آریا جوان - گیم فا / اندروید، سیستم‌عامل موبایلی که قلب تپنده میلیاردها گوشی هوشمند و تبلت در سراسر جهان است، به انعطاف‌پذیری و قابلیت سفارشی‌سازی گسترده‌اش شهرت دارد. کاربران روزانه با منوها و تنظیمات مختلف آن سر و کار دارند تا دستگاه خود را مطابق با نیازها و سلیقه‌شان تنظیم کنند. اندروید فراتر از آنچه در نگاه اول به چشم می‌آید، دنیایی از گزینه‌ها، ابزارها و ویژگی‌های پنهان در اعماق این سیستم‌عامل نهفته است که بسیاری از کاربران، حتی کاربران حرفه‌ای، از وجودشان بی‌خبرند. این “تنظیمات پنهان” یا “ویژگی‌های مخفی” نه تنها می‌توانند تجربه کاربری شما را به طرز شگفت انگیزی بهبود بخشند، بلکه قابلیت‌های جدیدی را باز می‌کنند، عملکرد دستگاه را بهینه می‌سازند و حتی به شما در عیب‌یابی و توسعه کمک می‌کنند.
بخش اول: چرا تنظیمات پنهان؟ فلسفه وجودی آن‌ها در اندروید
پیش از آنکه به سراغ معرفی این تنظیمات برویم، بد نیست بدانیم چرا گوگل و سازندگان گوشی‌های اندرویدی برخی از این گزینه‌ها را از دید عموم کاربران پنهان می‌کنند. دلایل متعددی برای این رویکرد وجود دارد:
جلوگیری از تغییرات تصادفی و آسیب‌رسان
بسیاری از این تنظیمات، به خصوص در “گزینه‌های توسعه‌دهنده”، مستقیماً با عملکرد هسته سیستم‌عامل، پردازش‌های پس‌زمینه و تعاملات سخت‌افزاری سروکار دارند. تغییر ناآگاهانه این گزینه‌ها توسط کاربران عادی می‌تواند منجر به کاهش پایداری سیستم، افزایش مصرف باتری، عملکرد نامطلوب برنامه‌ها، یا حتی در موارد نادر، از کار افتادن بخش‌هایی از دستگاه شود. پنهان کردن آن‌ها یک اقدام پیشگیرانه است.
بازار ![]()
ساده‌سازی رابط کاربری برای عموم کاربران
رابط کاربری اندروید باید برای طیف وسیعی از کاربران، از مبتدی تا حرفه‌ای، قابل فهم و استفاده باشد. قرار دادن تمام گزینه‌های پیشرفته در منوهای اصلی، رابط کاربری را بسیار شلوغ و گیج‌کننده می‌کرد.
ویژگی‌های خاص توسعه‌دهندگان و تست‌کنندگان
بخش قابل توجهی از این تنظیمات، ابزارهایی هستند که برای توسعه‌دهندگان برنامه‌ها، تست‌کنندگان نرم‌افزار و مهندسان سخت‌افزار طراحی شده‌اند تا بتوانند برنامه‌های خود را دیباگ کنند، عملکرد سیستم را تحت شرایط مختلف بررسی نمایند، و یا به اطلاعات تشخیصی دقیق دسترسی پیدا کنند.
قابلیت‌های آزمایشی یا در حال توسعه
گاهی اوقات، برخی ویژگی‌ها در مراحل اولیه توسعه یا به صورت آزمایشی در سیستم‌عامل گنجانده می‌شوند و از طریق منوهای مخفی در دسترس قرار می‌گیرند تا بازخورد محدودی دریافت کنند قبل از اینکه به طور رسمی عرضه شوند یا کنار گذاشته شوند (مانند System UI Tuner در نسخه‌های قدیمی‌تر اندروید)
ویژگی‌های خاص سازندگان (OEMs)
علاوه بر تنظیمات استاندارد اندروید، هر سازنده گوشی (مانند سامسونگ، شیائومی، هواوی و غیره) ممکن است کدهای مخفی یا منوهای تست سخت‌افزاری خاص خود را برای عیب‌یابی و کنترل کیفیت تعبیه کند.
