آریا جوان - محدودیت‌های غذایی برای افرادی که بیماری کلیوی دارند متفاوت است، اما مصرف چند ماده غذایی برای حفظ سلامتی و بهبود عملکرد کلیه‌ها توصیه می‌شود.

بیماری کلیه یک معضل فراگیر در سطح جهان است که حدود 10 درصد از جمعیت دنیا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کلیه‌ها اندام‌های لوبیا شکل کوچک، اما قدرتمندی هستند که عملکرد‌های مهم بسیاری را انجام می‌دهند.
آن‌ها وظیفه فیلترکردن مواد زائد، آزاد کردن هورمون‌های تنظیم فشار خون، متعادل کردن مایعات در بدن، تولید ادرار و بسیاری از کار‌های اساسی دیگر را دارند.
روش‌های مختلفی سبب آسیب به این اندام حیاتی می‌شود، دیابت و فشار خون بالا شایع‌ترین عوامل به وجود آورنده بیماری کلیوی هستند.
چاقی، سیگار کشیدن، عوامل ژنتیک، جنسیت و سن نیز می‌تواند خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش دهد. همچنین قند خون کنترل نشده و فشار خون بالا باعث آسیب رساندن به رگ‌های خونی در کلیه‌ها می‌شود و توانایی عملکرد بهینه آن‌ها را کاهش می‌دهد.
هنگامی که به درستی کار نمی‌کنند، مواد زائد در خون زیاد می‌شوند، بنابراین لازم است افراد مبتلا به بیماری کلیوی رژیم غذایی خاصی را دنبال کنند.
رژیم غذایی و بیماری کلیوی
محدودیت‌های غذایی بسته به میزان آسیب کلیه متفاوت است، برای مثال، افراد در مراحل اولیه بیماری کلیوی محدودیت‌های متفاوتی نسبت به افراد با نارسایی حاد کلیه دارند.
برای اکثر مبتلایان به نارسایی حاد کلیوی، پیروی از رژیم غذایی مناسب حائز اهمیت است که به کاهش میزان مواد زائد در خون کمک می‌کند، این کار به تقویت عملکرد کلیه و در عین حال جلوگیری از آسیب بیشتر کمک می‌کند.
در حالی که محدودیت در رژیم غذایی متفاوت است، اما به طور معمول توصیه می‌شود همه افراد مبتلا به بیماری کلیوی مصرف مواد مغذی زیر را برای خود محدود کنند:
از مصرف سدیم اضافی بپرهیزید
سدیم در بسیاری از غذا‌ها وجود دارد و عنصر اصلی نمک سفره است. کلیه‌های آسیب دیده نمی‌توانند سدیم اضافی را فیلتر کنند و باعث افزایش سطح آن در خون می‌شوند. اغلب توصیه می‌شود سدیم را به کمتر از 2 میلی‌گرم در روز محدود کنید.
کاهش مصرف پتاسیم
پتاسیم نقش‌های بسیار مهمی در بدن دارد، اما افراد مبتلا به بیماری کلیوی برای جلوگیری از سطح بالای آن در خون، باید پتاسیم را محدود کنند، معمولاً توصیه می‌شود پتاسیم را به کمتر از 2 میلی‌گرم در روز محدود کنید.
از مصرف زیاد فسفر بپرهیزید
کلیه‌های آسیب دیده نمی‌توانند فسفر اضافی که ماده معدنی موجود در بسیاری از غذا‌ها است را از بین ببرند. مقدار زیاد این ماده می‌تواند به بدن آسیب برساند، بنابراین فسفر رژیم غذایی در بیشتر بیماران به کمتر از 800-1000 میلی گرم در روز محدود می‌شود.
کاهش مصرف پروتئین در افراد مبتلا به بیماری کلیوی
یکی دیگر از مواد مغذی است که ممکن است افراد مبتلا به بیماری کلیوی نیاز به محدود کردن آن داشته باشند، پروتئین است زیرا کلیه‌های آسیب دیده نمی‌توانند مواد زائد حاصل از متابولیسم پروتئین را پاک کنند. با این حال، افراد مبتلا به بیماری حاد کلیوی در مرحله نهایی که تحت درمان دیالیز قرار می‌گیرند، نیاز به پروتئین بیشتری دارند.
شرایط هر فرد مبتلا به بیماری کلیوی با دیگری متفاوت است، به همین دلیل مهم است که با پزشک خود درباره نیاز‌های خود صحبت کنید. خوشبختانه بسیاری از خوراکی‌های خوش طعم و سالم که میزان فسفر، پتاسیم و سدیم در آن‌ها کم باشد، وجود دارند.

