چاپ

آریا جوان - شهرآرا آنلاین / اگر بپذیریم آدم‌ها با هویت مشخصی به دنیا نمی‌آیند بلکه هویت آنان در طول زندگی و در جامعه ساخته می‌شود، می‌توانیم گامی فراتر رویم و بیندیشیم که این هویت‌ها چگونه و با کمک چه منابعی ساخته می‌شوند و چگونه است که زن امروزی در عرصه هویت یابی، در مقایسه با زن دیروز، از هویت اجتماعی متفاوت تری برخوردار است. زن خانه دار یا شاغل امروز در مقایسه با زن نسل‌های گذشته، به مراتب اجتماعی‌تر و فعال‌تر است و از دنیای زندگی سنتی گذشته فاصله بیشتری گرفته است. زن امروز با توجه به حفظ اتصال‌های عرف و سنت ایرانی، در جریان زندگی همراه با فناوری، سبک متفاوتی از زیست اجتماعی را تجربه می‌کند که اگرچه تماما مدرن نیست، در مرز بین سنتی و مدرن در رفت و آمد است.
چالش ایجادشده بین فرهنگ سنتی و زندگی مدرن امروزه هویت زنان را نیز متأثر کرده است. ممکن است حتی خود شما نیز با بحران هویت دست و پنجه نرم کرده باشید و در تجارب زندگی روزمره تان، در تعامل با فرزندانتان که به نسل فناوری و زندگی مدرن تعلق دارند، یا با نسل والدینتان که به فرهنگ بیشتر سنتی و ناآشنا با فناوری متعلق اند، احساس ازخودبیگانگی یا شکاف عمیق در درک متقابل را تجربه کرده باشید.
بحران هویت و در مواردی، چالش بزرگ عدم تفاهم با نسل پیشین، نسل پسین یا حتی نداشتن تطابق به سبک زندگی همراه با فناوری و پیامد‌های آن به این دلیل است که هویت یابی در جامعه سنتی و نسل پیشینی ها، یعنی مادران میان سال و مادربزرگ ها، مبتنی بر عوامل انتسابی نظیر پایگاه خانوادگی، طبقه اجتماعی و همچنین جنسیت بود، اما امروزه علاوه بر معیار‌های سنتی و نهاد‌های اجتماعی، دینی و سیاسی پیشین که معنا‌های مشخصی را برای جامعه پذیر شدن و شکل دهی به هویت زنان تولید می‌کردند، منابع بیشتری از سوی نهاد‌های اجتماعی فرهنگی به جامعه عرضه می‌شود که هویت آفرین هستند.
جامعه امروز به واسطه گسترش روابط اجتماعی و تقاضای جامعه برای حضور بیشتر زنان در محیط‌های اجتماعی و فرهنگی، حتی زنان خانه دار را که به اشتغال رسمی بیرون از خانه نمی‌پردازند به حضوری پررنگ‌تر از گذشته در محیط‌های اجتماعی کشانده است. تبادل با جامعه و وسعت یافتن روابط اجتماعی زنان و تعلقات گروهی آنان، همچنین ارزش‌های جدیدی که به واسطه تحصیلات زنان در خانواده‌ها ایجاد شده است، هویت جدیدی برای زنان رقم زده است. در این میان، از تأثیر دگرگونی‌های جهانی و ملی بر تغییرات به وجودآمده نباید غافل ماند. زن امروز به ویژه زنانی که در کلان شهر‌ها زندگی می‌کنند و با تغییرات هویتی سنتی به مدرن بیشتر درگیر هستند، بیش از پیش به تفکر در موقعیت‌های سنتی و هویت‌های اجتماعی تازه شکل گرفته می‌پردازند که افزایش آگاهی در این زمینه و به دست آوردن فهم عمیق تری از هویت جدید زن امروز، هم برای خود زنان و هم برای جامعه، ثمرات ارزشمندی در پی دارد.
از آنجا که هویت شرط لازم زندگی اجتماعی است و تعامل معنادار زنان با یکدیگر و با جامعه بدون هویت ممکن نیست، امروزه تنها راه حل تعریف دوباره هویت و بازسازی هویت زنان فقط به دست خود آنان ممکن است. در جامعه کنونی، صرفا پرداختن به مسائل تبعیض جنسیتی و نابرابری‌های اجتماعی پذیرفته نیست، زیرا هویت زن امروز صرفا برآمده از استاندارد‌های سنتی نیست و با دسترسی به فناوری و باز شدن فضای کسب آگاهی برای زنان و حضور فعال آنان، انتظار می‌رود با نگاهی جامع و عمیق به توانمندی‌های خود، امکانات موجود در جامعه، و ارزش‌های پیشین و امروزی، از ظرفیت ذهن استفاده کنند و به سوی کسب فهم و درک عمیق تری از هویت خود در جهان امروز پیش بروند و خود تازه‌ای مطابق با هویت زن امروز بیافرینند.
دکتر مهتاب علی نژاد - جامعه شناس