با وجود این دلایل، دسترسی به این تنظیمات برای کاربرانی که می‌دانند چه می‌کنند، می‌تواند بسیار مفید باشد.
بخش دوم: فعال‌سازی “گزینه‌های توسعه‌دهنده” (Developer Options)
مشهورترین و پرکاربردترین بخش تنظیمات پنهان اندروید، منوی “گزینه‌های توسعه‌دهنده” است. این منو به طور پیش‌فرض در تنظیمات گوشی شما قابل مشاهده نیست و باید به روش زیر آن را فعال کنید:
به تنظیمات (Settings) گوشی خود بروید.
به بخش درباره تلفن (About phone) یا درباره دستگاه (About device) بروید. (در برخی گوشی‌ها ممکن است ابتدا نیاز باشد به بخش System بروید(
گزینه‌ای به نام شماره ساخت (Build number) یا نسخه ساخت (Build version) را پیدا کنید.
هفت بار (7 times) به طور متوالی روی “شماره ساخت” ضربه بزنید. پس از چند ضربه اول، پیامی مبنی بر اینکه “شما چند قدم تا توسعه‌دهنده شدن فاصله دارید” ظاهر می‌شود.
پس از هفت بار ضربه زدن، پیامی با مضمون “اکنون شما یک توسعه‌دهنده هستید!” یا “!You are now a developer” نمایش داده می‌شود. (ممکن است در این مرحله از شما خواسته شود پین، الگو یا رمز عبور گوشی خود را وارد کنید).
اکنون اگر به منوی اصلی “تنظیمات” یا به بخش “سیستم (System)” در تنظیمات بازگردید، گزینه جدیدی به نام گزینه‌های توسعه‌دهنده (Developer options) را مشاهده خواهید کرد.
هشدار مهم: همانطور که از نامش پیداست، این گزینه‌ها برای توسعه‌دهندگان طراحی شده‌اند. اگرچه بسیاری از آن‌ها برای کاربران عادی نیز مفید هستند، اما تغییر برخی تنظیمات بدون اطلاع کافی می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد گوشی شما بگذارد. همیشه با احتیاط عمل کنید و اگر از عملکرد یک گزینه مطمئن نیستید، آن را تغییر ندهید یا قبل از تغییر، از تنظیمات پیش‌فرض آن اسکرین‌شات بگیرید.
بخش سوم: گنجینه‌های موجود در “گزینه‌های توسعه‌دهنده”
منوی “گزینه‌های توسعه‌دهنده” مملو از تنظیمات کاربردی است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین و مفیدترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
گزارش اشکال (Bug report): به شما امکان می‌دهد گزارش کاملی از وضعیت فعلی سیستم برای ارسال به توسعه‌دهندگان یا عیب‌یابی تهیه کنید.
رمز عبور پشتیبان‌گیری دسکتاپ (Desktop backup password): برای محافظت از داده‌های پشتیبان‌گیری شده از طریق ADB (Android Debug Bridge) با رمز عبور.
بیدار ماندن صفحه (Stay awake): با فعال کردن این گزینه، صفحه نمایش گوشی هنگام اتصال به شارژر هرگز خاموش نمی‌شود. این برای توسعه‌دهندگان هنگام تست برنامه یا برای کاربرانی که می‌خواهند در حین شارژ، اطلاعاتی را روی صفحه مشاهده کنند، مفید است.
فعال کردن گزارش‌گیری بلوتوث HCI (Enable Bluetooth HCI snoop log): برای توسعه‌دهندگان بلوتوث جهت تجزیه و تحلیل بسته‌های داده بلوتوث.
باز کردن قفل OEM (OEM unlocking): این گزینه برای کاربرانی که قصد آنلاک کردن بوت‌لودر (Bootloader) گوشی خود را دارند (برای نصب رام‌های سفارشی یا روت کردن) ضروری است. توجه: آنلاک کردن بوت‌لودر معمولاً گارانتی گوشی را باطل می‌کند و ممکن است داده‌های شما را پاک کند. با احتیاط فراوان عمل کنید.
