چاپ

آریا جوان - شاید نفت به مراتب حیاتی‌تر از انرژی هسته ای باشد؛ اما با اطمینان می‌توانیم بگوییم که در سالهای اخیر این انرژی نوپدید بیش از نفت در سیاست‌های ایران، معادلاتش با جهان، تنظیم بازار و حتی سینما و فرهنگ تاثیر داشته است.

به گزارش خبر فوری ، همانطور که می‌دانید در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران 20 فروردین روز ملی فناوری هسته ای است.
این روز به مناسبت 20 فروردین 1385 و اعلام دستاوردهای هسته‌ای قابل توجه در آن روز نامگذاری شده‌ و معمولا بهانه ای است که سران کشور و به خصوص روسای جمهور از آخرین دستاوردهای هسته ای ایران بگویند. این نامگذاری در اوج چالش هسته‌ای ایران و غرب در دولت محمود احمدی نژاد صورت گرفت و تاکنون ادامه یافته است.
به همین مناسبت لازم است که ما نیز به این موضوع پرداخته و داستان انرژی هسته ای ایران را مرور کنیم.
نفت یا انرژی هسته‌ای؟
شاید نفت به مراتب حیاتی‌تر از انرژی هسته ای باشد؛ اما با اطمینان می‌توانیم بگوییم که در سالهای اخیر این انرژی نوپدید بیش از نفت در سیاست‌های ایران، معادلاتش با جهان، تنظیم بازار و حتی سینما و فرهنگ تاثیر داشته است.
داستان انرژی هسته ای ایران داستانی جالب است با فراز و فرودهای بسیار. ایران از سال 1337 تا 1398 به صورتهای مختلف درگیر این داستان بوده است؛ ملت ایران گاهی به این داستان خندیده و گاهی نیز اشک ریخته اند. در شرایط کنونی اما این داستان به اوج التهاب خود رسیده است. شاید سال جدید تعیین کننده ترین سال برای فعالیت هسته ای ایران باشد.
مروری بر تاریخ فعالیت هسته ای ایران
همانطور که بیان شد، داستان انرژی هسته‌ای در ایران بالا و پایین بسیاری داشته است. بهتر است مروری کلی بر این بالا و پایین‌ها داشته باشیم. جدول زیر به طور کلی سرنوشت انرژی هسته ای ایران را بیان می‌کند.

سال (شمسی)	اقدامات هسته‌ای ایران	دوره تاریخی
1337	عضویت ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درآمد	پهلوی
1346	ساخت اولین رآکتور تحقیقاتی( 5 مگاواتی) توسط آمریکا در ایران	پهلوی
1347	امضای پیمان عدم تکثیر سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی)	پهلوی
1353	تشکیل سازمان انرژی اتمی ایران	پهلوی
1353	انعقاد قرارداد ساخت نیروگاه بوشهر توسط یک شرکت آلمانی	پهلوی
1356	انعقاد قرارداد با فرانسه جهت ساخت دو نیروگاه هسته‌ای 900 مگاواتی	پهلوی
1357	انقلاب اسلامی و لغو یا تعلیق قراردادهای هسته ای	جمهوری اسلامی
1373	انعقاد قرارداد تکمیل و راه‌اندازی واحد یک نیروگاه اتمی بوشهر به صورت مشارکتی بین ایران و روسیه	رفسنجانی
1382	اجازه نظارتهای هسته ای توسط ایران به آژانس انرژی اتمی و صدور بیانیه سعد آباد	خاتمی
1382	توقف آزمایش‌های هسته ای و انعقاد توافقنامه بروکسل	خاتمی
1383	تعلیق کلیه فعالیت‌های هسته ای به صورت داوطلبانه و انعقاد توافنامه پاریس	خاتمی
1385	از سرگیری فعالیت‌های هسته ای و فک پلمب تاسیسات هسته ای نطنز	احمدی نژاد
1385-1386	صدور قطعنامه‌های متعدد توسط سازمان ملل علیه ایران	احمدی نژاد
1388	اعلام رسمی ایران مبنی بر غنی سازی 20 درصدی اورانیوم	احمدی نژاد
1389	صدور بیانیه تهران و تعهد سه کشور(ایران و ترکیه و برزیل) مبنی بر عدم ‌گسترش سلاح‌های هسته‌ای	احمدی نژاد
1392	تغییر دولت؛ ورود حسن روحانی به پاستور و انتخاب محمد جواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه	روحانی
1393	انعقاد توافقنامه لوزان (بین ایران و 5+1)	روحانی
1394	انعقاد برجام در وین اتریش	روحانی
1397	خروج دونالد ترامپ(رئیس جمهور آمریکا) از برجام	روحانی
1398	کاهش تعهدات هسته ای ایران به صورت گام به گام (در 5 مرحله)	روحانی

آریا جوان

آینده فعالیت هسته‌ای ایران در سال 99؛ آیا برجام در تابوتش قرار خواهد گرفت؟
به نظر می‌رسد که سال جاری سال تعیین کننده ای برای فعالیت‌های هسته ای کشورمان باشد. بسیاری معتقدند ایران در سال 99 به طور کامل از برجام بیرون آمده و فعالیت‌های هسته ای خود را از سر می‌گیرد. در همین سال 98 توافق هسته ای ایران و دنیا به یک مو بند بود.
با برداشته شدن گام پنجم کاهش تعهدات هسته ای، اروپا تهدید کرد که در صورت تداوم این راه توسط ایران، مکانیسم ماشه را به کار می‌گیرد.
در اوج این چالش، شهادت سردار قاسم سلیمانی و افزایش تنش با آمریکا تمام توجهات را از مساله اروپا و بقای برجام دور کرد. با این حال، برداشته شدن گام اول اینستکس و ایجاد مسیر انتقال پول صادرات و واردات ایران توسط اروپا باعث شد عمر برجام هنوز به دنیا باشد.
با وجود این سال 99 سالی دیگر است. قدرت گیری اصول گرایان در مجلس و افزایش بحران‌های اقتصادی باعث ضعف شدید دولت حسن روحانی و کاهش نفوذش شده است. از طرف دیگر، بحران کرونا باعث درگیر شدن سراسر دنیا شده و این عامل بدون شک بحران اقتصادی وسیعی در اروپا و دنیا را در پی خواهد داشت. بازارهای بورس اروپایی احتمالا سال وحشتناکی را سپری خواهند کرد و بدون شک این عامل در بقای اینستکس و گسترشش تاثیر خواهد داشت.
این دلایل همه حاکی از این است که سال 99 احتمالا سالی سرنوشت ساز برای فعالیت هسته ای ایران باشد و می‌تواند سرنوشت سیاسی و هسته‌ای کشورمان را تعیین کند. باید صبر کرد و دید که نقشه جامع هسته‌ای ایران در سال آینده چه تغییراتی کرده و چه مسیری را پیش روی کشور قرار می‌دهد.