آریا جوان
پرویز فتاح، رئیس ثروتمندترین نهاد حاکمیتی ایران می‌شود
بنیاد مستضعفان؛ سازمانی با بیش از 56 هزار میلیارد درآمد؟ / از شایعه ساخت باشگاه در دبی تا هزینه 100 میلیارد تومانی برای یک ساختمان
سه شنبه 22 مرداد 1398 - 15:57:16
آریا جوان - بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در مجموع حدود 150 شرکت و بنگاه وابسته به خود دارد که مهمترین آنها شرکت نفت بهران، شرکت سیمان تهران، بانک سینا، شرکت زمزم، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران و ... می باشد.

به گزارش خبر فوری ، همزمان با انتشار اخباری مبنی بر انتصاب پرویز فتاح به عنوان رئیس بنیاد مستضعفان در برخی رسانه‌ها، معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد این خبر را به نوعی تائید کرد. معاون پرویز فتاح گفته است که در حال آماده شدن برای اصلاح اساسنامه بنیاد مستضعفان است و موجب خواهد شد در دوره ریاست پرویز فتاح بر این بنیاد، با نهادی برای مستضعفین و انقلاب اسلامی مواجه باشیم.
رئیس فعلی این سازمان، محمد سعیدی کیا است که چندی سالی هست سکان دار این سازمان می‌باشد. در طول این چند ماه شایعاتی هم مبنی بر ریاست محمد باقر قالیباف (شهردار سابق تهران ) براین سازمان بود که توسط اطرافیانش رد شد.
به همین مناسبت در این گزارش سعی داریم مروری بر فعالیتها، ساختار و میزان ثروت و حاشیه‌های سازمان مستضعفان داشته باشیم.
بنیاد مستضعفین چگونه به وجود آمد؟
سنگ بنای تشکیل بنیاد مستضعفان بر پایه فرمان امام خمینی(ره) در اسفند ماه سال 57 بود که خطاب به شورای انقلاب اسلامی فرمان تشکیل این بنیاد را داده و به اعضای آن ماموریت داد تا تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی(بنیاد پهلوی) و شاخه ها و مربوطین به این سلسله را به نفع مستمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نماید.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، شهید بهشتی، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی، احمد جلالی، علی‌اصغر مسعودی و مهندس سحابی از اعضای هیأت مؤسس بنیاد مستضعفان بودند. بنا بر تصویب همین هیأت بود که علینقی خاموشی به‌عنوان اولین رئیس بنیاد مستضعفان منصوب شد. خاموشی تا همین اواخر عضو حزب مؤتلفه بود.
از شهریور سال 59 اداره بنیاد به نخست‌وزیران وقت سپرده شد. امام در نامه خود به محمدعلی رجایی، نخست‌وزیر وقت آورده بود: "چون وضع بنیاد مستضعفین موجب نگرانی این جانب و مسائل آن پیچیده است، لازم است جناب عالی امور بنیاد را در دست گرفته و تحت نظر اشخاص متدین، متعهد و کاردان آن را به نفع مستضعفین اداره نمائید. اطلاعات لازم را می‌توانید از هیأتی که این جانب معین نمودم، به دست آورید. ان‌شاءالله‌تعالی موفق در خدمت به اسلام و مسلمین به‌خصوص مستضعفین باشید."
در سال 1367 با فرمان امام خمینی(ره) نام این نهاد به بنیاد جانبازان تغییر کرد و پس از رسیدن آیت الله خامنه ای به رهبری جمهوری اسلامی، در سال 1368 به بنیاد مستضعفان و جانبازان تغییر نام یافت. نهایتا در سال 1383 و با محول کردن حوزه جانبازان به سازمان جدیدی به عنوان بنیاد شهید و امور ایثارگران، این نهاد با نام بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به ادامه فعالیت پرداخت.
در شهریور 68 و بعد از حذف پست نخست‌وزیری، محسن رفیق‌دوست به ریاست بنیاد مستضعفان منصوب شد. رفیق‌دوست راننده اتومبیل حامل امام از فرودگاه به سمت بهشت زهرا در بهمن 57 بود. او تا 31 تیر 1378 این سمت را بر عهده داشت و بعد از او، محمد فروزنده تا 31 تیر 93 این سمت را بر عهده گرفت.
فروزنده هم‌اکنون عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام و از فرماندهان سپاه در جنگ است. او از سال 66 تا 68 رئیس ستاد کل سپاه پاسداران، از سال 68 تا 70 جانشین فرمانده کل نیروهای مسلح و از سال 70 تا 72 نیز جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بوده است.
فروزنده در کابینه دوم اکبر هاشمی رفسنجانی و در فاصله سال‌های 1372 تا 1376 به‌عنوان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح فعالیت می‌کرد. او بیش از 15 سال ریاست بنیاد مستضعفان را بر عهده داشت.
محمد سعیدی‌کیا از 31 تیر سال 93 تا همین روزهای اخیر ریاست بنیاد مستضعفان را بر عهده داشت. او وزیر راه‌و‌ترابری دولت دوم میرحسین موسوی و دولت اول سازندگی و در دولت اول اصلاحات نیز وزیر جهاد سازندگی بود. سعیدی‌کیا در دولت نهم نیز وزیر مسکن و شهرسازی بود.
او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 92 نیز نام‌نویسی کرد که البته از سوی شورای نگهبان احراز صلاحیت نشد.

