بزرگنمايي:

آریا جوان - با بسته شدن سالن‌های سینمایی بحث اکران اینترنتی آثار سینمایی در پلتفرم‌های فضای مجازی مطرح شد که با استقبال خوبی از سوی سازندگان همراه بود؛ طرحی که با اما و اگرهایی نیز مواجه است.

سرویس سینمایی هنرآنلاین : پس از تعطیلی سینماها در اثر شیوع ویروس کرونا و صدمات جبران‌ناپذیری که تولیدکنندگان آثار متحمل شدند، سازمان سینمایی پیرو مصوبه "کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما" در 28 اسفند 98 اعلام کرد "فیلم‌های سینمایی اکران‌نشده در صورت عرضه در شبکه نمایش خانگی معادل 20 درصد مبلغ قرارداد علاوه بر قراردادی که با آن سامانه‌ها دارند را مورد حمایت قرار می‌دهد".
از آنجا که بحث باز شدن سالن‌های سینمایی و همچنین اکران فیلم‌ها با اما و اگرهای بسیاری مواجه است و فیلم‌های بسیاری پشت درهای اکران باقی می‌مانند و اکران سال 99 اکران شلوغی خواهد بود، بر همین اساس سازندگان باید به دنبال راهی باشند تا بتوانند در بهترین حالت ممکن اثر خود را به اکران بگذارند. یکی از این راه‌ها استفاده از بسترهای وی‌او‌دی است که در حال حاضر با توجه به افزایش قیمت دی‌وی‌دی‌ها بهترین امکان را در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد. هرچند در بهترین حالت ممکن، این بستر دو میلیون مخاطب دارد و باید این میزان را افزایش داد تا تولیدکنندگان پذیرش ریسک کرده و اثر خود را در این بسترها به نمایش بگذارند. بستری که تا پیش از این فضایی برای نمایش فیلم‌هایی بود که به روی پرده سینماها رفته بودند، حالا در شرایط جدید به نظر می‌رسد این قابلیت را دارد تا از این بستر استفاده کرد و فضا را برای اکران فیلم‌های تازه‌نفس آماده کرد.
در همین راستا سازمان فرهنگی اوج پیشتاز شد تا تازه‌ترین اثر ابراهیم حاتمی‌کیا کارگردان شناخته‌شده سینما را در این بستر به نمایش بگذارد. "خروج" حاتمی کیا که در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، هرچند موافقان و مخالفان بسیاری داشت، اما به هر حال پشتوانه قوی چون کارگردان و بازیگرانش دارد که می‌تواند در جذب مخاطب موفق عمل کند. حال قرار است این فیلم از روز یکشنبه 24 فروردین‌ماه در بستر فضای مجازی در دو پلتفرم فیلیمو و نماوا اکران شود. این اکران به‌منزله نمایش فیلم به شکل رایگان که پیش از این مخاطبان می‌توانستند با داشتن اشتراک پلتفرم‌ها به تماشای آثار بنشینند نیست و باید برای دیدن این فیلم مبلغ 12 هزار تومان پرداخت شود که به‌منزله خرید نسخه آنلاین فیلم است.
ارائه این راهکار اما خالی از اشکال نیست به‌طور مثال تولیدکنندگان آثار سینمایی در داخل و خارج از کشور همواره با مشکل قاچاق محصولشان در زمان اکران مواجه هستند که البته در خارج از کشور به دلیل قانون کپی رایت این مشکل بسیار کمتر است. اما در داخل کشور سال‌هاست که با این معضل دست‌به‌گریبان هستیم و مدیران فرهنگی در این راستا اقدامات مختلفی انجام داده‌اند. هرچند در طی این سال‌ها مخاطبان نسبت به گذشته آگاه شده‌اند و بیشتر به خرید و دانلود حلال و قانونی اقدام می‌کنند، اما هنوز هم هستند افرادی که از نسخه‌های فیزیکی قاچاق شده استفاده ‌کنند.
با توجه به بحث اکران در بستر فضای مجازی و جلوگیری از دانلود و قاچاق فیلم‌ها، محمد صراف مدیرعامل فیلم‌نت در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا دراین‌باره با ارائه راهکاری گفت: چنین مشکلاتی در تمام دنیا وجود دارد و حتی نتفیلیکس نیز اعلام کرده است که حدود 20 درصد آثارش در سال گذشته به‌صورت غیرمجاز عرضه شده است. اما ما از لحاظ فنی زیرساختی را در طرح "سینماآنلاین" فراهم آورده‌ایم که این آثار فقط به‌صورت آنلاین قابل نمایش باشند و اگر فردی مثلاً از تلویزیون فیلمبرداری کند باید باز هم آن را در فضای مجازی عرضه کند و با توجه به اینکه امروز بیشتر سایت‌های عرضه آثار سینمایی زیر نظر سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر هستند و باید مجوز بگیرند کسی که این کار را بکند نمی‌تواند اثرش را جایی عرضه کند و با برخورد فوری قضایی روبرو خواهد شد. همچنین با ثبت آثار در یوتیوب از این پلتفرم هم به‌طور غیرقانونی قابل پخش نیست. البته باید در این زمینه فرهنگ‌سازی نیز انجام شود.