سرویس‌های در حال اجرا (Running services): این گزینه به شما نشان می‌دهد که کدام برنامه‌ها و سرویس‌ها در حال حاضر در پس‌زمینه فعال هستند و چه مقدار از حافظه RAM را اشغال کرده‌اند. این ابزار برای شناسایی برنامه‌های پرمصرف و مدیریت بهتر حافظه بسیار مفید است. (این گزینه در برخی نسخه‌های جدیدتر اندروید به بخش اصلی تنظیمات حافظه منتقل شده است).
حالت رنگ تصویر (Picture color mode): در برخی دستگاه‌ها، به شما اجازه می‌دهد از پروفایل رنگی sRGB استفاده کنید که ممکن است رنگ‌ها را طبیعی‌تر نشان دهد.
پیاده‌سازی WebView (WebView implementation): به شما امکان می‌دهد بین پیاده‌سازی‌های مختلف WebView (موتور رندر وب در برنامه‌ها) جابجا شوید(مثلاً Android WebView یا Chrome WebView).
به‌روزرسانی خودکار سیستم (Automatic system updates): به شما امکان می‌دهد کنترل کنید که آیا به‌روزرسانی‌های سیستم پس از راه‌اندازی مجدد به طور خودکار اعمال شوند یا خیر.
حالت نسخه نمایشی (Demo mode): این حالت نوار وضعیت (Status bar) را با یک ظاهر تمیز و ثابت (باتری پر، وای‌فای و شبکه موبایل با آنتن کامل، بدون اعلان) جایگزین می‌کند. برای گرفتن اسکرین‌شات‌های تمیز یا نمایش رابط کاربری برنامه بدون مزاحمت مفید است.
اشکال‌زدایی USB (USB debugging): یکی از پرکاربردترین گزینه‌ها برای توسعه‌دهندگان. این امکان را فراهم می‌کند تا از طریق کامپیوتر و با استفاده از ابزار ADB، دستوراتی را به گوشی ارسال کنید، فایل‌ها را منتقل کنید، برنامه‌ها را نصب و اشکال‌زدایی کنید.
لغو مجوزهای اشکال‌زدایی USB (Revoke USB debugging authorizations): تمام کامپیوترهایی را که قبلاً به آن‌ها اجازه اشکال‌زدایی USB داده‌اید، لغو می‌کند.
نمایش لمس‌ها (Show taps / Show pointer location): با فعال کردن این گزینه، هر بار که صفحه را لمس می‌کنید، یک نشانگر بصری در محل لمس نمایش داده می‌شود. “Show pointer location” اطلاعات دقیق‌تری از مختصات لمس را نیز نشان می‌دهد. برای ضبط ویدیوهای آموزشی از صفحه یا بررسی دقت لمس مفید است.
مقیاس انیمیشن پنجره (Window animation scale)، مقیاس انیمیشن انتقال (Transition animation scale)، مقیاس مدت زمان انیماتور (Animator duration scale): این سه گزینه سرعت انیمیشن‌های رابط کاربری اندروید را کنترل می‌کنند (مانند باز و بسته شدن پنجره‌ها، جابجایی بین منوها). با کاهش این مقادیر مثلاً به 0.5یا حتی خاموش کردن آن‌ها (Animation off)، می‌توانید سرعت ظاهری گوشی خود را به طور قابل توجهی افزایش دهید، هرچند ممکن است تجربه کاربری کمی خشک‌تر به نظر برسد. افزایش این مقادیر انیمیشن‌ها را کندتر می‌کند.
شبیه‌سازی نمایشگر ثانویه (Simulate secondary displays): برای توسعه‌دهندگانی که می‌خواهند نحوه نمایش برنامه خود را روی نمایشگرهای با رزولوشن یا چگالی پیکسلی متفاوت تست کنند.
کوچکترین عرض (Smallest width / Minimum width (dp)): این گزینه به شما امکان می‌دهد چگالی نمایشگر (DPI) را تغییر دهید. با افزایش این مقدار، عناصر روی صفحه کوچک‌تر شده و فضای بیشتری برای نمایش محتوا فراهم می‌شود (شبیه به حالت تبلت). با کاهش آن، عناصر بزرگ‌تر می‌شوند. تغییر بیش از حد این مقدار می‌تواند رابط کاربری را غیرقابل استفاده کند. با احتیاط عمل کنید و مقدار پیش‌فرض را به خاطر بسپارید.
