بزرگنمايي:

آریا جوان-

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، 33 سال است که نفس‌هایش به شماره افتاده و تنگی نفس امانش را بریده است، لحظه‌ای که گازی به نام خردل یه یکباره مثل بلا نازل و وارد ریه هاش شد، هرگز فراموش نمی‌کند، گازی که اعضای خانواده اش را به کام مرگ کشاند و تاول‌های چرکی، چشم‌هایی سرخ و ملتهب، سرفه‌های خشک و زخم‌های کهنه‌ را به جانش انداخت، در تمام 33 سال گذشته نفسش به کپسولی اکسیژن بند شده است، ساعتی که میزان اکسیژنش پایین بیایید مرگ را جلوی چشمانش می‌بیند، این‌ها تنها بخشی ازدرد و رنج مردم مظلوم و بی دفاع سردشت است که در طول 33 سال گذشته تحمل کرده اند.

سردشت نخستین شهر قربانی سلاح‌های شیمیایی در جهان

سردشت نخستین شهری بود که در سال 66 پس از جنگ جهانی اول و تصویب کنوانسیون‌های منع سلاح‌های شیمیایی چهار بار متوالی در طول جنگ تحمیلی به دست مزدوران رژیم بعثی عراق، مورد حمله بمباران شیمیایی قرار گرفت، این جنایت وحشیانه و فاجعه بار ساعت 16:30 دقیقه روز یکشنبه 7 تیرماه 1366 اتفاق افتاد، چند فروند هواپیمای عراقی بر فراز آسمان سردشت به پرواز در آمدند و 7 بمب خردل در نقاط مختلف شهر پرتاب کردند و در این جنایت وحشیانه 110 نفر به درجه رفیع شهادت نائل و بیش از 8 هزار نفر بر اساس آمار‌های رسمی مصدوم شدند.

روز ملی مبارزه با سلاح‌‌های شیمیایی و میکروبی یادآور حمله ددمنشانه شیمیایی رژیم بعثی به سردشت در تاریخ ‌های 7 و 8 تیرماه 1366 است، حمله‌‌های که منجر به کشته و معلولیت تعداد زیادی از مردم بی گناه و بی دفاع شهر سردشت شد و زندگی پس از آن در این شهر رنگ و بوی دیگری می‌دهد.

12 هزار مصدوم شیمیایی یادگار بمباران شیمیایی سردشت

حسن آقا جانباز 70 درصدی اهل سردشت بوده که بسیاری از بستگان و اعضای خانواده اش را در بمباران شیمیایی سردشت از دست داده است، بمب‌های حاوی گاز خردلی که در نهایت ظلم و وحشی گری بر سر مردم بی دفاع آوار شد.

در جنایت بشری که در سردشت رخ داد، 109 نفر از مردم 12 هزار نفری سردشت بلافاصله جان باختند و نزدیک 10 هزار نفر مصدوم شدند، کسانی که تاریخ برایشان در تیرماه 66 یخ زده است، روزی که بوی مرگ می‌داد و برای برخی آغاز درد و رنج زندگی است، چرا که زندگیشان از آن روز به بعد دست خوش درد و رنج شده است.

قربانیان حمله شیمیایی سردشت حالا باید شاهد درد کشیدن فرزندانشان باشند، چرا که به گفته کارشناسان اثرات گاز خردل بین 100 تا 180 سال باقی می‌ماند و احتمال تولد نوزادانی ناقص از فرزندان اهالی سردشت وجود دارد، فرزندان حسن آقا هم از اثرات شیمیایی در امان نماندند و عوارض این حمله شیمیایی روی دندان‌ها و پوست فرزندانش مشهود است.

بمب‌هایی که مورد علاقه دشمنان ایران بود

غلامرضا معصومی، عضو بورد سلامت در بلایا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی  در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به بمباران شیمیایی سردشت و استفاده از گاز خردل گفت: تخلیه ناگهانی و انتشار غیرقابل کنترل مقادیر عمده عوامل شیمیایی آلاینده را که بخش قابل توجهی از محیط زیست و اجتماع انسانی را تحت تأثیر قرار دهد، حادثه شیمیایی گویند. هر ساله تعداد قابل توجهی حادثه شیمیایی در جهان رخ می‌دهد که اغلب با خسارات هنگفت مالی و جانی همراه هستند. این حوادث که ناشی از خطای انسانی و یا سهل‌انگاری‌ها رخ می‌دهند عمدتا ناشی از موادی هستند که میزان زیادی از آن‌ها مانند کلر برای ایجاد مسمومیت لازم است.  