البته طبق گفته روابط عمومی سازمان فرهنگی اوج این فیلم قرار است ابتدا اکران آنلاین داشته باشد و سپس اکران در سینماها را نیز پس از باز شدن سینماها و گذر از این بحران خواهد داشت که در همین زمینه محمدمهدی طباطبایی‌نژاد معاون ارزشیابی و نظارت و رئیس شورای عالی اکران، در گفت‌‌وگو با ایسنا بیان کرده است: اکران روی پرده بستگی به تقاضا دارد. طبیعی است اگر الان به‌عنوان سینمادار ماجرا را ببینید، وقتی فیلم اکران آنلاین شده برای نمایش آن روی پرده جذابیتی وجود ندارد پس اقدام نمی‌کنید چون به هر حال بحث مسائل اقتصادی است، اما ممکن است این مدل را به صورتی دیگر تعریف کرد که من خودم با آن موافق هستم؛ مثلاً در نظر بگیریم پردیس‌هایی که بیشتر از پنج سالن دارند امکان اکران فیلم‌های به نمایش درآمده در فضای وی‌اودی را داشته باشند. البته این فقط یک طرح اولیه است و چون تازه با آن مواجه شده‌ایم باید بررسی‌های بیشتری شود و صحبت بیشتری با کارشناسان داشته باشیم، به‌ویژه آنکه به هر حال این موضوع یک امر صنفی است و باید شورای صنفی نمایش درباره آن اظهار نظر کند.
طباطبایی‌نژاد اضافه کرد: اما به نظر من برای این نوع فیلم‌هایی که می‌توانند مخاطب فراگیر داشته باشند، می‌شود شرایطی را فراهم کرد که امکان اکران در سینماها را نیز داشته باشند کما اینکه قبلاً هم برای بعضی فیلم‌ها اکران دوم داشتیم.
وی درباره ادامه فعالیت سینماها در آینده با اکران آنلاین فیلم‌ها نیز گفت: در وهله اول باید به این توجه کرد که این‌ها همه بستگی به قراردادی دارد که بین سامانه‌های وی‌اودی و فیلم‌ها منعقد می‌شود. اما نکته مهم اینجاست که در حال حاضر در شرایط عادی به سر نمی‌بریم و البته هنوز بخش بسیار کمی از جامعه ایرانی از سامانه نمایش درخواستی استفاده می‌کند. دو میلیون کاربر در مقابل جمعیت کلی‌ای که می‌تواند از این ظرفیت بهره ببرد عدد زیادی نیست. بنابراین به نظرم از این جهت به سینماها ضربه‌ای نمی‌خورد ولی بی‌تأثیر هم نیست، اما فعلاً مهم این است که در این شرایط تعطیلی سینماها بتوانیم اوضاع را بهتر کنیم.
در حالی که معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی سخن از اکران این فیلم‌ها می‌کند، محمد قاصداشرفی رئیس انجمن سینماداران درباره عملی شدن این طرح به مهر گفت: صاحبان آثار سینمایی مجاز هستند که فیلم‌های خود را به هر نحوی که تمایل دارند در اختیار مخاطبان سینما قرار دهند، اما فیلمی که در فضای مجازی و یا شبکه نمایش خانگی ارائه شده باشد، قطعاً در آینده در سینماها اکران عمومی نخواهد شد.
وی توضیح داد: زمانی که یک فیلم سینمایی در شبکه نمایش خانگی و یا فضای مجازی نمایش داده شود، دیگر لزومی ندارد در سینما اکران عمومی داشته باشد، چرا که مخاطب فیلم موردنظر را پیش از اکران عمومی دیده و دیگر برای تماشای آن فیلم به سینما نخواهد رفت.
با توجه به استقبالی که تولیدکنندگان آثار سینمایی از طرح سازمان سینمایی داشته‌اند و پیش‌قدم شدن چند فیلمساز برای اکران آثارشان در این بستر به نظر می‌رسد با توجه به بسته بودن سالن‌های سینمایی در شرایط کنونی و پس از آن ریزش مخاطبی که وجود دارد این فضا بهترین امکان برای نمایش آثار سینمایی و برطرف شدن ضرر و زیانی است که به تولیدکنندگان تحمیل شده است. هرچند اشکالاتی دارد که باید برطرف شود و با تجمیع آرا و توافق همه صنوف و ارکان، بستر و شرایط اکران اینترنتی آثار فراهم شود. اما بیان یک نکته نیز در این میان خالی از لطف نیست که حال که شرایط اکران اینترنتی آثار فراهم شده است شورای صدور پروانه نمایش نیز تمامی ژانرها را در نظر بگیرد و سبد اکران اینترنتی را همانند اکران عمومی به یک سمت سنگین نکرده و از هر ژانری در این سبد اثر قرار دهد تا نه‌تنها مخاطبان این بستر افزایش پیدا کنند، بلکه سازندگان نیز تمایلشان برای بهره‌گیری از این امکان بیشتر شود. شاید از این طریق مشکل اکران و نادیده گرفته شدن بسیاری از آثار سینمایی نیز برطرف شود.