آریا جوان - نتایج پژوهشی جدید نشان میدهد که برخلاف تصور رایج، مارها اغلب برای دفاع از خود زهر تولید نمیکنند.
زهر مارها ازنظر ترکیب و اثرات در گونههای مختلف مار بسیار متفاوت است؛ به همین دلیل توسعهی درمان برای آن دشوار است. مارها با دو هدف اصلی از زهر استفاده میکنند. اول هنگام یافتن غذا است که زهر به مار کمک میکند تا قبل از خوردن طعمه، بر آن غلبه کند. مورد دوم دفاع از خود دربرابر شکارچیان بالقوه است؛ بههمین خاطر است که هرسال میلیونها نفر بهوسیلهی مارها گزیده میشوند و حدود 100 هزار نفر جان خود را از دست میدهند. بسیاری از مطالعات نشان دادهاند که نیاز به گرفتن شکار و خوردن آن، اغلب محرک تکامل زهر مارهای مختلف بوده است. بهعنوان مثال، بسیاری از گونهها دارای زهری هستند که بهطور خاص برای گونههای اصلی مورد شکار آنها، کشنده است. از طرف دیگر، دانشمندان دانش کمی درمورد نقش انتخاب طبیعی روی تکامل زهر درزمینهی دفاع از خود دارند.
برای کسانی که با مارها کار میکنند، مارگزیدگی اتفاقی عادی است اما بهنظر میرسد که در بیشتر مارها زهر بهمنظور دفاع از خود تکامل نیافته باشد از پاسخدهندگان خواسته شد تا سطح درد خود را طی مدت زمان یک تا 5 دقیقه پس از گزش، براساس مقیاس صفر تا 10 گزارش کنند و بگویند حداکثر درد در چه زمانی رخ داده است. تمرکز این مطالعه بهجای شدت درد، روی زمانبندی پیشرفت درد بود. علت آن بود که درحالیکه شدت درد تجربهشده بهمیزان زیادی بین افراد متفاوت است، زمان توسعهی درد باید در میان آنها یکنواختتر باشد. افراد مختلف ممکن است نیش زنبور را مزاحمتی جزئی یا موضوعی تحملناپذیر درنظر بگیرند اما همه با این مسئله موافقند که درد حاصلاز نیش زنبور بالافاصله شروع میشود. در این نظرسنجی، 368 نفر شرکت داشتند که درمجموع 584 بار بهوسیلهی 192 گونه مار مختلف گزیده شده بودند. مقالههای مرتبط:
چرا مورچهها حتی در مسیرهای پرتردد نیز دچار ترافیک نمیشوند؟ زنبورها و درک نمادین زبان ریاضیات
متداولترین تجربه، سطوح نسبتا پایین درد پس از گزیدگی طی 5 دقیقه اول بود؛ زمانیکه درد ممکن است یک شکارچی را به موقع دور کند تا مار بتواند فرار کند. درد شدیدتر اغلب بعدتر میآمد. کمتر از 15 درصد از موارد منجر به دردی شده بود که طی 5 دقیقهی اول، ناتوانکننده بود و حدود 55 درصد از موارد هرگز به چنین سطحی نرسیده بودند. این نتایج بهطور محکمی نشان میدهد که نیروی محرکهی تکامل زهر مارها دفاع از خود نبوده است. پژوهشگران همچنین در رابطهبا وجود زهرهایی که موجب آغاز سریع درد میشدند، درخت تکاملی گونههای مار را بررسی کردند. آنها دریافتند که در چندین مورد، زهرهایی که موجب درد سریع میشدند، تکامل پیدا کرده ولی معمولا بهسرعت دوباره در جریان تکامل مار از دست رفته بودند. این مسئله نیز نشان میدهد که زهر در مارها بهعنوان پاسخی به نیاز برای دفع شکارچیانِ بالقوه، تکامل نیافته است.
http://www.javanannews.ir/fa/News/335684/نتایج-پژوهشی-تازه--مارها-برای-دفاع-از-خود-زهر-تولید-نمیکنند