اجبار MSAA 4x (Force 4x MSAA): این گزینه Anti-aliasing را در بازی‌ها و برنامه‌هایی که از OpenGL ES 2.0 استفاده می‌کنند، فعال می‌کند و می‌تواند کیفیت گرافیکی را بهبود بخشد، اما به قیمت افزایش مصرف باتری و فشار بیشتر بر پردازنده گرافیکی (GPU).
غیرفعال کردن هم‌پوشانی HW (Disable HW overlays): به طور معمول، اندروید از هم‌پوشانی‌های سخت‌افزاری برای رندر کردن عناصر روی صفحه استفاده می‌کند تا بار GPU را کاهش دهد. فعال کردن این گزینه، سیستم را مجبور می‌کند تا همه چیز را با GPU رندر کند. این گزینه معمولاً برای عیب‌یابی مشکلات گرافیکی توسط توسعه‌دهندگان استفاده می‌شود و برای کاربران عادی توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند عملکرد را کاهش داده و مصرف باتری را افزایش دهد.
شبیه‌سازی فضای رنگی (Simulate color space): به شما امکان می‌دهد نحوه نمایش رنگ‌ها را در حالت‌های مختلف مانند کوررنگی (Deuteranomaly, Protanomaly, Tritanomaly) یا تک‌رنگ (Monochromacy) شبیه‌سازی کنید. برای توسعه‌دهندگان جهت تست دسترسی‌پذیری برنامه‌هایشان مفید است.
محدودیت پردازش پس‌زمینه (Background process limit): به شما امکان می‌دهد تعداد فرآیندهایی را که می‌توانند همزمان در پس‌زمینه اجرا شوند، محدود کنید. این می‌تواند به کاهش مصرف باتری و آزادسازی RAM کمک کند، اما ممکن است باعث شود برنامه‌ها در پس‌زمینه بسته شوند و اعلان‌ها با تأخیر دریافت شوند یا اصلاً دریافت نشوند. گزینه “No background processes” به شدت محدودکننده است.
نمایش همه ANRها (Show all ANRs – “Application Not Responding”): این گزینه باعث می‌شود که هرگاه یک برنامه برای مدت طولانی پاسخ ندهد (حتی اگر در پس‌زمینه باشد)، یک پنجره هشدار نمایش داده شود. برای توسعه‌دهندگان جهت شناسایی برنامه‌های مشکل‌دار مفید است.
Force allow apps on external: به برنامه‌ها اجازه می‌دهد حتی اگر در مانیفست خود اعلام نکرده باشند، روی حافظه خارجی کارت SD نصب شوند. این ویژگی ممکن است روی همه برنامه‌ها یا همه دستگاه‌ها به درستی کار نکند و برخی برنامه‌ها در صورت انتقال به حافظه خارجی دچار مشکل شوند.
Force activities to be resizable: تمام فعالیت‌های برنامه‌ها را قابل تغییر اندازه می‌کند، حتی اگر برای حالت چندپنجره‌ای (Split-screen) یا نمایشگرهای با ابعاد مختلف طراحی نشده باشند. این می‌تواند منجر به نمایش نادرست برخی برنامه‌ها شود.
این‌ها تنها بخشی از گزینه‌های موجود در “Developer Options” هستند و بسته به نسخه اندروید و سازنده گوشی، ممکن است گزینه‌های دیگری نیز وجود داشته باشد.
بخش چهارم: کدهای مخفی شماره‌گیر (Secret Codes / USSD Codes)
اندروید دارای مجموعه‌ای از کدهای مخفی است که با وارد کردن آن‌ها در برنامه شماره‌گیر (Dialer) و معمولاً با فشردن دکمه تماس (Call)، منوها یا اطلاعات خاصی را نمایش می‌دهند. این کدها اغلب با ## یا # شروع می‌شوند و با ##* یا # خاتمه می‌یابند.
هشدار بسیار مهم: استفاده از برخی از این کدها، به خصوص کدهایی که به منوهای تست سخت‌افزاری یا بازنشانی کارخانه دسترسی می‌دهند، می‌تواند خطرناک باشد و منجر به از دست رفتن داده‌ها یا تغییرات ناخواسته در تنظیمات دستگاه شود. همیشه با آگاهی کامل و مسئولیت خود از این کدها استفاده کنید.
