بزرگنمايي:

آریا جوان - خبرگزاری مهر در گفت‌وگو با ناجی سعدونی، مدیرعامل اسبق شرکت متن که نخستین مجری طرح توسعه میدان آزادگان نیز بوده است، به مرور مذاکرات توسعه‌ای برای میادین غرب کارون پرداخته و مصاحبه‌شونده در وصف دلایل تاخیر در توسعه میدان آزادگان جنوبی، به «معطلی برای اروپایی‌ها» به عنوان عامل اصلی تاخیرها اشاره کرده است. در این زمینه، فارغ از جوابیه‌های معمول سازمانی که احتمالا در واکنش به این گفت‌وگو نیز تنظیم خواهد شد، اشاره به برخی تناقضات مورد اشاره در مطالب مطرح شده، خالی از لطف نیست:

**در این گفت‌وگو به معطلی توسعه میدان آزادگان جنوبی تا پیش از سال 93 اشاره‌ چندانی نشده، اما عملکرد نفت در این میدان از سال 93 به بعد مصداق معطلی برای اروپایی‌ها و عامل به بار آمدن میلیاردها دلار خسارت عنوان شده است! به عبارت دیگر بر مبنای این روایت، چندسال توقف توسعه یک میدان مشترک به دلیل اهمال‌کاری پیمانکار خارجی (CNPC) خسارتی برای کشور در پی نداشته و نشانه معطل ماندن کشور برای خارجی‌ها نبوده است، اما عملکرد نفت از سال 93 به بعد که پیمانکار خارجی خلع ید شده و اتفاقا ظرفیت تولید روزانه میدان با اتکای کامل به ظرفیت‌های ایرانی بالغ بر 100 هزار بشکه افزایش یافته، خسارت‌بار و از مصادیق معطلی برای دیگر کشورها ذکر شده است.
**بدیهی است که مخاطب این تناقض را به خوبی متوجه می‌شود. باید گفت اگرچه وزارت نفت می‌توانست از فرصت پسابرجام برای توسعه میادین نفت و گاز به نحو بهینه‌تری استفاده کند، اما واقعیت این است که نفت در توسعه آزادگان جنوبی، معطل خارجی‌ها نماند و همزمان که مذاکرات توسعه‌ای را با شرکت‌های داخلی و خارجی پیش می‌برد، کار توسعه میدان را هم در دستور کار داشت. امروز آزادگان بعد از گذشت 2 دهه از کشف، از حیث تولید و توسعه در نقطه قابل دفاعی قرار ندارد اما متوجه کردن تاخیرها و کم‌کاری‌ها به عملکرد چند سال اخیر، آن هم در شرایطی که اتفاقا طی این مدت همواره آزادگان جنوبی شاهد حجم قابل توجهی کار بوده، بیش از آنکه غیرمنصفانه باشد، نشان دهنده رویکردی غیرحرفه‌ای است. به همین بهانه، سوال روشن از کارشناسان و متخصصانی که بعضا نسبت به توقف همکاری با چین در آن طرح در آن برهه زمانی انتقاد دارند این است که آیا ضمانتی مبنی بر اینکه با خلع ید نشدن این شرکت، معجزه‌ای می‌شد و توسعه آزادگان جنوبی شتاب می‌گرفت وجود داشته است؟ ما امروز میدان عظیم یادآوران را با میلیاردها بشکه ذخیره نفت درجا در مقابل داریم. آیا تکلیف توسعه فاز دوم این میدان بعد از گذشت چهار سال از افتتاح فاز نخست، مشخص شده است؟
**در بخش دیگری از این گفت‌وگو آمده است «وقتی دولت یازدهم بر سر کار آمد، فضا در حوزه نفت وانرژی علیه شرکت‌های چینی شد و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران را تا حدودی در حوزه توسعه میادین دچار مشکلاتی کرد». سوال دیگر این است که اگر سیاست‌های دولت یازدهم در حوزه نفت و انرژی علیه شرکت‌های چینی بود، چطور قرارداد طرح توسعه میدان یادآوران با شرکت ساینوپک و قرارداد طرح توسعه میدان آزادگان شمالی با شرکت ملی نفت چین ادامه پیدا کرد و به قوت خود باقی ماند؟ جلوگیری از اتلاف وقت پیمانکار خارجی در طرح توسعه آزادگان جنوبی، نماد صیانت از منافع ملی بوده است نه نشانه چین‌ستیزی و اتفاقا روشن‌ترین گواه در رد صحبت‌هایی مبنی بر زاویه صنعت نفت ایران با چین، تداوم همکاری‌های دو کشور در غرب کارون بود که این همکاری‌ها در ادامه مسیر خود، با امضای قرارداد توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی محکم‌تر هم شد (چین پس از تحریم مجدد ایران، از این پروژه کنار کشید).
**یا در قسمتی دیگر از گفت‌وگو، از سلرسازی و جاده‌سازی به عنوان اقدام‌های خوب و موثر دولت نهم در توسعه آزادگان صحبت به میان آمده، اما از کنار حجم فعالیت‌های توسعه‌ای دولت یازدهم در آزادگان جنوبی بی‌تفاوت عبور شده است. ظرفیت تولید روزانه نفت آزادگان جنوبی که در سال‌های 88 تا 95 در بازه‌ای بین 25 تا 45 هزار بشکه در نوسان بود، در سال 96 با بیش از 200 درصد رشد نسبت به سال 92، به 105 هزار بشکه رسید و در ادامه، در سال 97 به 140 هزار بشکه افزایش پیدا کرد. تعداد حلقه چاه‌های فعال آزادگان جنوبی هم از 21 حلقه چاه در سال 93 به 105 حلقه چاه در سال 97 رسید. مراد از اعلام این ارقام، تاکید بر این نیست که آنچه انجام شده نهایت توان و ظرفیت موجود بوده، بلکه یادآوری این واقعیت است که مخاطب آگاه، متوجه تناقض‌ها و جهت‌گیری‌های یکطرفه می‌شود. مگر می‌توان در یک میدان، از سلرسازی به عنوان اقدام موثر دفاع کرد و در مقابل، این حجم حفاری، اشتغالزایی، افزایش ظرفیت تولید و ... را که طی سال‌های اخیر در آزادگان جنوبی عیان بوده، نادیده گرفت و در وصف تمام آنچه به همت نیروهای توانمند ایرانی در این سال‌ها به عمل آمده، به عباراتی مثل «میلیاردها دلار خسارت‌زایی» بسنده کرد؟ معطلی برای اروپایی‌ها، چشم به راه غرب ماندن، غفلت از ظرفیت‌های داخلی و ...، عبارات نام‌آشنایی هستند که طی این سال‌ها بعضا در انتقاد به عملکرد وزارت نفت مورد استفاده قرار گرفته‌اند، اما حتی در ظاهر هم، «آزادگان جنوبی» دستاویز خوبی برای هجمه‌هایی از این دست نیست.
**نکته آخر آنکه برخلاف آنچه در مقدمه این گفت‌وگو مورد اشاره قرار گرفته، آزادگان جنوبی بزرگترین میدان نفتی کشور نیست! ظرفیت تولید این میدان هم در حال حاضر 100 هزار بشکه نیست و بهتر است زمانی که گفت‌وگویی با محوریت میدان آزادگان تنظیم می‌شود، خبرنگار نسبت به اطلاعات حداقلی میدان اشراف کافی داشته باشد.
یادداشت وارده