چاپ

کبد چرب به دليل کاهش تحرک و تغذيه ناصحيح از مشکلات پزشکي رو به گسترش در جهان صنعتي امروز است؛ اين بيماري اختلال مزمن و بدون علامت کبدي است که علت آن تجمع چربي و التهاب در کبد است. شايع‌ترين علل کبد چرب در ايران چاقي، ديابت، سوء‌تغذيه و بالا بودن چربي خون است. در کشورهاي ديگر دنيا مصرف بالاي الکل از شايع‌ترين علت‌ها محسوب مي‌شود، اما طب سنتي تدابير خوبي براي درمان کبد چرب دارد. علي بهادري، متخصص طب سنتي در اين باره ‌ گفت: امروزه به علت اتخاذ برنامه غذايي ناسالم، کبد چرب شايع شده است. کبد چرب همانند چربي شکم نيست و نبايد آن را مشکل ساده کبدي تلقي کرد. لازم است به محض مشخص شدن بيماري، درمان را شروع کرد؛ زيرا به مرور زمان لايه‌هاي چربي روي کبد رشد مي‌کند و سوء هاضمه شديد به وجود مي‌آورد. بيشتر افراد متوجه بيماري خود مي‌شوند، اما چندان به موضوع درمان آن توجه نمي‌کنند. وي با اشاره به علايم کبد پرچرب گفت: افراد در هر سني مي‌توانند به کبد چرب مبتلا شوند؛ حتي کودکاني که تحرک ندارند و پرخوري مي‌کنند نيز به کبد چرب مبتلا مي شوند. بهادري اضافه کرد: کبد چرب در افرادي که اضافه وزن دارند، بيشتر ديده مي‌شود. مبتلايان به اين بيماري، بدن سست و لختي دارند و معمولا پوست‌شان سفيد است. اين گروه بعد از خوردن غذاي چرب و سنگين احساس درد و سنگيني در قسمت راست و بالاي شکم مي‌کنند، ضمن اينکه حس کرختي و سنگيني در کل بدن هم احساس مي‌شود. اين متخصص طب سنتي خاطر نشان کرد: پوست مبتلايان به کبد چرب شادابي و طراوت ندارد و معمولا نوعي بدرنگي در پوست ايجاد مي‌شود. سرد بودن بدن يکي ديگر از علائم ابتلا به کبد چرب است؛ طوري که اين افراد از گرمايي بودن شکايت دارند ولي در واقع با لمس بدن، سردي بدن کاملا احساس مي‌شود. وي با بيان اينکه عوامل زيادي در سوء هضم نقش دارند و مهم‌ترين آنها خوب نجويدن يا سريع خوردن غذاست، افزود: افرادي که عادت دارند انواع و اقسام غذا را با هم بخورند يا غذاهاي دير هضم و زود هضم را با هم مصرف مي‌کنند، بيش از ديگر افراد به مشکلات سوء هضم و کبد چرب دچار مي‌شوند. بايد به خاطر داشت قبل از اينکه معده از غذاي خورده شده کاملا تخليه نشده، نبايد بلافاصله غذاي ديگري خورد. بهادري اضافه کرد: يکي ديگر از عواملي که مي تواند باعث ابتلا به کبد چرب شود، عدم رعايت اعتدال در غذا خوردن است، کم خوري يا پرخوري، به ويژه پرخوري مي تواند با مشکل سوء هضم همراه باشد. وي با بيان اينکه هر عاملي که موجب سرد شدن بدن، به ويژه سرد شدن دستگاه گوارش و کبد شود، مي تواند باعث ابتلا به کبد چرب شود، بيان کرد: يکي از اين عوامل بي حرکتي و سکون است؛ البته فعاليت بيش از حد و سنگين بدني هم مي‌تواند در ابتلا به کبد چرب نقش داشته باشد. خواب، بين شش تا هشت ساعت براي افراد کافي است ولي خواب بيش از اندازه مشکل ساز مي‌شود. استرس يکي ديگر از عواملي است که مشکلات گوارشي، بويژه کبد چرب را به همراه دارد، در نتيجه بايد اين عوامل در زندگي به حداقل برسند. وي با بيان اينکه درست است نوشيدن آب براي بدن ضروري است ولي نوشيدن آب هم مثل غذا خوردن، اصول خاص خودش را دارد، افزود: نوشيدن آب و مايعات نبايد قبل از غذا يا در بين آن باشد. نوشيدن آب و مايعات را بايد به يک ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از غذا موکول کرد. اين متخصص طب سنتي خاطر نشان کرد: مايعات، به ويژه آب هر چه سردتر باشند، آسيب بيشتري براي بدن به همراه دارند، در نتيجه دماي مايعات بايد متعادل باشد؛ نوشيدن آب صبح‌ها به صورت ناشتا، اواسط خواب و پس از بيداري ناگهاني، بعد از استحمام، بعد از رابطه جنسي و بعد از ورزش مضر است. نوشيدن آب بايد به اندازه نياز و در حد رفع تشنگي باشد. خود تشنگي مي‌تواند به بدن آسيب وارد کند. بنابراين توصيه مي‌شود افراد از نوشيدن بيش از اندازه آب يا تشنه ماندن خودداري کنند. وي انتخاب نوع غذا در پيشگيري از ابتلا به کبد چرب را مهم دانست و افزود: استفاده بيش از اندازه از غذاهايي که طبع سرد، بويژه طبع سرد و تر