او ادامه داد: استفاده از جنگ ‌افزار‌های شیمیایی فقط درسردشت و در سال 1366 نبوده است، اولین باری که این جنگ ‌افزار‌ها استفاده شدند در اولین روز‌های جنگ تحمیلی و در تاریخ 27 مهرماه 1359 بوده است. سلاح‌های شیمیایی تلفات قابل توجه و معلولیت بسیار زیادی دارند، ایجاد دستپاچگی و اثرات منفی فکری و ذهنی در افراد و پشت جبهه چهارمین اثر مناسبی است که این مواد به خوبی تامین می‌کنند و زمان لازم را برای حمله کننده فراهم می‌کنند تا اقدامات دیگر خود را انجام دهد و نهایتاً بهترین روش جلوگیری از نابودی برای تروریست‌هاست.

سلاح‌های شیمیایی که داعش و صدام از آنها استفاده می‌کردند

عضو بورد سلامت در بلایا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه جنگ‌‌افزار‌های شیمیایی به 6 دسته سمی و کشنده، ناتوان‌کننده، استفاده برای کنترل اغتشاش‌ها، دودزا، ضد گیاه و شعله و آتش‌زا تقسیم بندی می‌شوند، گفت: سه فرضیه در مورد نحوه تهیه این مواد وجود دارد، اول اینکه خود گروه تروریستی این مواد را درست کنند که تا حدودی در مورد گروهکی مانند داعش قابل پذیرش بود، فرضیه دوم دسترسی گروه‌‌های تروریستی به منابع این مواد است و سوم تامین این مواد از سوی کشور‌ها و سازمان‌‌های دیگر برای گروه‌های تروریستی است، از این بابت که می‌ خواهند از طریق آن گروه‌های تروریستی به اهداف خود در کشور تحت حمله برسند.

او ادامه داد: درباره سلاح‌های بیولوژیکی و میکروبی اظهار کرد:‌جنگ ‌افزار‌های شیمیایی از جمله سلاح‌‌های کشتار جمعی محسوب می‌ شوند که سال‌‌ها از اولویت پدافندی کشور خارج شده بود و پس از جنگ ‌افزار‌های سایبری و بیولوژیک (میکروبی) به آن‌ها پرداخته می‌ شد، اما با توجه به حملات تروریستی مختلف در نقاط مختلف جهان و به خصوص استفاده گسترده گروهک داعش از این سلاح‌ ها، مجددا در اولویت‌‌ها قرار گرفت و به صورت خاص به آن پرداخته می‌‌شود.

عضو هیئت علمی سلامت در بلایا و طب اورژانس، دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: دلایل آن استفاده گسترده نیز مشخص است، نخست اینکه سلاح‌های شیمیایی خواسته اول تروریست‌‌ها را که ایجاد ترس و وحشت است به خوبی برآورده می‌ سازد، چرا که مردم و دولت‌ها عموما نسبت به این مواد ذهنیت مشخص ترس آلودی دارند. دوم اینکه هزینه استفاده از این مواد بسیار کم است، ولی هزینه مقابله و پاکسازی محیط و آب آلوده شده ناشی از این مواد بسیار زیاد خواهد بود.

بیشتر بخوانید

معصومی گفت: همچنین این سلاح‌های شیمیایی تلفات قابل توجه و معلولیت بسیار زیادی دارند، ایجاد دستپاچگی و اثرات منفی فکری و ذهنی در افراد و پشت جبهه چهارمین اثر مناسبی است که این مواد به خوبی تامین می‌کنند و زمان لازم را برای حمله کننده فراهم می‌کنند تا اقدامات دیگر خود را انجام دهد و نهایتا بهترین روش جلوگیری از نابودی برای تروریست‌هاست.

عضو بورد سلامت در بلایا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: نکته بسیار مهم دیگر در خصوص جنگ‌افزار‌های شیمیایی آن است که این مواد الزاما در جنگ استفاده نمی‌شوند و بیشترین کاربرد متصور برای آن‌ها تهدیدات تروریستی در حد یک منطقه و مکان‌های کوچک مانند متروست و این موضوع اهمیت آموزش‌های مناسب درخصوص نحوه رفتار درست آحاد جامعه با این معضل را بیش از پیش نمایان می‌سازد.

گمانه‌زنی‌ها درباره  سلاح‌ بیولوژیکی بودن کرونا 

معصومی اظهار کرد: در مورد سلاح‌های میکروبی و ویروسی تاریخ مستند استفاده از این مواد به 300 سال قبل از میلاد مسیح برمی‌ گردد، در طول تاریخ استفاده از این مواد مانند مواد شیمیایی هر روز پیشرفته ‌تر و خطرناک‌تر شده است، باکتری‌‌ ها، ویروس‌ ها، ریکتزیاها‌، قارچ ‌ها، و سموم به خصوص حشرات مانند مار و عنکبوت در این جنگ‌ افزار‌ها استفاده می‌شوند.

