چاپ

اسدالله قمري‌نژاد، عضو کميته نظارت و ارزيابي انجمن نجوم ايران با اشاره به بارش باران شهابي برساوشي در مرداد ماه گفت: اوج اين بارش در شامگاه 21 و 22 مرداد ماه است که از ايران اين پديده نجومي با چشم غير مسلح قابل رؤيت است. وي با بيان اينکه اين بارش شهابي هر سال اتفاق مي‌افتد، ادامه داد: زماني که زمين در مدار خود در حال حرکت است، گاهي يکي از مدارهاي دنباله‌دار و يا سيارک‌ها را قطع مي‌کند که در اين صورت ذرات جدا شده از سيارک‌ها و دنباله‌دارها وارد جو زمين مي‌شوند. قمري نژاد ادامه داد: اين ذرات زماني که وارد جو زمين مي‌شوند، به علت سرعت و اصطکاک در جو زمين شروع به سوختن مي‌کنند. وي، منشا بارش شهابي برساوشي را دنباله‌داري به نام «سويفت-تاتل» (Swift-Tuttle) دانست که حدود 130 سال با يک بار حرکت، حرکت مداري خود را کامل مي‌کند و اظهار کرد: بهترين شرايط رصدي تعداد شهاب‌ها بين 120 تا 200 شهاب است که تاکنون به ندرت تعداد اين بارش‌ها به 200 شهاب رسيده است. عضو کميته نظارت و ارزيابي انجمن نجوم ايران بهترين رصد ZHR اين دنباله‌دار را که بيشترين بارش را داشته است، متعلق به سال 2004 دانست و گفت: پس از اين بارش، در سال 2009 شاهد بيشترين بارش دنباله‌دار سويفت-تاتل بوديم. براي مشاهده مجدد بهترين شرايط بارش اين دنباله بايد تا سال 2028 منتظر باشيم. به گفته وي، ZHR تعداد شهاب‌هاي قابل مشاهده براي رصدکنندگان در مدت زمان يک ساعت در بهترين شرايط ممکن است که کانون بارش در بالاي سر ناظر بوده و آسمان ناظر از شرايط خوبي برخوردار باشد. وي اهميت اين بارش را تعداد بارش، بزرگي و درخشندگي آن ذکر کرد و يادآور شد: اوج بارش شهاب اين دنباله‌دار در روز 21 مرداد ماه است که در صورت وجود شرايطي همچون قرار گرفتن در کانون بارش‌ها، صاف بودن آسمان و عاري بودن آسمان از غبار مي‌توان اين پديده زيباي نجومي را مشاهده کرد. دبير اجرايي شاخه آماتوري انجمن نجوم ايران با تاکيد بر اينکه اين بارش از ايران قابل رؤيت است، خاطرنشان کرد: درچند سال گذشته هنگام بارش شهابي برساوشي وضعيت ماه براي رصد چندان مناسب نبوده است؛ ولي امسال فاز «افزايشي» ماه به هنگام بارش طوري است که پس از نيمه شب ماه از افق ناظر غروب مي‌کند و امکان رصد بهتر بارش فراهم مي‌شود. وي همچنين ادامه داد: در رصد اين پديده مي‌توان زمان و تعداد شهاب‌ها، ميزان بارشي که در يک ساعت وارد جو مي‌شود، رنگ شهاب‌ها، ميزان درخشندگي، طول شهاب‌ها و دود حاصل از شهاب‌ها را رصد و اندازه‌گيري کرد. اين محقق نجومي همچنين تاکيد کرد: رصدگران در اين بارش مي‌توانند در پروژه‌هاي بين‌المللي که از سوي نهادهايي همچون «سازمان بين‌المللي بارش» (The International Meteor Organization (IMO)) براي بارش‌هاي شهابي تعريف مي‌شود، مشارکت داشته باشند؛ چراکه با به اشتراک گذاشتن داده‌هاي به دست آمده از اين رصد و انتشار آن در سايت اين سازمان، ارزش اطلاعات به دست آمده از سوي رصدگران داخلي چندين برابر خواهد شد. به گفته وي، اين سازمان هر ساله با دريافت گزارش‌هايي از رصد بارش‌هاي شهابي از سوي رصدگران پراکنده در مناطق مختلف، در زمينه بارش‌هاي شهابي و ويژگي‌هاي آنها پروژه‌هاي پژوهشي انجام مي‌دهد. بارش شهابي در هنگام عبور سياره زمين از ميان توده‌اي از ذرات در فضا رخ مي‌دهد. در اين مواقع تعداد زيادي شهاب در جو زمين مي‌سوزند. هر بارش شهابي در ناحيه مشخصي از آسمان اتفاق مي‌افتد که به اين محل «کانون بارش» گفته مي‌شود. به دليل دورنماي سه‌بعدي، چنين به نظر مي‌رسد که تمام شهاب‌هايي که از يک راستا مي‌آيند، از يک نقطه گسيل مي‌شوند. بارش شهابي برساوشي يکي از مهمترين بارش‌هاي شهابي ساليانه است. اين بارش شهابي از توده ذرات برجاي‌ مانده از دنباله‌دار سوئيفت‌تاتل به وجود مي‌آيد و معمولا از 27 تير تا 3 شهريور فعال است که بازه زماني بلندي براي يک بارش شهابي به‌شمار مي‌آيد. اوج اين بارش شهابي معمولا هرساله در روزهاي 21 و 22 مرداد ماه است و کانون آن بارش در صورت فلکي ذات‌الکرسي و در نزديکي مرز آن با صورت فلکي برساوش واقع شده‌ است، ولي در گذشته که اندازه‌گيري و سنجش دقيق مکان نورباران بارش‌هاي شهابي ميسر نبود، اخترشناسان مکان کانون اين بارش را در برساوش مي‌دانستند و به همين دليل آن را برساوشي نامگذاري کردند. به دليل اهميت رصد بارش‌هاي شهابي سازمان بين‌المللي بارش شهابي (The International Meteor Organization) که به اختصار به ‌آن IMO مي‌گويند، از سال 1988 تاسيس شد و در حال حاضر 250 عضو دارد. سازمان بين‌المللي شهاب (International Meteor Organization) سازماني است که در آن صدها اخترشناس آماتور و حرفه‌اي در زمينه بارش‌هاي شهابي و پديده‌هاي مربوط به آن کار مي‌کنند. اين سازمان هر ساله با دريافت گزارش‌هايي از رصدگران پراکنده در مناطق مختلف، در زمينه بارش‌هاي شهابي و ويژگي‌هاي آنها، پروژه‌هاي پژوهشي انجام مي‌دهد. تهيه و آماده‌سازي جدول‌ها و فرم‌هاي استاندارد براي ثبت بارش شهابي و پديده‌هايي مانند آذرگوي‌ها و شهاب‌واره‌ها، جدول داده‌هاي رصدي مربوط به بارش‌هاي گوناگون و ارائه راهکارهاي گوناگون رصدي و طرح پروژه‌هاي متنوع از کارهايي است که توسط اين سازمان انجام شده است.