دارند در تمامي افراد، به خصوص افراد سرد مزاج مشکلات گوارشي به همراه دارد و مي‌تواند باعث ابتلا به کبد چرب شود. بهادري اضافه کرد: انواع ترشي، لبنيات، به ويژه ماست و دوغ، آلو، هلو، مرکبات، گيلاس، آلبالو، خيار، گوجه و… همگي بايد در حد اعتدال مصرف شوند؛ چون استفاده بيش از اندازه آنها مشکل‌ساز است. وي افزود: استفاده بيش از اندازه از غذاهاي غليظ و لزج مانند کله پاچه، حليم، آش رشته، ماکاروني، لازانيا، پاستا، باميه، فست فودها، برنج و ماهي (سرد و تر و لزج) و… در ايجاد اختلال سوء هضم و ابتلا به کبد چرب نقش دارند. همچنين استفاده زياد و مکرر از شيريني‌هاي چرب و غليظ، مانند انواع شيريني‌هاي قنادي مي‌تواند باعث کبد چرب شود. وي با بيان اينکه افرادي که به بيماري کبد چرب مبتلا هستند، بايد حجم غذاي خود را کاهش دهند و از پرخوري بپرهيزند، بيان کرد: روزه‌داري در بهبود وضعيت اين افراد تاثير زيادي دارد. غذاي شب بايد سبک و با حجم کم باشد، همچنين بين صرف وعده شام تا خواب حداقل دو ساعت فاصله ايجاد شود. اين دسته از افراد بايد از خوردن غذاهاي سرد پرهيز کنند. بهادري خاطر نشان کرد: استفاده از ادويه‌هايي مثل زيره، زنجبيل، سياهدانه، آويشن، نعنا، فلفل، دارچين، ميخک و هل در غذاها به دليل خاصيت گرمي مي‌تواند مفيد واقع شود. اين ادويه‌ها در تقويت کبد هم نقش دارند. افرادي که تمايل به مصرف ماست و دوغ دارند، بايد ماست را به صورت چکيده و در حجم کم مصرف کنند و دوغ را با استفاده از ماست چکيده درست کنند. همچنين مصرف سبزيجات و زيتون همراه با غذا ايرادي ندارد، ولي ماست نبايد همراه با غذا مصرف شود. اين متخصص طب سنتي اضافه کرد: استفاده از نبات و عسل هم در برطرف کردن سردي مي‌تواند مفيد باشد؛ به طور کلي استفاده از غذاهاي گرم توصيه مي‌شود، ولي نبايد در استفاده از غذاهاي گرم هم افراط شود. وي با بيان اينکه افراد مبتلا به کبد چرب بايد از خوردن غذاهاي پر رطوبت مثل شير، ميوه‌هاي آبدار و لبنيات پرهيز کنند يا آنها را با مصلح استفاده کنند، افزود: براي مثال مصلح ماهي، ادويه‌هايي مثل زعفران، فلفل و دارچين است. کباب کردن ماهي و استفاده از ماهي جنوب هم مي‌تواند در کاهش سردي و رطوبت موثر باشد. بهادري به مبتلايان کبد چرب توصيه کرد که براي تقويت کبد از پسته، بادام و فندق استفاده کنند و افزود: اين افراد بايد روزانه پنج عدد فندق، پنج عدد بادام و سه عدد پسته بخورند. مواد غذايي ديگر وجود دارند که براي کبد مفيدند. براي مثال انجير و مويز. همچنين ترب و فندق نيز به باز شدن انسداد کبد کمک مي کند. اين متخصص طب سنتي اظهار کرد: مبتلايان به کبد چرب به جاي استفاده از آب بهتر است ماءالعسل (ترکيب آب و عسل) بنوشند؛ اين افراد مي‌توانند گاهي اوقات به جاي آب، عرق کاسني و شاتره بنوشند و به نسبت مساوي عرق کاسني و شاتره را با يکديگر ترکيب کنند. البته استفاده از رازيانه تنها به خانم‌ها توصيه مي‌شود و آقايان نبايد از آن استفاده کنند. اگرچه ميوه‌هاي شيرين مثل توت و مويز براي کبد مفيدند، ولي نبايد در مصرف آنها افراط کرد. وي همچنين به افرادي که به کبد چرب مبتلا هستند توصيه کرد که نبايد از گوشت‌هاي غليظ استفاده کنند و گفت: گوشت گاو، گوساله و شتر در گروه گوشت‌هاي غليظ قرار مي‌گيرند و نبايد مصرف شوند. گوشت گوسفند، مرغ محلي و بلدرچين گزينه هاي خوبي هستند. بهادري افزود: خوردن نخودآب که به همراه ادويه‌جات گرم مثل دارچين و زعفران درست شود و در آن شويد وجود داشته باشد، مي‌تواند غلظت مواد داخل کبد را کم کند. براي درست کردن نخودآب مي‌توان از آب گوشت، نخود، برنج و گوشت استفاده کرد. يکي ديگر از سبزي‌هايي که باعث تقويت کبد مي‌شود، شنبليله است که استفاده از آن در غذاها به بيماران مبتلا به کبد چرب توصيه مي‌شود. از آنجا که بيماري کبدچرب از جمله بيماري هاي خاموش و بي‌نشانه است، پيشگيري از ابتلا به آن در اولويت‌ها قرار مي‌گيرد، زيرا اين بيماري معمولا زماني خود را نمايان مي‌کند که ذرات چربي بخش زيادي از سلول‌هاي کبدي را به خود درگير کرده‌اند.