برخی از کدهای مخفی رایج و نسبتاً بی‌خطر (ممکن است روی همه دستگاه‌ها یا نسخه‌های اندروید کار نکنند):
*#06#: نمایش شماره IMEI دستگاه (شناسه بین‌المللی تجهیزات موبایل). این یکی از امن‌ترین و پرکاربردترین کدهاست.
*#*#4636#*#* (INFO): این کد معمولاً یک منوی تست با اطلاعاتی درباره تلفن (وضعیت شبکه، قدرت سیگنال)، اطلاعات باتری (سلامت، دما، ولتاژ)، آمار استفاده از برنامه‌ها و اطلاعات Wi-Fi نمایش می‌دهد. محتوای این منو بسته به دستگاه و نسخه اندروید متفاوت است. در بخش اطلاعات تلفن، گزینه‌هایی برای تغییر نوع شبکه ترجیحی (Preferred network type) وجود دارد. تغییر ناآگاهانه این گزینه می‌تواند باعث قطع شدن اتصال شبکه موبایل شما شود.
*#*#7780#*#*: این کد معمولاً یک بازنشانی داده‌های برنامه‌ها (App data reset) و تنظیمات سیستمی را انجام می‌دهد، اما فایل‌های شخصی مانند عکس‌ها و موسیقی و برنامه‌های دانلود شده را حذف نمی‌کند. باز هم، با احتیاط استفاده شود و از داده‌های مهم پشتیبان تهیه کنید.
*#*#34971539#*#*: برای نمایش اطلاعات مربوط به دوربین دستگاه. (ممکن است روی همه دستگاه‌ها کار نکند).
*#*#273282*255*663282*#*#* یا *#*#273283*255*663282*#*#*: برای ایجاد یک پشتیبان از تمام فایل‌های رسانه‌ای (عکس، ویدیو، موسیقی). (نیاز به بررسی صحت و عملکرد روی دستگاه شما دارد).
*#*#197328640#*#*: برای ورود به حالت سرویس (Service Mode) جهت تست‌های مختلف شبکه و سخت‌افزار. (بسیار پیشرفته و نیازمند دانش فنی).
*#*#232339#*#* یا *#*#526#*#* یا *#*#528#*#*: برای تست WLAN (Wi-Fi).
*#*#232338#*#*: نمایش آدرس MAC وای‌فای.
*#*#1472365#*#* یا *#*#1575#*#*: برای تست GPS.
*#*#0*#*# (معمولاً برای گوشی‌های سامسونگ): منوی تست عمومی سخت‌افزار (LCD, touch, sensors, speakers, etc.)
نکته: بسیاری از کدهای مخفی خاص سازنده هستند و در اینترنت می‌توانید لیست‌های جامعی برای برند گوشی خود پیدا کنید. همیشه قبل از وارد کردن یک کد مخفی، در مورد عملکرد آن تحقیق کنید.
بخش پنجم: تنظیمات دسترسی‌پذیری (Accessibility) – فراتر از نیازهای خاص
منوی “دسترسی‌پذیری” در تنظیمات اندروید، در درجه اول برای کمک به کاربرانی با نیازهای خاص (مانند کم‌بینایی، کم‌شنوایی، یا محدودیت‌های حرکتی) طراحی شده است. اما برخی از ویژگی‌های آن می‌توانند برای همه کاربران مفید باشند:
انتخاب برای خواندن (Select to Speak): با فعال کردن این گزینه، می‌توانید بخشی از متن روی صفحه را انتخاب کنید تا توسط موتور متن به گفتار (TTS) اندروید برای شما خوانده شود.
TalkBack (یا Voice Assistant در برخی گوشی‌ها): یک صفحه‌خوان قدرتمند که تمام محتوای صفحه را می‌خواند و برای کاربران نابینا یا کم‌بینا ضروری است. (برای کاربران عادی ممکن است گیج‌کننده باشد).
بزرگ‌نمایی (Magnification / Magnification gestures): به شما امکان می‌دهد با سه بار ضربه زدن روی صفحه یا با استفاده از یک دکمه شناور، بخشی از صفحه را بزرگ‌نمایی کنید. برای خواندن متون ریز یا دیدن جزئیات تصاویر مفید است.