ساختار بنیاد مستضعفین؛ فعالیت اقتصادی برای محرومین و رشد فرهنگی کشور
حوزه‌ وظایف سازمان مستضعفین بسیار گسترده بوده است. هدف اصلی ایجاد چنین سازمانی در ابتدا دریافت اموال از بنیاد پهلوی و دراختیار مستضعفین و فقرا قرار دادن آنها بود.
در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بخشی از توان بنیاد مستضعفان در جهت کمک به جنگ زدگان و آوارگان جانبازان و آزادگان هزینه می شد. همچنین در فروردین 1365 از سوی امام خمینی(ره)، بنیاد موظف شد، علاوه بر رسیدگی به محرومان و مستضعفان، در امور فرهنگی خانواده های شهیدان و فرزندان شاهد مشارکت نماید. به دنبال تغییر نام بنیاد به بنیاد جانبازان در 1367، تمامی توانایی بنیاد در خدمت به جانبازان انقلاب اسلامی به کار گرفته شد.
اما اکنون سهم بنیاد در فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور قابل توجه است. تنوع، کیفیت، گستردگی و حجم فعالیت های بنیاد این امکان را به وجود آورده، که بتواند به گسترش روابط بازرگانی و حضور موثر در نمایشگاه های خارج از کشور و سرمایه گذاری ها و فعالیت های مشترک با دولت و بنگاه های ایرانی و خارجی صدور محصولات تولیدی و خدمات فنی بپردازد.
بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در مجموع حدود 150 شرکت و بنگاه وابسته به خود دارد که مهمترین آنها شرکت نفت بهران، شرکت سیمان تهران، بانک سینا، شرکت زمزم، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران و ... می باشد.
اما در چارت سازمان، وظیفه اصلی این سازمان چیست؟ بنیاد دارای دو بخش اقتصادی و محرومان و مستضعفان است که وظایف آن به این شرح است:
الف) وظایف کلی در زمینه فعالیت های اقتصادی :
- تقویم و حفظ و اداره اموال و در صورت نیاز تبدیل آنها به دارایی های مولد.
- حفظ اشیاء، اسناد و مدارک‌ تاریخی و بهره‏برداری از آنها در جهت رشد فرهنگی‌ کشور.
- اداره بهینه‏ واحدهای‏ اقتصادی،‌ ادغام‏ و تبدیل‏ و توسعه‏ آنها با هدف حضور در صحنه‏ های داخلی و بین‏ المللی.
- توسعه توان اقتصادی بنیاد و نیز انجام فعالیت های تولیدی و خدماتی به منظور افزایش تولید ملی، کسب درآمد، توسعه فضای رقابتی و کمک به اجرای اهداف و سیاست های دولت جمهوری اسلامی ایران.
ب ) وظایف کلی کمک به محرومان :
- انجام فعالیت های امدادی و عام‏المنفعه به منظور کاهش محرومیت مستضعفان در چارچوب تدبیر ابلاغی مقام معظم رهبری .

املاک و دارایی‌های بنیاد مستضعفین
به طور کلی اموالی که بنیاد مستضعفین از بنیاد پهلوی گرفت به شرح زیر هستند:
املاک بنیاد پهلوی
بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بیمه‌ها
نام بنگاه/ میزان سهم
سرمایه
دارایی
سرمایه‌گذاری
سود سهام
بانک عمران/100 درصد
5 میلیارد ریال
75 میلیارد ریال
4/1 میلیارد ریال
300 میلیون ریال
بانک ایرانشهر/ 30 درصد
3 میلیارد ریال
38 میلیارد ریال