عضو بورد سلامت در بلایا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: شاید مهمترین خصوصیت قابل توجه جنگ ‌افزار‌های بیولوژیک مشخص نبودن منبع و اینکه عموما خود آن‌ها به عنوان یک موجود زنده قابل تکثیر هستند باشد، چرا که به راحتی و بدون محکوم شدن کشور یا سازمان استفاده کننده در جهان پخش شده و آثار منفی خود را خواهند داشت. شاید مواردی مانند H1N1، MERS، SARS و یا همین ویروس اخیر COVID – 19 یکی از این دست اقدامات باشند.

معصومی اظهار کرد: این سلاح‌های میکروبی از سویی به دلیل اینکه شرایط ویژه ‌ای برای مسلح کردن یک ویروس یا باکتری (weaponized) لازم است مانند آزمایشگاه‌‌های سطح 3 و بخصوص 4 امکان استفاده کمتری در سطح بین ‌المللی پیدا می‌ کنند، ولی از طرف دیگر، چون همیشه احتمال دسترسی گروه‌‌های تروریستی به این آزمایشگاه ‌ها و ایجاد سوش‌‌های ناشناخته وجود دارد، خطر و وحشت خاص خود را دارند.

راه‌های مقابله با سلاح‌های شیمیایی

او در خصوص نحوه مقابله با سلاح‌های شیمیایی  گفت: تمام تحقیقات و اقداماتی که تاکنون انجام شده حاکی از آن است که اصولا درمان مناسبی برای مقابله با این مواد پس از حمله وجود ندارد و آنچه که به آن دست پیدا شده است درحد استفاده از ماسک و پوشش مناسب برای جلوگیری است، البته نظریه‌‌هایی برای استفاده از بعضی مواد مانند NTE باز هم قبل از در معرض قرار گرفتن وجود دارد که گفته می ‌شود می‌ تواند باعث کاهش و یا جلوگیری از اثرات منفی این مواد بر بدن شود.

عضو بورد سلامت در بلایا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد: راه مقابله با این جنگ‌‌افزار‌ها عمدتا از طریق واکسن و استفاده از ماسک‌‌های ویژه است چرا که در اکثر موارد این جنگ‌‌افزار‌ها بصورت آئروسل‌های بیولوژیکی به ذرات منتقل شده با هوا گفته می‌شود که شامل ارگانیسم‌های زنده مانند باکتری ها، ویروس ها، قارچ‌ها و متابولیت‌های ناشی از آن‌ها نظیر اندوتوکسین هاست. اما همین راه‌های مقابله محدودیت اصلی مقابله نیز هستند چرا که ساخت واکسن در اکثر موارد فرآیندی طولانی و زمان‌بر هست و به راحتی قابل انجام نخواهد بود. یا از سوی دیگر بدلیل استفاده ناگهانی با تعداد بسیار بالای ماسک تقریبا هیچ کشوری آمادگی اولیه مناسبی را نخواهد داشت و زمان زیادی برای رسیدن به تولید انبوه آن و همچنین مواد مصرفی دیگر مانند دستکش از دست خواهیم داد.

معاهده‌های منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی

عضو بورد سلامت در بلایا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: معاهده‌های متعدد بین المللی وجود دارد که استفاده از سلاح‌های شیمیایی و میکروبی را منع کرده اند، این معاهدات و کنوانسیون‌ها در جهان از سال‌های قبل برای جلوگیری، انتشار و استفاده از جنگ‌‌افزار‌های شیمیایی و میکروبی از سوی اکثر کشور‌های جهان تصویب و امضا شده است.

او ادامه داد:از جمله این معاهده‌ها و اعلامیه‌ها می‌توان به اعلامیه‌های 1868 سن‌پترزبورگ، 1874 بروکسل و 1898 لاهه، 16 دسامبر 1917 مجمع عمومی سازمان ملل، سال 1925 در کنفرانس خلع سلاح ژنو، عهدنامه ای تحت عنوان پروتکل منع کاربرد سلاح ‌های شیمیایی و بیولوژیک که به امضا 40 کشور رسید، کنوانسیون بازداری جنگ افزار‌های شیمیایی که از 29 آوریل 1997 لازم‌الاجرا شد، اشاره کرد.

معصومی گفت: سازمان‌‌های مختلفی برای پیگیری این موارد ایجاد شده است که از جمله آن‌ها سازمان منع سلاح‌های شیمیایی (Organization For The Prohibition of Chemical Weapons) را نام برد و اجرای شرایط و مواد کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی در راستای تحقق 2 دیدگاه عاری کردن جهان از سلاح‌های شیمیایی و همکاری در عرصه علوم شیمی در جهت اهداف صلح‌آمیز شکل گرفته است.

آنچه قطعی است، آن است که هیچ‌کدام از این معاهدات بین المللی نتوانسته است نه تنها جلوی گسترش و تولید تسلیحات قویتر را بگیرد، بلکه جلوی استفاده از آن‌ها را نیز نتوانسته است بگیرد.