آریا جوان - حسن نراقی این هنر را داشت تا در زمان مناسب و با زبان مناسب با بخش بزرگی از مردم کشورش حرف بزند.

حسن نراقی امروز در 76 سالگی پس از مدتها مبارزه با سرطان درگذشت. او خالق کتاب «جامعه‌شناسی خودمانی» است که امسال به چاپ سی‌و‌سوم رسید. نراقی در این کتاب به زبانی بسیار ساده نقدهایی را به رفتارهای جامعه ایرانی وارد می‌کند.
او پاره‌ای از اخلاقیات ایرانیان را ورای حکومت‌ها مانند «قهرمان پروری و استبدادزدگی»، »مسئولیت‌ناپذیری»، «بی‌برنامگی»، «توقع و نارضایتی دائمی» و ... را با زبانی صریح و بدون تعارف و کلیشه‌های مرسوم ایرانی به عنوان موانع توسعه می‌شمارد.

این کتاب به زبانی ساده، شیرین، پرمثال و همه‌کس فهم نوشته شده و خواندن آن می‌تواند یک گام و پیش‌درآمد برای شناخت جامعه باشد. نراقی کتاب را نه بر اساس تحصیلات و تئوری‌های کلاسیک جامعه‌شناسی بلکه بر اساس تجربیات و مشاهدات شخصی نوشته است.
او همچنین در کتاب «پی‌نکته‌هایی بر "جامعه‌شناسی خودمانی"» توضیحات بیشتری در خصوص دلایل و نحوه نگارش کتاب مذکور ارائه کرده است. این کتاب ساده و خوش‌خوان که در 160 صفحه نوشته شده، می‌تواند زمینه‌ساز علاقمندی افراد برای مطالعه شود. به همین دلیل گزینه مناسبی برای هدیه دادن است.
نراقی همچنین کتاب «چکیده تاریخ ایران: از کوچ آریایی‌ها تا پایان سلسله پهلوی» را منتشر کرد که باز هم به زبان ساده و با ذکر مثال‌های جذاب تاریخ ایران را در 176 صفحه ورق می زند. این کتاب برای کسانی که دوست دارند با تاریخ کشور به صورت اجمالی آشنا شوند کتاب مناسبی است.
برخی از دانشگاهیان به حسن نراقی نقد وارد می‌کنند که جامعه‌شناس نیست و نباید در این حوزه می‌نوشت. به نظر می‌رسد این بزرگواران به جای خشمگین شدن از دیگران و احساس قداست نسبت به رشته و معبد خود بهتر است تلاش کنند تا زبان ساده‌ی حرف زدن با مردم را یاد بگیرند.
در زمانه‌ای که کتاب‌های آموزش مسائل جنسی، پولدار شدن در سه دقیقه و .. تیراژ بالایی دارد و خیلی‌ها کتاب نمی‌خوانند و درست یا غلط احساس نمی‌کنند چیزی از دست داده‌اند، کسانی هنرمندند که می‌توانند زبان دشوار علم را که اصولاً در ایران محصول ترجمه یا کپی‌برداری محتوایی از فرهنگ‌هایی با تاریخ و جغرافیای متفاوت است، ساده‌سازی کنند.
بر اساس آمارها در ایران نزدیک به 20 میلیون کم سواد و بی‌سواد مطلق داریم. یافتن «زبان مشترک» برای حرف زدن با این جمعیت هنری است که بسیاری از ما علیرغم طبق‌طبق ادعا، کیلوکیلو مقاله و گونی‌گونی مدرک از آن بی‌بهره‌ایم. حسن نراقی این هنر را داشت تا در زمان مناسب و با زبان مناسب با بخش بزرگی از مردم کشورش حرف بزند.
روحش در آرامش.