چاپ

آریا جوان - جام جم / یکی از موضوعاتی که به لطف رشد فناوری در فضای زندگی شخصی و زندگی خانوادگی اضافه شده است، حضور نرم‌افزارها‌ی مختلف روی دستگاه‌های هوشمند تلفن‌همراه است. این ابزارها در کنار مزایای زیادی که دارند، می‌توانند شمشیر دولبه باشند. از مزایای آن می‌توان به تسهیل ارتباط میان افراد، گسترش راحت‌تر مطالب، یادگیری‌های مختلف، داشتن سرگرمی‌های جذاب و به عضویت درآمدن در گروه‌ها یا انجمن‌های خانوادگی یا تخصصی نام برد.
از طرف دیگر چنانچه استفاده مفرط یا ناآگاهانه از فضای مجازی صورت گیرد می‌تواند آسیب‌زننده باشد. همه می‌دانیم فضای مجازی باعث شده ارتباط افراد با یکدیگر تسهیل شود، اما نباید فراموش کنیم این نوع ارتباط هیچ‌گاه نمی‌تواند جایگزین تعاملات واقعی شود. فضای مجازی جذابیت‌های زیادی دارد که اگر کنترلی بر آن وجود نداشته باشد می‌تواند ساعات زیادی از وقت یک فرد را تلف کند و فرد فرصت کافی برای اختصاص زمان به همسر یا اعضای خانواده نداشته باشد. یکی دیگر از مشکلاتی که در فضای مجازی وجود دارد این است که اطلاعات ارائه شده لزوما اطلاعات درستی نیست و نیاز است ما به‌عنوان افراد استفاده‌کننده از فضای مجازی سواد رسانه‌ای و همچنین تفکر انتقادی خودمان را افزایش دهیم. ممکن است افرادی با انگیزه‌های مختلف سعی در برهم زدن کانون آرامش خانواده داشته باشند. بسیار دیده شده است افرادی سودجو از مشکلات مردم سوءاستفاده و کلاهبردای کرده‌اند. ممکن است در این فضا تعدادی از افراد خود را روان‌شناس، پزشک و... معرفی کنند و مشاوره‌های غلطی به مردم بدهند که در این حالت نه تنها مشکل اولیه فرد برطرف نشده بلکه بر اثر یک مشاوره نادرست، مشکلات بسیار شدیدتر یا حتی تبدیل به بحران شود. از آنجا که در این فضا هویت واقعی افراد مشخص نیست نباید بدون تفکر نقادانه به آنها اعتماد کرد.
یکی دیگر از آسیب‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که افراد باطن زندگی خود را با ظاهر زندگی دیگران که در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند، مقایسه می‌کنند و این موضوع به نارضایتی و ناامیدی آنها منجر خواهد شد. این مقایسه ناعادلانه منجر خواهد شد تا ما نتوانیم به شکلی واقع‌بینانه زندگی مشترک یا خانوادگی خود را ارزیابی کنیم. از طرف دیگر بسیاری از توصیه‌ها و راهنمایی‌هایی که در فضای مجازی وجود دارد سطحی، غیرکارشناسانه و غیرعلمی است و هیچ کمکی به فرد نمی‌کند. این روزها بسیاری از افراد زمانی که به مشکلی برخورد می‌کنند فکر می‌کنند نسخه رفع مشکلات آنها در فضای مجازی نوشته شده است و سریع و بدون هیچ تامل و درنگی آن توصیه‌ها را اجرا می‌کنند و همان‌طور که گفته ‌شد ممکن است عواقب نافرجامی داشته باشد.
چند توصیه کاربردی
1- برای استفاده از فضای مجازی زمانی مشخص و محدود اختصاص دهیم. فضای مجازی قدرت اعتیادآوری زیادی دارد. بسیار دیده می‌شود افراد زمان زیادی در طول روز را به فضای مجازی اختصاص می‌دهند، اما خود از آن آگاه نیستند. به این منظور اگر به شکل روزانه، کارهایی که انجام می‌دهیم همراه با زمان اختصاص به هریک از آنها را به مدت یک هفته یاددداشت کنیم، می‌توانیم سارقان زمان خود که فضای مجازی یکی از اصلی‌ترین آنهاست را بهتر بشناسیم.
2- قبل از استفاده از اطلاعات مطرح شده در این فضاها، تلاش کنیم با متخصصان آن حوزه مشورت داشته باشیم.
3- هنگام گفت‌وگو با اعضای خانواده به‌هیچ عنوان با تلفن همراه یا هر وسیله ارتباطی دیگر کار نکنیم.
4- از فضای مجازی برای تسهیل دیدارهای حضوری استفاده کنیم نه جایگزینی برای دیدارهای حضوری.
5 - تفکر انتقادی و سواد رسانه‌ای خود را افزایش دهیم.