چاپ

آریا جوان - نامه نیوز / اظهارات اخیر سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در خصوص شکست رایزنی های پنهان و آشکار اتحادیه اروپا و آمریکا در خصوص تعلیق تحریمهای ایران ، از ابعاد مختلفی قابل تامل است.
سید عباس موسوی در این خصوص می گوید :
"اروپایی‌ها در خفا و آشکار با امریکا گفت و گو کرده‌اند، اما سیر اتفاقات نشان دهنده ناکارآمدی این روش است. امیدواریم با شیوع کرونا و ضرورت همکاری‌های جهانی برای برچیدن این خطر جهانی، اروپا به اجرای تعهدات خود در برجام پایبند و برای اجرای تعهدات امریکا نیز به این کشور فشار وارد بیاورد تا ایران از منابع خود برای توسعه بهداشت جهانی استفاده کند."
همان گونه که از سخنان موسوی و دیگر مقامات وزارت امور خارجه کشورمان بر می آید، رایبزنی های تروییکای اروپایی و واشنگتن در خصوص "تعلیق تحریمهای ایران" با شکست مواجه شده است. این موضوع، تنها به دوران فعلی، یعنی دوران شیوع کرونا مربوط نیست. از اردیبهشت ماه سال 1397،رایزنی برخی کشورهای اروپایی با واشنگتن در خصوص تعلیق بخشی از تحریمهای ایران از جمله سوئیفت و فروش نفت بی نتیجه مانده است. نکته مهم تر اینکه تروییکای اروپایی در مواردی که قادر به استفاده از ظرفیتهای اقتصادی خود ( حتی در بخش دولتی) برای تسهیل مسیر تجارت با ایران بوده اند نیز استفاده نکرده اند. افرادی مانند آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان و بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس قویا معتقدند که هرگونه عادی سازی روابط تجاری با ایران و تعلیق تحریمهای ایران، باید محصول رایزنی دیپلماتیک و جلب رضایت ایالات متحده و دولت ترامپ باشد و در غیر این صورت، اروپا از ظرفیتهای مستقل خود برای تحقق این موضوع نباید استفاده کند. این قاعده در خصوص امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه نیز صدق می کند. تروییکای اروپایی بر این باورند که حفظ برجام از سوی اروپا ( بدون جلب رضایت آمریکا) ، منتج به ایجاد گسست در مناسبات درون آتلانتیکی واشنگتن و شرکای اروپایی آن می شود. در این صورت، معادلات امنیتی اروپا می تواند دستخوش تحولاتی سلبی شود. موضوعی که ایالات متحده بارها در خصوص آن به مقامات اروپایی هشدار داده است. بی دلیل نیست که مرکل از مقامات اروپایی خواسته است تا بر سر برجام و موضوعاتی از جمله تعلیق تحریمهای ایران، نباید تقابل جدی و سختی میان اروپاییان و دولت ترامپ صورت گیرد.
اما هم اکنون با شیوع ویروس کرونا از یک سو و نزدیک تر شدن به رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 ایالات متحده ،معادله تا حدود زیادی پیچیده تر شده است! سوال اصلی اینجاست که واشنگتن تا چه اندازه ای حاضر است از ظرفیت اروپا در قبال هر گونه تحولی در ارتباط با کشورمان استفاده کند؟ به نظر می رسد ترامپ تمایلی برای این موضوع ندارد! به عبارت بهتر، رئیس جمهور آمریکا فعلا قصد ندارد این ظرفیت را که قبلا فعال بوده را دوباره فعال کند! حتی کاخ سفید تمایل دارد که اگر قرار است پیامی به ایران منتقل شود ، این کار باید از طریق کشورهای دیگری مانند ژاپن و عمان صورت گیرد. البته نقش سوئیس به عنوان شریک سنتی آمریکا را نیز نمی توان در این خصوص نادیده انگاشت اما نباید فراموش کرد که سوئیس، برای مقامات آمریکایی نماد اتحادیه اروپا نیست!
موضوع دیگری که باید مدنظر قرار داد، به نارضایتی و خشم دوطرفه مقامات آمریکایی و اروپایی از یکدیگر باز می گردد.ترامپ به خوبی می داند که مقامات اروپایی ( غیر از بوریس جانسون ) اساسا تمایلی در خصوص بقای وی در کاخ سفید ندارند. آنها در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 نیز از هیلاری کلینتون رقیب ترامپ حمایت کرده بودند. در حال حاضر نیز افرادی مانند مکرون و مرکل امیدوار هستند تا جو بایدن به عنوان نامزد نهایی احتمالی دموکراتها، بتواند ترامپ را در انتخابات نوامبر 2020 شکست دهد. با این حال مقامات اروپایی دیگر این موضع را به صورت آشکار ابراز نمی کنند! از آن سو، مجادلاتی که طی سه سال اخیر در درون ناتو و بر سر مسائلی مانند تامین بودجه سالیانه نظامی این مجموعه از سوی کاخ سفید شکل گرفته است، منجر به خشم و استیصال مقامات اروپایی شده است. ماجرا به این نقطه ختم نمی شود! رئیس جمهور آمریکا و وزیر امور خارجه این کشور، طی سالیان اخیر به اصلی ترین حامیان ملی گرایان افراطی در اروپا تبدیل شده اند. رشد گروههای افراطی و ضد اتحادیه اروپا در کشورهای مختلف اروپایی، معلول حمایتهای گسترده ای است که ترامپ و پمپئو از این گروهها و احزاب صورت می دهد. ترامپ بارها در مواضع خود به صورت آشکار و پنهان اعلام کرده است که تمایلی نسبت به بقای اروپای واحد در نظام بین الملل ندارد. در چنین شرایطی و با وجود خشم دوطرفه ای که میان آمریکا و اروپا وجود دارد، کاملا مسجل است که دونالد ترامپ قصد ندارد اروپا را در بازی ها و تصمیم گیری های مهم بین المللی خود دخالت دهد.