ویروس با قدرت بیشتر جهش پیدا کرده و یک موج جدید ایجاد می‌شود. این دقیقا چیزی است که در مورد آنفلوآنزای اسپانیایی مشاهده شد و ممکن است در مورد کرونا نیز به وقوع بپیوندد.
افزایش مبتلایان در آسیا؛ جهش دوم به شرق دور رسید

آنچه در چند هفته اخیر قابل مشاهده است این است که نوعی جهش جدید در شیوع کرونا در شرق آسیا قابل مشاهده است. این جهش بیشتر به علت افزایش رفت و آمد شهروندان و کم شدن سخت گیری دولتها به وجود آمده است. کره جنوبی، چین و سنگاپور در میان کشورهای آسیایی هستند که به دلیل سفر افراد مبتلا از خارج با موج دوم شیوع ویروس کرونا روبرو هستند. طبق گزارش بی بی سی در روز 9 مارس، فقط در سنگاپور 47 مورد تازه بیمار کرونا ثبت شد که از این تعداد، 33 نفر آنها از خارج کشور به داخل آمده بودند.
این شرایط در کره و چین هم قابل مشاهده است. کره جنوبی تا چند هفته قبل شاهد جهشی در موارد تازه کرونا بود(بیش از 150 نفر) که بعدا مشخص شد بسیاری از این افراد از خارج و به خصوص چین آمده اند.
همچنین بسیاری از رسانه‌ها در ایالات متحده نیز در مورد جهش مجدد کوید 19 هشدار داده اند. دیلی بیست، در گزارشش ویژگی اصلی کوید 19 یعنی در کمون دو هفته ای بودن و نداشتن هر گونه علامت را عامل خطرناک جهش بیماری دانست. نویسنده گزارش تاکید دارد که حتی مدتی بعد از به صفر رسیدن تعداد مبتلایان جدید نیز باید شرایط قرنطینه و رعایت مسائل بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی را حفظ کنیم چرا که نشانه‌های بیماری کرونا ممکن است تا چند روز بعد هم بروز پیدا نکنند.
اکنون و در این شرایط بر همگان و به خصوص دولت لازم است با اعمال شرایط خاص‌تر و محکم‌تر مانع از بروز بیشتر کرونا و جهش تلفات در موج دوم این بیماری شوند.