بزرگنمايي:

آریا جوان - دلتا/ قبرستانی خاموش و مرموز در روستای 2500 ساله تیس وجود دارد که بلوچ ها به آن «جن سنط» یا قبرستان جن می‌گویند . این قبرستان با سنگ قبرهای بزرگ مکانی جذاب برای ماجراجویانی است که به دنیای ماورالطبیعه علاقه دارند.می‌خواهیم با قبرستانی خاموش و مرموز در جنوب شرقی‌ترین نقطه ایران در روستای تیس آشنا شویم، روستایی باستانی با قدمتی دست کم 2300 ساله که در آن اعتقادات و باورهای مردم بلوچ با راز آمیزی و سکوت ژرفناک طبیعت آن و آثار تاریخی بر جای مانده پیوند خورده است و قبرستان جنیان که بلوچ ها به آن «جن سنط» میگویند یکی از این رازهاست. با مجله دلتا همراه باشید.
عمر این روستا به 2300 سال پیش می‌رسد و اسم آن در کتاب‌هاى مربوط به فتوحات اسکندر مقدونى به عنوان تیز معروف بوده که به مرور زمان به تیس تبدیل شده است؛ در اثرهای مورخین و جغرافی دانان دوره اسلامى از آن به عنوان بندر تزیا یا تسی مذکور و این روستا مرکز تجارت شکر ایالات مکران و گندم سیستان بوده است.
اول از همه به این مسئله می‌پردازیم که به چه دلیل مردم به این مکان ، قبرستان جنیان می‌گویند؟ قبرستان جنیان، شبیه نامش مکانی بسیار وحشتناک به نظر می‌رسد . مردم منطقه تیس در استان چابهار این مکان را در واقع محل دفن اجنه می‌دانند . ولی با این حال که تمامی مردم محلی این قبرستان را وحشتناک می‌خوانند، خود همین ساکنان در مجاورت این قبرستان عجیب و غریب مردگان خود را دفن می‌کنند.
این قبرستان با سنگ قبرهای بسیار بزرگی تبدیل به مکانی جذاب برای ماجراجویان و گردشگرانی شده است که به دنیای ماورالطبیعه و داستان‌های اجنه، علاقه وافری دارند. قرار گرفتن قبرستان در دامنه کوه و وحشت مردم از نزدیک شدن به این مکان موقع غروب و شب یکی از علل نام‌گذاری این محل به نام قبرستان جنیان است. سنگ قبرهای بزرگ و عجیب در این قبرستان وحشتناک، محلی‌های این منطقه را به این عقیده رسانده که این قبرها محل دفن فرزندان آدم نیست.
احتمالا راست هم بگویند برای این که در این قبرستان قبرها کنار هم روی سطحی صخره ای حفاری شده‌اند که این شیوه حفر تنها سوالات بسیار زیادی را به‌وجود آورده. مردم دائم در مورد این قبرستان می‌پرسند که چه کسانی این قبرها را حفر کرده‌اند؟
در پاسخ به این پرسش‌ها مانند این گورستان جز سکوت و خاموشی چیزی نمی‌شنویم. شاید به دلیل حفظ مردگان و در گذشتگان از گزند جانوران و خورندگان زیر زمینی اجساد، رنج کندن سنگ را بر خود هموار می‌کردند و گورها را این چنین می‌ساختند. شاید برای احترام به مردگان بوده و شاید هم باور مردم محلی درست باشد.
باورهای مردم محلی
این قبرها متعلق به جن‌ها است. آنها مردگان خود را در حصار این سنگ ها دفن نموده اند و موقع شب که میرسد جن ها بر سر قبر از دست رفتگان خود حاضر می‌شوند و به مویه و مرثیه سرایی مشغول می‌گردند. در واقع آن‌ها می‌گویند که هرکس که در موقع شب گذرش بر این قبرستان بیفتد، مورد نفرین جن‌ها قرار می‌گیرد و با عذابی سخت پس از چند روز حتماً خواهد مرد!
زمان ساخت قبرستان جن ها دقیقا و به درستی مشخص نیست. ظاهر قبرهای این قبرستان نشان می‌دهند که این مقبره ها مربوط به زمان های بسیار دور هستند. باید بدانید که تمام قبرهای گورستان جن‌ها در سیستان و بلوچستان در دامنه ی کوه و در دل سنگ ها کنده شده‌اند. اما با وجود گذشت زمان و تخریب مقبره‌ها به وسیله باد و باران و عوامل دیگر هنوز قبرهای زیادی در اینجا باقی مانده است. از ویژگی‌های ظاهری این قبرها می‌توانیم به شما بگوییم که این قبرها در اندازه های بزرگ و کوچکی ساخته شده‌اند.
در میان این قبرستان یک قبر کاملاً سالم و قدیمی هم دیده می‌شود که 225 سانتیمتر طول و 110 سانتیمتر عرض دارد. جالب است بدانید که آثار چنین قبرهایی با چنین ویژگی‌های ظاهری در دامنه کوه‌های شهباز استان مرکزی هم وجود دارد.
گروه اندکی هم معتقد هستند در موقع غروب صدای گریه‌ها و زجه هایی از این قبرستان به گوش می‌رسیده است!