یک مطالعه جدید روی میمون‌هایی که در اندونزی از گردشگران دزدی می‌کنند و اشیاء دزدیده شده را در ازای غذا پس می‌دهند، نشان داده است که گویا این میمون‌ها ارزش اشیاء مختلف را حدس می‌زنند، چرا که به تازگی اشیاء باارزش‌تر را برای دریافت غذای بهتر می‌دزدند.
معبد اولوواتو در جزیره بالی اندونزی محل زندگی میمون‌های ماکاک دم‌دراز موسوم به "Macaca fascicularis" است که به ذکاوت ذاتی و چیره‌دستی در دزدی از جیب گردشگران معروف هستند.
این دسته از میمون‌های خلافکار از سالها پیش مشهور شده‌اند. آنها از گردشگران دزدی می‌کنند و شیء دزدیده شده را نزد خود نگه می‌دارند تا در ازای آن غذا بگیرند. این در حالی است که یک مطالعه جدید نشان داده است که برخی از این میمون‌ها عمدا وسایل گرانقیمت را می‌دزدند تا از صاحبان آنها غذای بهتری طلب کنند.
تیمی از محققان دانشگاه "لتبریج" کانادا و دانشگاه "اودایانا" در اندونزی 273 روز را در معبد مذکور در جزیره بالی گذراندند و بیش از 2000 تعامل بین میمون‌ها و گردشگران را ثبت کردند که نشان می‌دهد برخی از میمون‌ها فرآیندهای تصمیم‌گیری اقتصادی بی‌سابقه‌ای دارند.
پیش از این دیده شده بود که میمون‌ها به اقلام غیرغذایی مانند ظروف پلاستیکی اهمیت زیادی می‌دهند و برای آنها ارزش قائل هستند و می‌توانند یاد بگیرند که چنین مواردی را می‌توان با غذا مبادله کرد. به همین دلیل در این مطالعه میمون‌های آزاد در اطراف معبد هندوها مورد کاوش قرار گرفتند.
در این مطالعه بررسی شد که آیا میمون‌ها از اشیای مسروقه به عنوان وسیله‌ای برای مبادله و تهیه غذا استفاده می‌کنند یا خیر. محققان همچنین بررسی کردند که آیا آنها در سرقت از گردشگران میان اشیاء مختلف تبعیض قائل می‌شوند یا خیر.
در حالی که چنین رفتاری تاکنون هرگز در حیوانات دیده نشده است، محققان گمان کردند که شاید زندگی میمون‌ها با انسان و مشاهده نحوه برخورد انسان‌ها با متعلقات‌شان ممکن است چنین رفتاری را به میمون‌ها القا کرده باشد.
محققان، دزدی‌های این میمون‌ها را با توجه به سن، درجه موفقیت و اینکه آیا میمون‌ها از وسایل مسروقه به عنوان یک ابزار برای مبادله استفاده می‌کنند یا نه، بررسی کردند.
این مشاهدات و تجزیه و تحلیل آنها نشان داد که میمون‌ها رفتار مبادله و معامله پایاپای را احتمالا در سنین جوانی می‌آموزند و احتمال موفقیت آنها با افزایش سن و تجارب آنها افزایش می‌یابد.
محققان همچنین اقدام به صحنه‌سازی و فراهم کردن امکان سرقت برای میمون‌ها کردند تا توانایی و انتخاب آنها در دزدیدن اشیاء باارزش و گرانقیمت را مشاهده کنند.
نتایج نشان داد که میمون‌های پیر در شناسایی و سرقت موارد با ارزش بهتر عمل می‌کنند. جالب اینکه آنها همچنین پیشنهادات ناچیز و غذاهای کم و ساده را رد کرده و معاملات بزرگتری را طلب می‌کنند.
میمون‌های مسن پس از سرقت کالایی مانند موبایل که بیشترین ارزش را برای بازدید کننده داشت، آن را نگه می‌دارند تا زمانی که غذایی را که فکر می‌کنند با ارزش کالای مسروقه متناسب است، دریافت کنند.
محققان می‌گویند تحقیقات تجربی بیشتر روی ماکاک‌های معبد اولوواتو می‌تواند مقایسه بین تصمیم‌گیری اقتصادی و استفاده از ابزار نمادین را از منظر فرگشت(تکامل) بیشتر مرتبط کند و در نهایت ممکن است به درک بهتری از ریشه سیستم‌های پولی در انسان منجر شود.