آریا جوان - خراسان / نگاهی به روضه‌ای با قدمت 2 قرن که بانی آن یکی از بزرگان دینی مشهد بوده و هنوز در «منزل شیخ» پابرجاست
روضه و روضه‌خوانی، از آیین‌های سنتی و مذهبی ایرانی است که از زمان شهادت ائمه(ع) وجود داشته است. ولی برگزاری آن‌ها به شکل و شمایل کنونی را به دوران صفویه نسبت می‌دهند. مجالس روضه معمولا محله‌ای بوده و در خانه مردم، مساجد و حسینیه‌ها یا بیت علما برگزار می‌شده و می‌شود. یکی از این مجالس روضه که سال‌هاست پابرجاست، مربوط به مرحوم آیت‌ا... حاج شیخ محمدتقی بجنوردی است. این عالم بزرگ که در جوار حضرت ثامن الحجج(ع) آرمیده است، بانی روضه حضرت سیدالشهدا(ع) به قدمت دو قرن در مشهد بوده که در محل حسینیه قدیمی معروف به «حسینیه شیخ» میزبان عزاداران اباعبدا... الحسین(ع) است.
زاهدی پارسا
محمدتقی بجنوردی در سده 14 قمری در بجنورد زاده شد. تحصیلات علوم دینی را نزد علمای بزرگ حوزه علمیه نجف تکمیل کرد و پس از اتمام تحصیلات به زادگاهش بازگشت. او به انجام وظایف دینی، تحقیق و تدریس پرداخت و در مقام روحانی شهر، ارشاد مردم را بر عهده گرفت. به گزارش خبرگزاری رضوی، وی پس از مدتی در دوره سلطنت ناصرالدین‌شاه به علت اختلاف پیدا کردن با سردار وقت بجنورد، آن شهر را به مقصد مشهد ترک کرد و در این شهر ساکن و امام جماعت مسجد جامع گوهرشاد شد. در زمان کوتاهی شیخ محمدتقی مورد توجه مجاوران و زائران علی بن موسی الرضا(ع) قرار گرفت. این عالم دینی در حرم مطهر امام رضا(ع) کلاس تدریس خود را برپا کرده و شاگردان بسیاری را پرورش داد. شیخ محمدتقی بجنوردی در ماجرای تحریم تنباکو و مخالفت با قرارداد رژی و رهبری روحانیت مشهد نقش مهمی بر عهده داشت. آیت‌ا... شیخ محمدتقی بجنوردی در 14 صفر 1314 هجری‌قمری برابر با روز شنبه چهارم مردادماه سال 1275 شمسی دار فانی را وداع گفت و پیکر مطهر وی در رواق دارالسیاده دفن شد. زهد، مقبولیت بین مردم، تأکید بر اقامه عزای حسینی، پارسایی و پرهیزکاری از اوصاف آن بزرگ مرد الهی است.
حسینیه‌ای در خانه
زمانی که شیخ به مشهد مهاجرت کرد، منزلی در ابتدای بالاخیابان خرید و در آن ساکن شد. سپس تصمیم گرفت تا در منزل شخصی خود مراسم روضه‌خوانی دهه اول محرم را برپا کند. اما رفته‌رفته با دیدن استقبال مردم از این مراسم، روضه‌خوانی در دهه پایانی ماه صفر و سپس روز‌های شهادت ائمه(ع) و بعد‌ها روز‌های جمعه هم اضافه شد. آن‌قدر این مراسم باشکوه و پرشور برگزار می‌شد که مردم به منزل شخصی این عالم فرزانه لقب «حسینیه شیخ» دادند و این کوچه هم به نام آشیخ محمدتقی شناخته شد. این مجلس تا زمان حیات حاج شیخ محمدتقی ادامه داشت و با توجه به این که شیخ در وصیت‌نامه خود به فرزندانش توصیه کرده است تا این مجلس را ترک نکنند، به حرمت وصیت آن مرحوم، اولاد پسر از منزل شیخ نقل مکان نکردند و مراسم روضه‌خوانی را ادامه دادند. حاج شیخ مرتضی بجنوردی تنها پسر خانواده بود که مراسم روضه‌خوانی را همچون پدر برگزار کرد. او دو فرزند پسر داشت که یکی از آن‌ها در زمان حیاتش به رحمت خدا رفت و دیگری حاج شیخ رضا بود که به وصیت جدش عمل کرد و سپس تنها فرزند پسر او، محمدجواد معروف به حاج حسین، راه پدرش را دنبال کرد.
بازار ![]()
وصیت به اقامه عزاداری
این مراسم روضه‌خوانی تا 100 سال بعد از فوت شیخ محمدتقی بجنوردی ادامه داشت تا این که سال 1376 منزل یا حسینیه شیخ در طرح توسعه حرم قرار گرفت و تخریب شد. محمدرضا تقوی بجنوردی، نسل چهارم شیخ محمدتقی گفته است حسینیه شیخ، خانه‌ای 750 متری با بافت کاملا مسکونی بود و طراحی برای حسینیه نداشت، اما ایام عزاداری که می‌شد، یک‌باره تغییر شکل پیدا می‌کرد و پرچم‌های سیاه به اهتزاز درمی‌آمد و تعدادی از اتاق‌ها تخلیه می‌شد. فاصله منزل شیخ تا حرم مطهر شاید 100 متر بیشتر نبود، زمانی که موضوع تخریب خانه مطرح شد، پدرم بسیار ناراحت بود. چون نمی‌خواست وصیت جد بزرگش زمین بماند. اما آیت‌ا... در همین وصیت‌نامه ذکر کرده بود که اگر این خانه تخریب شد، در مکانی دیگر مجلس روضه‌خوانی برگزار شود. بر همین اساس خانه که خراب شد، پدر با سهم‌الارث خود منزلی خرید و به «حسینیه شیخ» تبدیل کرد. این حسینیه اکنون در خیابان امام خمینی 7، کوچه سجادی 4 واقع شده و مکانی معنوی است که این روزها با قدمت نزدیک به 200 سال میزبان سوگواران سیدالشهدا(ع) است.
نویسنده: کاردار | روزنامه نگار