چاپ

آریا جوان - یک کارشناس سیاست خارجی با تاکید بر اینکه به نظر می‌رسد کشورهای میانجی تاکنون نتوانستند بین ایران و آمریکا بده وبستان منطقی و راهگشا را انجام دهند، گفت: به همین دلیل است که روند میانجیگری بین ایران و آمریکا طول کشیده است.

میانجیگری در عرف بین‌الملل روشی غیر‌حقوقی برای حل و فصل اختلافات بین المللی است. در این روش طرف ثالث به نام میانجی به طرفین اختلاف در رسیدن به توافق کمک می‌کند. میانجی‌گری ممکن است توسط یک فرد، یک دولت ، گروهی از کشورها یا سازمان بین المللی انجام شود. طرف ثالث یا بی طرف (میانجی) با توافق کشورهای طرف اختلاف بصورت فعالانه در جریان مذاکرات شرکت می‌کند و پیشنهادات رسمی و غیر الزام آور، اما عینی و ملموس را به منظور حل و فصل مسائل اساسی مناقشه ارائه می‌نماید.
در تاریخ جمهوری اسلامی در پی برخی اختلافات بین‌المللی کشورمان با برخی کشورها ، گروهی از دولت‌ها برای حل این اختلافات نقش میانجی را بازی کردند ، ولی آنچه در این گزارش در پی آن هستیم میانجیگری‌هایی است که از ابتدای سال 98 در بحث سیاست خارجی کشورمان مطرح شده است.
اردیبهشت 98 بود که عمان برای حل اختلاف ایران و آمریکا اعلام آمادگی کرد . سفیر عمان در واشنگتن گفت: اگر ایران و آمریکا بر مؤثر بودن میانجیگری عمان باور داشته باشند، مسقط برای حل تنش دو طرف آمادگی دارد.
خرداد ماه شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن به تهران آمد تا بر اساس اخبار غیر رسمی نقش میانجی را در بهبود روابط ایران و آمریکا و بازگشت دو کشور پای میز مذاکره بازی کند، نقشی که هیچ گاه از سوی مقامات رسمی کشورمان تایید نشد، ولی با توجه به رابطه خوبی که وی با ترامپ دارد این پیش فرض همچنان بعد از گذشت 4 ماه پررنگ است.
ازمرداد ماه امانوئل مکرون رییس‌جمهور فرانسه نیز پا به میدان گذاشت تا نقش میانجی را برای بهوبد روابط ایران وآمریکا بازی کند و تلاش های زیادی کرد از گفت و گوی تلفنی تا مذاکرات با مسوولین کشورمان ، ولی در نهایت نتیجه ای نگرفت.
عمران خان نخست‌وزیر پاکستان نیز اواخر ماه جاری- مهر ماه- به تهران آمد تا در نقش میانجی اما این بار بین ایران و عربستان نقش ایفا کند و و این سفر نیز تا این لحظه نتیجه ملموسی نداشته است ، هرچند که مسوولین ما اعلام کرده اند که بستر لازم برای بهوبد روابط تهران و ریاض آماده است.
امروز رسانه ها از مشخص شدن توافق توافق عمران خان با سعودی‌ها درباره ایران خبر دادند. اینجا بخوانید
به این بهانه به سراغ دکتر حسن لاسجردی کارشناس سیاست خارجی وعضو شورای سردبیری خبر آنلاین رفتیم تا نظر وی را در خصوص میانجیگری‌های صورت گرفته در مورد روابط کشورمان با آمریکا و عربستان را از ابتدای سال 98 جویا شویم.
لاسجردی موضوع میانجیگری را یک عرف رایج در روابط بین الملل و روابط بین کشورها دانست و گفت: میانجیگری بعضا بر اساس دوستی و منافع و یا کسب اعتبار و پرستیژ ، بین دو کشور یا واحد سیاسی که اختلاف دارند، انجام می‌گیرد.
وی با بیان اینکه بحران، کشورهای دیگر را برای میانجیگری مجاب می‌کند، تصریح کرد: مثلا بحران‌های امنیتی، بحران‌های مربوط به سلامت انسان‌ها و یا بحث‌های مربوط به صلح و ثبات مواردی است که کشورها برای میانجیگری وارد می‌شوند .