مصرف این خوراکی‌ها برای کلیه مفید است
در ادامه 10 مورد از بهترین خوراکی‌ها برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی ارائه شده است.
گل کلم
گل کلم گیاهی مغذی است که منبع خوبی برای بسیاری از مواد مغذی از جمله ویتامین C، ویتامین K و ویتامین B12 است. همچنین سرشار از ترکیبات ضد التهابی مانند ایندول و منبع عالی فیبر است. گل کلم پوره را می‌توان به جای سیب زمینی در سبد غذایی خود گنجاند تا به عنوان تامین کننده‌ پتاسیم بدن استفاده شود.
یک فنجان (124 گرم) گل کلم پخته شده حاوی 19 میلی‌گرم سدیم، 176 میلی‌گرم پتاسیم و 40 میلی‌گرم فسفر است.

زغال اخته
زغال اخته سرشار از مواد مغذی و یکی از بهترین منابع آنتی اکسیدانی است که می‌توانید، بخورید. این خوراکی حاوی آنتی اکسیدان‌هایی به نام آنتوسیانین‌ها هستند که می‌تواند در برابر بیماری‌های قلبی، برخی سرطان‌ها، آلزایمر و دیابت محافظت کنند. زغال اخته، مقادیر کمی از سدیم، فسفر و پتاسیم دارد، بنابراین ماده غذایی و رژیمی فوق العاده برای افراد با نارسایی کلیه است.
یک فنجان (148 گرم) زغال اخته تازه حاوی 1.5 میلی‌گرم سدیم، 114 میلی‌گرم پتاسیم و 18 میلی گرم فسفر است.

ماهی خاردار یا باس دریایی
ماهی خاردار حاوی پروتئین با کیفیت بالا است که چربی‌های فوق‌العاده سالم به نام امگا 3 دارد. امگا 3 به کاهش التهاب و کاهش خطر ابتلا به آلزایمر، افسردگی و اضطراب کمک می‌کند.
در حالی که همه ماهی‌ها از فسفر سرشار هستند، ماهی خاردار حاوی مقادیر کمتری از این ماده معدنی به نسبت سایر غذا‌های دریایی است. با این حال، مصرف مقدار کمی از این مواد غذایی برای کنترل سطح فسفر ضروری است.
85 گرم ماهی خاردار پخته شده حاوی 74 میلی‌گرم سدیم، 279 میلی‌گرم پتاسیم و 211 میلی‌گرم فسفر است.

انگور قرمز
انگور قرمز یک سبد غذایی کامل را در یک حجم کوچک ارائه می‌دهد. انگور قرمز سرشار از ویتامین C است و حاوی آنتی اکسیدان‌هایی به نام فلاونوئید‌ها بوده که باعث کاهش التهاب است. علاوه بر این، انگور قرمز دارای ترکیبات شیمیایی فراوانی به نام رسوراترول است که نوعی از فلاونوئید است که سبب حفظ سلامت قلب می‌شود و محافظی در برابر دیابت و آلزایمر است.
نیمی از فنجان (75 گرم) از این میوه‌های شیرین حاوی 1.5 میلی‌گرم سدیم، 144 میلی‌گرم پتاسیم و 15 میلی‌گرم فسفر است.

سفیده تخم مرغ
اگرچه زرده تخم مرغ بسیار مغذی است، اما حاوی مقادیر زیادی فسفر است، بنابراین سفیده تخم مرغ برای افرادی که مشکل کلیوی دارند، انتخاب بهتری است. سفیده تخم مرغ یک منبع پروتئین با کیفیت بالا و مناسب برای کلیه‌ها فراهم می‌کند، افزون بر این، سفیده تخم مرغ برای کسانی که تحت درمان با دیالیز هستند، یک انتخاب عالی است چرا که این افراد نیاز مصرف پروتئین بالایی دارند، اما باید استفاده از فسفر را برای خود محدود کنند.
دو سفیده بزرگ تخم مرغ (66 گرم) حاوی 110 میلی‌گرم سدیم،108 میلی‌گرم پتاسیم و 10 میلی‌گرم فسفر است.

