آزمایش عمومی یک دغدغه همیشگی

کرونا خیلی چیزها را تحت تاثیر قرار داده است. یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گروه‌هایی که تحت تأثیر وضعیت ایجاد شده قرار گرفته‌اند کارمندان هستند. در حالی که این بیماری میلیون‌ها نفر را درگیر در هراس از مسافرت، بحرانِ سقوط ارزش سهام، ترس از بیماری و بحران‌هایی از این قبیل قرار داده است، اما امکان‌های جدیدی را نیز ایجاد کرده است. یکی از این امکان‌ها دورکاری است. اگرچه دورکاری همیشه مورد توجه مدیران و کارمندان بوده است اما پدید آمدن وضعیت جدید موجب شده است که دورکاری به شکل جدی مورد توجه قرار گیرد و ارزش‌ها، تهدیدها و فرصت‌هایش بیشتر مورد بحث قرار گیرد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که وضعیت پدید آمده به خاطر ویروس کرونا می‌تواند زمینه‌ای را فراهم کند که ترس‌های قدیمی نسبت به دورکاری کمتر شوند. به عبارت دیگر با فرهنگ جدیدی از کار مواجه خواهیم بود که ارزش بیشتری برای دورکاری قائل است. در خانه بودن، امکانات خانه را در اختیار داشتن، رسمیت کمتر و کنترل بیشتر بر زمان کار از جمله چیزهایی است که دورکاری را برای خیلی از کارمندان جذاب می‌کند.

روی دیگر سکه

در حالت عادی همه‌چیز درباره دورکاری جذاب به نظر می‌آید: رفت و آمد نمی‌کنید، همکارانتان حواستان را پرت نمی‌کنند و در حال پختن ناهار کار هم می‌کنید! اما آیا دورکاری همانقدر که ما تصور می‌کنیم پر فایده و مفید است؟ در یک بررسی محققان به این نتیجه رسیدند که بیشتر مردم باید در محل کار خود و در ارتباط با سایر افراد فعالیت داشته باشند و تا جایی که می‌توانند از تنهایی کار کردن در خانه دوری کنند. البته نمی‌توان به این موضوع به صورت یکدست نگاه کرد. دورکاری برای افرادی که به تازگی بچه‌دار شده‌اند یا افرادی که از ناتوانی‌های جسمی رنج می‌برند گزینه مناسبی است.  

اما این همۀ ماجرا نیست. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که دورکاری می‌تواند افراد را دچار افسردگی کند. کار کردن با دیگران و بودن در محیط کار طراوت بیشتری به افراد می‌دهد. دور کاری به مدت طولانی موجب کسالت شدید و مشکلات ارتباطی می‌شود. خصوصاً اینکه کار مداوم در منزل فضای خانه را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. برخی از روان‌شناسان تأکید جدی دارند که محیط کار و استراحت باید از هم تفکیک شوند و کار کردن در منزل باید به حداقل ممکن برسد چراکه امنیت روانی افراد را هدف قرار می‌دهد.

شاید کار در خانه راه‌حل نهایی نباشد

مخالفان و موافقان دورکاری هرکدام دلایل علمی خود را دارند. برای مثال مطالعه‌ای در سال 2014 بر روی یک شرکت نشان داد کارمندانی که دورکاری می‌کنند نسبت به کسانی که در محل کار حضور دارند 13 درصد کارآمدی بیشتری دارند. همین مطالعه نشان داد درست است که کارآمدی کارمندان دورکار نسبت به همکران آن  ها که در محل کار حاضرند بیشتر شده است اما در عوض قدرت ابتکار و خلاقیت کسانی که در محل کار حاضرند و با یکدیگر کار می‌کنند بیشتر است. به عبارت دیگر دورکاری کارآمدی را بالاتر می‌برد اما خلاقیت، روحیۀ کار جمعی، انسجام گروهی و توانایی حل بحران‌های تیمی را کاهش می‌دهد. 

کار در اداره مشکلات خودش را دارد، فضای رسمی، الگوی ارتباطی که ممکن است روی اعصاب آدم رژه برود، حتی طراحی محیط کار و حضور چند نفر در محیط کار مانع از تمرکز کارکنان می‌شود. اما در عین حال نزدیکی با دیگران به ما امکان تعامل می‌دهد و موجب بروز عمیق‌ترین احساسات بشری مثل حس همدلی و همکاری می‌شود. در حالی که در دورکاری عملاً فضاهای تعامل از ما گرفته می‌شوند.

راهی به جز دورکاری

در این میان برخی شرکت‌ها با نگاهی به مزایای دورکاری و کار در محل به روش‌های تلفیقی روی آورده‌اند. یعنی ترکیبی از دورکاری و کار در شرکت را پیشنهاد می‌کنند. برخی محققان ادعا می‌کنند که ایده‌آل‌ترین زمان دورکاری حدود یک و نیم روز در هفته است. برخی دیگر از شرکت‌ها مسئله دورکاری را با ارتباطات ویدئویی مجازی تلفیق کرده‌اند. برای مثال نیروهایی که دورکاری می‌کنند و چندان از هم خبر ندارند به صورت آنلاین کنفرانس‌ برگزار می‌کنند و یا کار مشترکِ آنلاین را پیش می‌برند. یا در مراسماتی مانند مهمانی‌های آنلاین شرکت می‌کنند تا تعاملاتشان حفظ شود. اگر مسئلۀ کرونا ادامه‌دار باشد احتمالاً شرکت‌ها به سمت راه‌حل‌های دیگری نیز حرکت کنند تا از دورکاری بهترین استفاده را ببرند.