قلم درشت (Large text / Font size): اندازه فونت کلی سیستم را افزایش می‌دهد.
نمایشگر بزرگ (Display size): اندازه تمام عناصر روی صفحه را تغییر می‌دهد (شبیه به گزینه “کوچکترین عرض” در Developer Options اما با کنترل کمتر).
متن با کنتراست بالا (High contrast text): خوانایی متن را با افزایش کنتراست بین متن و پس‌زمینه بهبود می‌بخشد. (ممکن است ظاهر سیستم را تغییر دهد).
وارونگی رنگ (Color inversion): تمام رنگ‌های صفحه را معکوس می‌کند (سیاه به سفید، سفید به سیاه و غیره). می‌تواند برای برخی کاربران با حساسیت به نور مفید باشد یا در محیط‌های تاریک خوانایی را بهبود بخشد (اگرچه حالت تاریک (Dark Mode) گزینه بهتری برای این منظور است.
اصلاح رنگ (Color correction): برای کاربرانی که دچار کوررنگی هستند، حالت‌های مختلفی برای تنظیم رنگ‌ها ارائه می‌دهد.
حذف انیمیشن‌ها (Remove animations): مشابه گزینه‌های مقیاس انیمیشن در Developer Options، این گزینه تمام انیمیشن‌های رابط کاربری را حذف می‌کند و می‌تواند سرعت ظاهری گوشی را افزایش دهد.
کلیک پس از توقف نشانگر (Click after pointer stops / Dwell timing): برای کاربرانی که از ماوس یا ابزار اشاره‌گر دیگری استفاده می‌کنند، این گزینه پس از ثابت ماندن نشانگر برای مدت زمان مشخص، به طور خودکار کلیک می‌کند.
دسترسی با کلید کنترلی (Switch Access): به کاربران با محدودیت‌های حرکتی شدید اجازه می‌دهد تا با استفاده از یک یا چند کلید خارجی (سوئیچ) با دستگاه خود تعامل داشته باشند.
منوی دسترسی‌پذیری (Accessibility Menu): یک منوی شناور با دسترسی سریع به عملکردهای رایج مانند گرفتن اسکرین‌شات، قفل صفحه، کنترل صدا، باز کردن اعلان‌ها و غیره، که با یک دکمه یا ژست حرکتی قابل فعال‌سازی است. این می‌تواند برای کاربرانی که در استفاده از دکمه‌های فیزیکی یا ژست‌های چندانگشتی مشکل دارند، بسیار مفید باشد.
یکی از بخش‌های مهم در تنظیمات پنهان اندروید، گزینه‌های مرتبط با تهیه نسخه پشتیبان (Backup) است که بسیاری از کاربران از آن غافل می‌مانند. فعال‌سازی صحیح این گزینه‌ها می‌تواند هنگام بازگردانی اطلاعات بسیار حیاتی باشد. اگر تاکنون برایتان سوال بوده که چگونه بعد از ریست فکتوری اطلاعات را برگردانیم، پاسخ در همین تنظیمات نهفته است؛ جایی که می‌توان با اتصال به حساب گوگل و بازیابی نسخه‌های ذخیره شده، بسیاری از داده‌ها مانند مخاطبین، اپلیکیشن‌ها و حتی تنظیمات قبلی را مجدداً روی گوشی بازیابی کرد.
کاوش در منوی دسترسی‌پذیری می‌تواند قابلیت‌های شگفت‌انگیزی را برای شما آشکار کند که شاید هرگز فکر نمی‌کردید به آن‌ها نیاز دارید.
بخش ششم: System UI Tuner – یک ابزار پنهان (در نسخه‌های قدیمی‌تر اندروید)
در نسخه‌های قدیمی‌تر اندروید (معمولاً از اندروید 6.0 تا اندروید 8.0، و در برخی رام‌های سفارشی)، یک منوی مخفی دیگر به نام “System UI Tuner” وجود داشت. برای فعال کردن آن، معمولاً باید نوار وضعیت را به پایین بکشید تا Quick Settings نمایان شود، سپس آیکون چرخ‌دنده (تنظیمات) را برای چند ثانیه نگه دارید تا شروع به چرخیدن کند. پس از رها کردن، پیامی مبنی بر فعال شدن System UI Tuner ظاهر می‌شد و این گزینه در انتهای منوی تنظیمات اضافه می‌گشت.