** کشورها برای نشان دادن توانایی مدیریت بحران‌ها اقدام به میانجیگری می‌کنند
این کارشناس مسایل بین الملل با بیان اینکه بحث مهم در بحث میانجیگری ، منافع کشورها است، تصریح کرد: این منافع می‌تواند اقتصادی و یا معنوی و کسب اعتبار و پرستیژ باشد که امروز در روابط بین‌الملل به چشم می‌خورد و امروز خیلی از کشورها برای اینکه نشان دهند سری در سرها دارند و دارای توانایی مدیریت بحران ها هستند به کشورهای دیگر پیشنهاد میانجیگری را می‌دهند.
لاسجردی با اشاره به بحث میانجیگری برخی کشورها در روابط ایران و آمریکا یا ایران و عربستان ادامه داد: این میانجیگری ها به جهت اهمیت و نقش مهمی است که ایران در میدان غرب آسیا دارد و از این جهت مورد توجه دیگر کشورها به ویژه همسایگان هستیم. آنها تلاش می کنند که اولا با ما ارتباط مناسب داشته باشند تا بتوانند چانه زنی کنند و به اصطلاح انتقال پیام داشته باشند، در عین حال طرف مقابل را مجاب کنند تا با ما ارتباط داشته باشد و مسئله خود را حل کند. فکر میکنم اگر اینها را در کنار هم قرار دهیم موضوع میانجیگری در حال حاضر برای ایران میتواند به عنوان یک موضوع مهم در روابط منطقه‌ای در خاورمیانه محسوب شود.
** میانجیگیری فرآیندی چند ماهه دارد
عضو شورای سردبیری خبر آنلاین در پاسخ به این سوال که چرا میانجیگری‌ها در مورد ایران به نتیجه نرسیده است، تصریح کرد: اولا میانجیگری اصطلاحا حوزه چانه زنی و دیپلماتیک است و معمولا نیاز به زمان مناسب برای به نتیجه رسیدن دارد . معمولامیانجیگیری فرآیندی چند ماهه دارد .
این کارشناس مسایل بین الملل در خصوص میانجگیری برخی کشورها در روابط ایران و آمریکا، خاطرنشان کرد : به علت حجم اتفاقات و حوادث و نوع نگاه طرفین، مسئله از حالت عادی خارج است و غیر عادی به نظر می‌رسد و مسئله ای است که برای حل آن زمان لازم است تا طرفین بخواهند سر میز بیایند. اما در عین حال این کشورهای میانجی یا ازطرف ما یا از طرف آمریکایی ها به اندزه ای نبودند که بخواهند میانجیگری کنند و یا این قدر موثر نبودند که بتوانند مسایل ما و آنها را راهگشایی کنند. طرف میانجی حتما می بایست توان برش و اقتاع طرف مقابل را داشته باشد.
** تفاوت بنیان‌های ایران و آمریکا روند میانجیگری را طولانی کرده است
لاسجردی با تاکید بر اینکه به نظر می‌رسد کشورهای میانجی تاکنون نتوانستند بین ایران و آمریکا بده وبستان منطقی و راهگشا را انجام دهند، خاطرنشان کرد: به همین دلیل است که روند میانجیگری بین ایران و آمریکا طول کشیده است و در واقع تفاوت بنیان‌هایی که وجود دارد اجازه حل اختلافات را نداده است و چون نوع نگاهها متفاوت است و طول می‌کشد تا نگاه‌ها تفسیر و راه حلی ارائه شود.
وی در خصوص میانجیگری در رابطه ایران و عربستان نیز معتقد است : در این مورد فکر میکنم این اتفاق بین دو کشور راحت‌تر شکل می‌گیرد به جهت اینکه مفاهمه اولیه در رابطه با مسایل منطقه ای و دغدغه های جهان اسلام وجود دارد و از این جهت موضوع عربستان راحت‌تر قابل میانجی گری و مفاهمه باشد تا موضوع آم
** پاکستان قابلیت به سرانجام رساندن میانجیگری بین ایران و عربستان را دارد
لاسجردی در پاسخ به این سوال که فکر می‌کند پاکستان توانایی به سرانجام رساندن این میانجیگری را دارد یا خیر گفت: فکر می‌کنم هم پاکستان وعراق و هم کشورهای منطقه‌ای که در روابط ما با عربستان میانجیگری می‌کنند هم قابلیت دارند و هم توان تاثیرگذاری بر دو طرف را دارند و هم روابط مناسبی با ما دارند و معتقدم در نهایت بتوانند این پروسه را به نتیجه برسانند و ضمن اینکه جمهوری اسلامی هم اعلام کرده است که آماده مذاکره است.