آریا جوان - باشگاه خبرنگاران / این ویروس منحوس و چموش چندین ماه است که تنها بر جسم انسان‌ها رخنه نکرده، بلکه روح و فکر مردم را هم دستخوش نگرانی و حتی تغییر کرده است، بله صحبت ما از ویروس کرونا است.
از همان ابتدا که مهمان مردمان ایران زمین شد، کماکان تنش‌ها و اضطراب‌هایی را با خود به همراه داشت، اما متأسفانه قرنطینه‌های پی در پی و اعمال محدودیت‌های سنگین و گاها سخت باعث شد که در فضای صمیمی و دوستانه برخی از خانواده‌ها تا حدودی فاصله ایجاد شود و به جای دورهمی‌های هفتگی و گردش‌های شبانه در منزل خود خانه نشین شوند، البته این شرایط برای افراد در ابتدای دوران قرنطینه به دلیل عادت نداشتن به آن سخت و با ادامه این روال نیز کسالت بار و خسته کننده هم شده است.

حالا موضوع خانه‌نشینی ملت ایران که تا چند ماه آینده یک ساله می‌شود، از نظر برخی از روانشناسان موجب ایجاد تنش و خشونت در خانواده‌ها شده و تحقیقات مختلف نشان داده زمانی که افراد دچار افسردگی یا تنش‌های روحی می‌شوند غالبا در خانواده نقش مورد انتظار را نشان نمی‌دهند و دچار پرخاشگری یا انزواطلبی می‌شوند.
شاید در نگاه اول تصور شود که این قرنطینه فرصت باهم بودن را در خانواده‌ها افزایش داده و اعضای یک خانواده بیش از پیش می‌توانند از وجود نعمات در زندگی خود بهره‌مند شوند، اما قصه تنها این نیست، زیرا این ویروس حتی اجازه تأمین معاش را هم از مردم گرفته و تقریبا می‌توان گفت که خانواده‌ها در مقابل چارچوبی به نام « قرنطینه اجباری » تسلیم شده‌اند و تنها سرگرمی آن‌ها تماشای تلویزیون و بازی‌های فکری و ... گره خورده است اما تا کِی؟ آیا مردم با قرنطینه خانگی علاوه بر سلامت جسم خود می‌توانند سلامت روح و روان خود را هم تضمین کنند؟
تحلیل‌های جامعه شناسانه از موضوع کرونا و افزایش اختلاف خانوادگی، بر روی عوامل مختلفی تأکید دارد که برخی از این عوامل شامل تشدید اختلاف‌های موجود قبل از بروز کرونا، شرایط اقتصادی، بیکاری، آینده نامعلوم و همچنین بحث ازدواج‌های اجباری در سنین پایین، زندگی در آپارتمان‌ها و فضاهای کوچک و بسته و کاهش سرگرمی‌ها و بیرون رفتن از منزل می‌شود.
در این راستا حمیدرضا ذوالقدر روانشناس در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره قرنطینه و تأثیر آن در اختلافات خانوادگی تأکید کرد که بهتر است زوجین در دوران خانه ماندن از سرگرمی‌های مشترک استفاده کنند و به مرور خاطرات قبل و بعد از ازدواج خود بپردازند و به یکدیگر عشق بورزند و بیان کنند که هنوز هم دوستت دارم.
او بر این باور است که زوجین در روزهای کرونایی برای حفظ و نگهداری ارتباط مابین خود باید کارهایی را انجام دهند تا از بروز اختلافات زناشویی و مشاجره جلوگیری کنند.

افزون بر این، 2 آذر امسال بود که بهزاد وحیدنیا مدیرکل مشاوره سازمان بهزیستی خبر داد که در 8 ماه گذشته تماس با صدای مشاور دو برابر شده و نگرانی درباره آینده، ترس از ابتلا به ویروس کرونا، کنش‌های مربوط به سوگ، ناامیدی، افسردگی، بی‌قراری و تشدید اختلالات روانی از دلایل تماس‌ها بوده‌اند، همچنین نزدیک به 29 درصد تماس‌ها هم مربوط به مشکلات ارتباط والد و کودک ، مشکلات بین فردی و مشکلات با خانواده همسر بوده است.
این مقام مسئول معتقد است که این تماس‌ها در شرایطی افزایش داشته که از اول امسال تا کنون 40 تا 60 درصد مراکز حضوری مشاوره تعطیل شده‌اند و مسئولان سازمان بهزیستی می‌گویند مراجعه افراد به 3700 مرکز مشاوره این سازمان، کاهش چشمگیری داشته است.
این خبر به اندازه کافی نگرانی با خود به همراه دارد و طبیعتا بهتر است که سازمان بهزیستی، مشاوران خانواده، روانشناسان و... برای جلوگیری از افزایش چنین مشکلات و اختلافاتی چاره‌ای مناسب بیاندیشند تا حداقل با سرنگون کردن ویروس کرونا آسیب جدیدی بر خانواده‌های ایرانی و روحیات آن‌ها شکل نگیرد.
جعفر بای، جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در ادامه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با شیوع ویروس کرونا و مشکلات ناشی از آن اظهار کرد که کرونا، بی‌رحمانه با حضور منحوس خود، شرایط زندگی را با دشواری‌هایی همراه کرده است، چراکه افراد محکوم به ماندن در خانه و قرنطینه شده‌اند و این سبک زندگی آثار و عوارض فراوانی را به همراه دارد که در افراد گوناگون متفاوت است.
بای گفت: سرکوب خواسته‌های نفسانی , عقب نشینی از مواضع به نفع وضعیت تحمیلی، سازش با شرایط جدید، تغییر در برنامه‌های گذشته و تدوین برنامه‌هایی متناسب با شرایط جدید، ذائقه سازی با شرایط موجود، قیام علیه خواسته‌های منفی خود, تجلی کردن نیاز‌های جدید، تمرین و ممارست حالات روحی و روانی متناسب با وضعیت کنونی، روحیه سازی و روحیه دهی، تثبیت پایه‌های شخصیتی خود، پرهیز از ترس و کنار گذاشتن حساسیت, برگزاری جلسات خانوادگی و گفت‌وگو‌های چند جانبه , برخی از کارهایی هستند که افراد باید در شرایط کنونی انجام دهند.

ممکن است آمار و ارقام کوچک و بزرگی در رابطه با میزان اختلافات و مشکلات خانواده‌ها در قرنطینه به گوشمان برسد، اما نکته مهم این است که تا چه اندازه می‌توانیم در مقابل این کش مکش‌ها و درگیری‌ها مقاومت کنیم تا کرونا علاوه بر جسم، ذهن و روان ما را خدشه‌دار نکند، این مسأله همت فردی و البته در مواقعی جمعی را می‌طلبد که خانواده‌ها باید آن را مدنظر قرار دهند و تا حدودی صبر و آرامش را در این‌روزها مهمان خانه‌های خود کنند.