بانک توسعه صنعتی ایران/ 3/1 درصد
3 میلیارد ریال
هفتصد هزار دلار


بانک اعتبارات/ 2 درصد
5/1 میلیارد ریال



بانک ایران و انگلیس/ 1 درصد
یک میلیارد ریال



صندوق تضمین صنعتی/ (نامعلوم)
11 میلیون دلار



عمران ترینوال/ 30درصد
12میلیون ریال



شرکت سرمایه‌گذاری ایرانشهر/ 21درصد
70 میلیون ریال



بانک فرست نشنال ویسکانسین میلواکی- آمریکا/ 5 درصد از طریق بانک عمران




هیسپان - ایران/ 11 درصد
150هزار دلار



بیمه ملی/ 80 درصد
800 میلیون ریال



صنایع
سیمان تهران/ 25درصد
15/1 میلیارد ریال



سیمان فارس و خوزستان
305 میلیارد ریال



مونتکس (35 درصد)
12 میلیون ریال



پاناسوز- سهام از طریق سیمان فارس و خوزستان (95 درصد)




ایرانیت (30 درصد)




شرکت معدنی سنگواره (40 درصد)




جنرال موتورز ایران/ 10 درصد
5/1 میلیارد ریال



بی.اف.گودریچ ایران/ 45 درصد
917 میلیون ریال



هپکو/ 45درصد




بین المللی
ساختمان بنیاد پهلوی در نیویورک/100 درصد
5/14 میلیون دلار



پروژه کانال استریت در نیو اورلئان/ (نامعلوم)




هتل‌ها (100 سهام)
دربند، هیلتون، اوین و ونک (تهران)، هتل جدید بابلسر، هتل قدیم و جدید چالوس، هایت خزر، هتل قدیم و جدید رامسر (ساحل دریای خزر) و هتل خرمشهر، هتل شیراز ، هتل مشهد، هتل بوعلی، هتل آبعلی، هتل شاهی، هتل آبعلی آمل، متل جدید سخت سر، هتل‌های قدیم و جدید گچسر در بقیه شهرها
مجموعه‌های توریستی- تفریحی
نمک آبرود در نزدیکی چالوس (100درصد)، ویلا در رامسر و بابلسر، باشگاه و کازینو رامسر، کازینو هایت، کازینو کیش (100درصد)، هتل، یک کازینو و 1000 ویلا در جزیره کیش (20 درصد از طریق بانک عمران) و رستوران فرودگاه مهرآباد در تهران (25 درصد)
مسکونی و تجاری
پروژه شهرک سازی شرکت شهرآرام (4 درصد)، پروژه 219 واحدی بنگالوسازی در نزدیکی نیاوران- تهران(100 درصد)، سه برج چندین طبقه مسکونی و تجاری ونک (100 درصد)، 25 هزار واحد مسکونی گران قیمت در فرحزاد(30درصد متعلق به بانک عمران) و پروژه پانصد میلیون دلاری شهرسازی لویت شهر از طریق بانک عمران (درصد نامعلوم)، ساختمان پلاسکو

با این حال، دارایی و ثروت این بنیاد در حال حاضر تغییر کرده است. در سال 68 بنیاد مستضعفان، مالکیت بیش از 800 شرکت و بنگاه اقتصادی را در اختیار داشت که تمام آنها از نوع اموال مصادره‌شده بودند. در پی خصوصی‌سازی و واگذاری اموال به بخش خصوصی، شمار این شرکت‌ها در سال 78 به 400 شرکت رسید.
در سال 88 این مؤسسه در مجموع مالکیت کمتر از 140 شرکت را در اختیار داشته‌ است. بانک سینا متعلق به این نهاد است. شرکت زمزم، بنیاد علوی، شرکت نفت بهران و شرکت آزادراه تهران - شمال از جمله دارایی‌های این نهاد هستند.
سال 96 برای اولین بار پس از تشکیل بنیاد مستضعفان در سال 57، صورت‌های مالی حسابرسی‌شده این مجموعه منتشر شد و متعاقباً صورت‌های مالی 15 سال 1395-1380 این مجموعه روی سایت اینترنتی آن قرار گرفت. بر اساس صورت‌های مالی سال 95 این نهاد، میزان دارایی‌های این بنیاد بیش از 56 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
از شرکتهای شناخته شده تحت پوشش بنیاد در حوزه های مختلف می توان به شرکت ایرانسل در حوزه فناوری اطلاعات، شرکت نفت بهران در حوزه نفت و انرژی، آزادراه تهران-شمال و برج علوی نیویورک در حوزه عمران و ساختمان و بانک سینا در حوزه خدمات مالی اشاره نمود.
بر اساس اطلاعات مندرج در صورتهای مالی سال 1395 بنیاد، بیش از 60 شرکت از شرکتهای تابعه این نهاد به دلایل مختلف مانند ماهیت غیراقتصادی، پروژه در حال تاسیس و یا سوءعملکرد با مشکل زیان سنواتی و یا زیان جاری مواجهند که راهکارهای مختلفی مانند فروش سهام یا تغییر رویه عملکرد به منظور اصلاح این وضعیت پیش بینی گردیده است.
حواشی بنیاد مستضعفین؛ از حقوق نجومی تا باشگاه در دبی و ساختمان 36 طبقه ای در آمریکا
در طول این مدت، بنیاد مستضعفان با حاشیه های بسیاری روبرو بوده است. یکی از این حاشیه ها دریافت دستمزد بسیار بالا توسط کارکنان این بنیاد بوده است. پاسخ رئیس وقت بنیاد مستضعفین(سعیدی کیا) که خود و معاونانش در نهایت و با احتساب اضافه کاری ها حدود 17 میلیون دریافتی دارند تبدیل به سوژه بسیاری از طنزپردازان و کاریکاتوریست ها شد.