System UI Tuner به کاربران اجازه می‌داد تا برخی از جنبه‌های رابط کاربری سیستم را سفارشی کنند، مانند:
نوار وضعیت (Status bar): انتخاب اینکه کدام آیکون‌ها (مانند وای‌فای، بلوتوث، باتری، ساعت) در نوار وضعیت نمایش داده شوند. امکان نمایش درصد باتری در داخل آیکون باتری.
مزاحم نشوید (Do Not Disturb): تنظیمات دقیق‌تر برای حالت “مزاحم نشوید”.
سایر موارد (Other): گاهی اوقات گزینه‌هایی برای فعال کردن حالت “تقسیم صفحه” (Split-screen) با کشیدن انگشت روی دکمه برنامه‌های اخیر یا تنظیمات مربوط به “Ambient Display”.
متاسفانه، گوگل در نسخه‌های جدیدتر اندروید (از اندروید 9.0 پای به بعد)، System UI Tuner را به طور رسمی حذف کرد و بسیاری از قابلیت‌های آن یا به بخش‌های دیگر تنظیمات منتقل شدند یا دیگر در دسترس نیستند، مگر در برخی رام‌های سفارشی یا با استفاده از برنامه‌های جانبی.
بخش هفتم: ترفندها و تنظیمات متفرقه دیگر
علاوه بر موارد فوق، ترفندهای کوچک دیگری نیز در اندروید وجود دارد:
بازی‌های پنهان اندروید (Easter Eggs): تقریباً هر نسخه از اندروید یک “ایستر اگ” یا بازی کوچک مخفی دارد. برای دسترسی به آن، به “تنظیمات” > “درباره تلفن” بروید و چند بار به طور متوالی روی “نسخه اندروید (Android version)” ضربه بزنید. یک لوگوی گرافیکی مربوط به آن نسخه اندروید ظاهر می‌شود. سپس با ضربه زدن یا نگه داشتن انگشت روی این لوگو (بسته به نسخه اندروید)، بازی یا انیمیشن مخفی فعال می‌شود. همچنین در برخی تنظیمات امکان بازی برای ساعت هوشمند نیز فراهم است.
میانبرهای صفحه اصلی (Home screen shortcuts): با نگه داشتن انگشت روی آیکون برخی برنامه‌ها در صفحه اصلی، منویی از میانبرها به عملکردهای خاص آن برنامه ظاهر می‌شود (App Shortcuts). همچنین می‌توانید ویجت‌ها را به صفحه اصلی اضافه کنید که اطلاعات یا کنترل‌های سریعی را ارائه می‌دهند.
حالت مهمان یا چند کاربر (Guest Mode / Multiple Users): در بخش “کاربران و حساب‌ها (Users & accounts)” یا “سیستم” > “چند کاربر (Multiple users)”، می‌توانید یک پروفایل مهمان یا کاربران جدید با تنظیمات و برنامه‌های جداگانه ایجاد کنید. این برای زمانی که می‌خواهید گوشی خود را به طور موقت به شخص دیگری بدهید بدون اینکه به داده‌های شخصی شما دسترسی داشته باشد، عالی است.
از دیگر قابلیت‌های کمتر شناخته‌شده اما کاربردی در تنظیمات پنهان اندروید، پشتیبانی از دستگاه‌های جانبی ورودی مانند موس و کیبورد از طریق OTG است. این ویژگی به‌ویژه برای گیمرها جذاب است، چرا که امکان اتصال موس و کیبورد به گوشی برای بازی را فراهم می‌کند و تجربه‌ای مشابه بازی با رایانه شخصی را ارائه می‌دهد. برای فعال‌سازی بهتر این قابلیت، بررسی تنظیمات توسعه‌دهنده و پشتیبانی از HID در دستگاه، می‌تواند بسیار مفید باشد.