سیر
به افرادی که مشکلات کلیوی دارند توصیه می‌شود میزان سدیمِ رژیم غذایی خود از جمله نمک را محدود کنند. سیر جایگزین خوبی برای نمک است و ضمن داشتن فواید غذایی، طعم غذا را لذیذتر می‌کند. سیر منبع خوبی از منگنز، ویتامین C و ویتامین B6 است و حاوی ترکیبات گوگردی است که خاصیت ضد التهابی دارند.
9 گرم سیر حاوی 1.5 میلی‌گرم سدیم، 36 میلی‌گرم پتاسیم و 14 میلی‌گرم فسفر است.

گندم سیاه
بسیاری از غلات کامل حاوی فسفر زیادی هستند، اما گندم سیاه یک استثناست. گندم سیاه بسیار مغذی است و مقدار خوبی از ویتامین‌های گروه B، منیزیم، آهن و فیبر را در اختیار بدن شما قرار می‌دهد. گندم سیاه بدون گلوتن است که برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا عدم تحمل گلوتن انتخاب خوبی است.
نصف فنجان (84 گرم) گندم سیاه پخته حاوی 3.5 میلی‌گرم سدیم، 74 میلی‌گرم پتاسیم و 59 میلی‌گرم فسفر است.

روغن زیتون
روغن زیتون منبع سالم چربی و فسفر است و از این نظر برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی گزینه بسیار است. غالباً، افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیوی برای حفظ وزن خود مشکل دارند، پس تهیه غذا‌های سالم و پر کالری مانند روغن زیتون از اهمیت زیادی برای آنها برخوردار است. اکثر چربی‌های موجود در روغن زیتون یک چربی غیر اشباع به نام اسید اولئیک است که خاصیت ضد التهابی دارند. چربی‌های اشباع نشده در دما‌های بالا پایدار هستند بنابراین روغن زیتون را به یک انتخاب سالم برای پخت و پز تبدیل می‌کند.
یک قاشق غذاخوری (13.5 گرم) روغن زیتون دارای 0.3 میلی‌گرم سدیم و 0.1 میلی‌گرم پتاسیم است.

بلغور
بلغور یک جایگزین فوق العاده و مفید برای کلیه است تا جایگزینی باشد برای سایر غلات کامل که سرشار از فسفر و پتاسیم هستند. این دانه مغذی منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B، منیزیم، منگنز و آهن است. همچنین منبع عالی پروتئین گیاهی و پر از فیبر است که برای سلامتی دستگاه گوارش بسیار حائز اهمیت است.
یک فنجان نیمه (91 گرم) بلغور حاوی 4.5 میلی‌گرم سدیم، 62 میلی‌گرم پتاسیم و 36 میلی‌گرم فسفر است.

کلم
کلم متعلق به خانواده سبزیجات است و دارای ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی قدرتمند و ماده غذایی عالی و دارای ویتامین K، ویتامین C و بسیاری از ویتامین‌های گروه B است. کلم با دارا بودن فیبر نامحلول، با تقویت حرکات منظم روده و اضافه کردن فله به مدفوع، سیستم هضم شما را سالم نگه می‌دارد.یک فنجان (70 گرم) کلم خرد شده حاوی 13 میلی‌گرم سدیم، 119 میلی‌گرم پتاسیم و 18 میلی‌گرم فسفر است.
براین اساس غذا‌های مناسب کلیه که ذکر شد، گزینه‌های عالی برای افرادی است که رژیم کلیوی را دنبال می‌کنند. به یاد داشته باشید که همیشه در مورد گزینه‌های غذایی خود با پزشک مربوطه صحبت کنید و اطمینان حاصل کنید که شما بهترین رژیم را برای نیاز‌های فردی خود اتتخاب کرده‌اید. محدودیت‌های غذایی بسته به نوع و میزان آسیب کلیه و همچنین مداخلات پزشکی در محل مانند دارو‌ها یا درمان دیالیز متفاوت است.