حاشیه‌ دیگر، بازسازی ساختمان بنیاد با هزینه‌ حدود 100 میلیارد تومانی بود که باعث تعجب بسیاری گردید. البته خود سازمان این ادعا را رد کرد با این حال، حشمت الله فلاحت پیشه(نماینده اسلام آباد در مجلس) در این مورد اظهار داشت: "نمی‌دانم این خبر تا چه حد صحیح است اما به اعتقاد من یک دسته از بنیادها و سازمان‌ها پس از انقلاب شکل گرفتند که امانتدار ثروت‌هایی بودند که در انقلاب اعلام شد متعلق به ملت ایران است. در حکومت سابق این ثروت‌ها میان برخی تقسیم شده بود و در انقلاب قرار شد متعلق به مردم باشد."
فلاحت پیشه در ادامه گفت: "اگر خبر مرتبط با هزینه 100 میلیارد تومانی برای بازسازی ساختمان بنیاد مستضعفان صحت داشته باشد، این موضوع فاجعه برای انقلاب است."
افتتاح یک باشگاه مجلل برای ایرانیان در دبی یکی دیگر از حاشیه های بنیاد مستضعفان بود که در افکار عمومی مطرح شد. این خبر هم البته هیچگاه تایید نشد. با این حال، فلاحت پیشه در آن زمان با بیان اینکه از افتتاح باشگاه ایرانیان در دبی توسط بنیاد مستضعفان اطلاع ندارد اظهار کرد: "در دوران رژیم شاه باشگاه و سازمانی به همین نام در دبی مشغول به فعالیت بود از این رو اگر نهادی که امروز در دبی از سوی بنیاد مستضعفان به ایرانیان خدمات ارائه می دهد همان سازمان و ارگان قبل از انقلاب باشد قطعا باتوجه به رویکرد کاری بنیاد مستضعفان مشکلی وجود ندارد."
با این حال این نماینده مجلس در ادامه تاکید کرد: "بنیاد مستضعفان اجازه قانونی سرمایه گذاری در عرصه اقتصادی در خارج از کشور ندارد و حیطه فعالیت این نهاد از نظر مالی تنها به نظارت بر عملکرد نهادها و شرکت های قبل از انقلاب و البته اموال و دارایی های آنها محدود است ( اینجا بخوانید )."
بنیاد علوی یکی دیگر از مراکزی است که باعث جلب توجه بسیاری شد. بنیاد علوی یک سازمان غیرانتفاعی خصوصی در ایالات متحده است. این سازمان در سال 1351 با نام بنیاد پهلوی بنیانگذاری شد اما در سال 1359 به نام بنیاد مستضعفان تغییر نام داده و در سال 1371 هم نام بنیاد علوی برای آن در نظر گرفته شد.

هدف اصلی این سازمان فعالیت فرهنگی و اسلامی در خارج از کشور است. با این حال، ساختمان 36 طبقه ای که در آمریکا در اختیار این بنیاد است باعث خشم و ناراحتی بسیاری شده و آن را نمونه ای از زندگی اشرافی می‌دانند.

http://www.javanannews.ir/fa/News/159503/بنیاد-مستضعفان؛-سازمانی-با-بیش-از-56-هزار-میلیارد-درآمد؟---از-شایعه-ساخت-باشگاه-در-دبی-تا-هزینه-100-میلیارد-تومانی-برای-یک-ساختمان
بستن   چاپ