بزرگنمايي:

آریا جوان - کودکت / پسرفت در آموزش دستشویی یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که پس از آموزش کامل دستشویی رفتن برای کودکان پیش می‌آید. شاید فکر کنید فرزندتان به‌خوبی از پوشک جدا شده است و می‌تواند نیازش به دستشویی رفتن را اطلاع دهد، اما ناگهان متوجه شوید که این‌طور نبوده است. در این مقاله، خواهید آموخت که با پسرفت در آموزش دستشویی رفتن کودکی که به سن مهدکودک رسیده است چگونه برخورد کنید.
کودک چهارساله‌ای را تجسم کنید که تقریبا مهارت دستشویی رفتن را یاد گرفته است و ماه‌هاست که به‌جای پوشک لباس زیر می‌پوشد. فقط گاهی، موقع خواب یا در سفرهای جاده‌ای طولانی، از شورت آموزشی استفاده می‌کند. حالا، بعد از سفری که مدت زیادی در ماشین نشسته‌ است، می‌خواهد همیشه و حتی در خانه پوشک بپوشد و مادرش متوجه اضطراب او هنگام نپوشیدن پوشک می‌شود.
آموزش دستشویی کودکان
گرچه این موقعیت تجربه‌ای اذیت‌کننده‌ به نظر می‌رسد، اما بسیار اتفاق رایجی است. جیمی گلواکی، نویسنده کتاب آموزش آسان دستشویی رفتن، می‌گوید: «مردم فکر می‌کنند خط پایانی وجود دارد که باید از آن رد شویم، اما در حقیقت چنین چیزی وجود ندارد. در مسیر آموزش دستشویی رفتن، همیشه مشکلاتی هم پیش می‌آید. اتفاقاتی مثل دیر رسیدن به دستشویی یا تصمیم لحظه‌ای کودک برای نرفتن به دستشویی را از موارد پسرفت در آموزش دستشویی به حساب نمی‌آوریم.»
بعضی متخصصان معتقدند پسرفت در آموزش دستشویی چیزی شبیه سقوط کردن از ارتفاع است. یعنی کودکی به مدت طولانی (شاید حدود یک سال)، مثل یک قهرمان، در تمام شرایط، در این مهارت موفق است، اما ناگهان کار دیگری انجام می‌دهد. بعضی از این به عقب برگشتن‌ها شبیه انتقام‌اند. مثلا کودک پیش‌‌دبستانی، به محض دیدن شیر دادن مادر به نوزاد جدید، در خانه دستشویی می‌کند.
پسرفت در دستشویی رفتن معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که اتفاق مهم و نگران‌کننده‌ای برای کودک پیش آمده باشد؛ اتفاقی مثل طلاق والدین، آمدن نوزاد جدید یا رفتن به پیش‌دبستانی. ریشه مشکل آنجاست که کودک در تمام موقعیت‌ها کنترل دفع ادرار خودش را از دست نمی‌دهد و این خودش نشانه وجود مشکل است.
تلاش کنید دلیل پسرفت کودک‌ را متوجه شوید، درباره آن با هم گفتگو کنید و بدون جهت دادن به صحبت‌ها، کمک کنید کودک بتواند احساسش را در این‌باره بیان کند. متخصصان معتقدند، در بیشتر موارد، کودک به دلیل آنکه نمی‌تواند احساسش را در قالب کلمه‌ها بیان کند، آن‌ را در رفتار خود بروز می‌دهد. به مدت طولانی احساسش را تایید کنید و به او احساس شنیده و درک شدن بدهید.
برای نمونه، با آمدن فرزند جدید (رایج‌ترین علت پسرفت)، کودک دلش می‌خواهد نوزاد باشد تا تمام توجه شما را به خودش جلب کند. در وقت‌های آزادی که با نوزاد دارید، کودک را به مشارکت دعوت کنید. مثلا از او بخواهید کتاب‌قصه‌های تصویری‌اش را به او نشان دهد و شما به‌جای نوزاد حرف بزنید. مثلا بگویید: «ببین چقدر خواهر کوچولوت از اینکه براش کتاب خوندی خوشش اومده» و با مهم جلوه دادن کارهایی که کودک توانایی انجام آن‌ها را دارد، به‌خصوص کارهایی که به نوزاد مربوط می‌شود، اعتماد به نفس او را افزایش دهید.
فعالیت‌هایی مثل آماده کردن بشقاب غذای نوزاد و آماده کردن محل خواب او به کودک کمک می‌کند بداند فرزند بزرگ‌تر بودن مزیت‌هایی هم دارد. این روش‌ها توجه به احساس و نیاز اساسی کودک درباره رفتاری است که خودش را به شکل پسرفت نشان می‌دهد.
حالا که کودک شما در دستشویی پسرفت داشته، ممکن است تصمیم بگیرید آموزش‌های اولیه را از سر بگیرید. بله، این چاره کار است، اما این بار خیلی سریع‌تر و راحت‌تر به نتیجه می‌رسید.
پسرفت آموزش دستشویی به کودک
مادر چارلی، کمی بعد از شروع پیش‌دبستانی، متوجه شد کودک پنج‌ساله‌اش در شلوارش دستشویی می‌کند، در حالی که یک ماهی می‌شد که آموزش‌هایش تمام شده و در این زمینه به موفقیت رسیده بود. آن‌ها به ملاقات پزشک متخصص رفتند و مطمئن شدند این ماجرا مشکلی پزشکی مثل انسداد روده یا عفونت ادراری نیست. آن‌ها تصمیم می‌گیرند برای کمک به فرزندشان از روش جایزه استفاده کنند و جدولی به دیوار بچسبانند که در آن جایزه بزرگ، یعنی دوچرخه، برای تکرار نشدن دستشویی در شلوار در نظر گرفته شده باشد.
این تکنیک تشویقی یکی از روش‌های روانشناسی رفتارگرایانه است و امروز بسیاری معتقدند، در زندگی واقعی، فرد برای اینکه مهارت‌های ضروری را یاد بگیرد یا به اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت خود برسد، جایزه‌ای دریافت نخواهد کرد. پس این روش‌ها آنچنان علمی و پذیرفته‌شده نیستند. گرچه تجربه بعضی والدین، مثل مادر چارلی، موفقیت تدریجی کودک پس از سه ماه استفاده از این جدول جایزه، موضوعی است که باعث ایجاد انگیزه برای استفاده مجدد از جدول جایزه در ارتباط با کودک خواهد بود.
سه ماه مدت زیادی است و خوشبختانه بسیاری از متخصصان معتقدند بیشتر پسرفت‌های کودک در این زمینه حدودا یک هفته یا کمی بیشتر زمان می‌برد. اما اگر این فرایند طولانی‌تر شد، شاید بهتر باشد با پزشک متخصص اطفال ملاقات کنید و احتمال مشکلات دستگاه دفع ادرار یا سیستم گوارش کودک را بررسی کنید.