سنجاق کردن برنامه (App Pinning / Screen Pinning): این ویژگی به شما امکان می‌دهد یک برنامه خاص را روی صفحه “سنجاق” کنید تا کاربر نتواند از آن خارج شود یا به برنامه‌های دیگر دسترسی پیدا کند، مگر اینکه پین، الگو یا رمز عبور گوشی را وارد کند. برای فعال کردن آن، به “تنظیمات” > “امنیت (Security)” یا “بیومتریک و امنیت (Biometrics and security)” بروید و “سنجاق کردن برنامه” یا “Screen Pinning” را فعال کنید. سپس از صفحه برنامه‌های اخیر، آیکون برنامه مورد نظر را لمس کرده و گزینه “سنجاق کردن (Pin)” را انتخاب کنید.
Developer Quick Settings Tiles: در “گزینه‌های توسعه‌دهنده”، بخشی به نام “کاشی‌های برنامه‌نویس تنظیمات سریع (Developer Quick Settings tiles)” وجود دارد که به شما امکان می‌دهد برخی از گزینه‌های توسعه‌دهنده (مانند “Show layout bounds” یا “Profile GPU rendering”) را به عنوان کاشی به منوی تنظیمات سریع (Quick Settings) خود اضافه کنید.
فایل منیجر مخفی (در برخی نسخه‌ها): در برخی نسخه‌های اندروید، با رفتن به “تنظیمات” > “حافظه (Storage)” و سپس انتخاب حافظه داخلی یا کارت SD، ممکن است گزینه‌ای برای “کاوش (Explore)” یا یک آیکون فایل منیجر ساده وجود داشته باشد که به شما امکان مرور فایل‌ها را بدون نیاز به برنامه جانبی می‌دهد. (البته فایل منیجرهای اختصاصی معمولاً امکانات بیشتری دارند).
بخش هشتم: خطرات و مسئولیت‌پذیری
همانطور که در طول این مطلب تاکید شد، دسترسی و تغییر تنظیمات مخفی اندروید، به خصوص “گزینه‌های توسعه‌دهنده” و “کدهای مخفی”، بدون دانش کافی می‌تواند منجر به نتایج ناخواسته شود. این شامل:
کاهش پایداری سیستم و کرش کردن برنامه‌ها.
افزایش مصرف باتری.
عملکرد نامطلوب یا غیرمنتظره برخی ویژگی‌ها.
مشکلات اتصال به شبکه.
در موارد شدید، نیاز به بازنشانی کارخانه (Factory Reset) که تمام داده‌های شما را پاک می‌کند.
باطل شدن گارانتی (به خصوص در صورت آنلاک کردن بوت‌لودر).
بنابراین، همیشه این نکات را به خاطر بسپارید:
فقط گزینه‌هایی را تغییر دهید که از عملکرد آن‌ها اطلاع دارید.
قبل از تغییر یک گزینه، مقدار پیش‌فرض آن را یادداشت کنید یا از صفحه اسکرین‌شات بگیرید.
اگر مشکلی پیش آمد، سعی کنید تنظیمات تغییر داده شده را به حالت اولیه بازگردانید.
از داده‌های مهم خود به طور منظم پشتیبان تهیه کنید.
اگر کاربر مبتدی هستید، بهتر است از تغییر گزینه‌های حساس خودداری کنید یا از یک فرد باتجربه کمک بگیرید.
نتیجه‌گیری
اندروید، دنیایی برای کاوشگران کنجکاو
اندروید بسیار فراتر از آن چیزی است که در سطح رابط کاربری روزمره مشاهده می‌کنیم. تنظیمات پنهان آن، از “گزینه‌های توسعه‌دهنده” گرفته تا “کدهای مخفی” و قابلیت‌های پیشرفته “دسترسی‌پذیری”، دریچه‌ای به سوی کنترل عمیق‌تر، سفارشی‌سازی پیشرفته‌تر، و درک بهتر از نحوه کار این سیستم‌عامل قدرتمند است. با فعال کردن و کاوش هوشمندانه در این بخش‌های مخفی، می‌توانید سرعت گوشی خود را بهبود بخشید، مصرف باتری را (در برخی موارد) بهینه کنید، مشکلات را عیب‌یابی نمایید، برنامه‌ها را بهتر مدیریت کنید و تجربه کاربری خود را به سطحی جدید ارتقا دهید.