آریا جوان - آیا تاکنون تجربه‌ای از سخنرانی داشته‌اید؟ یا درمقابل اجتماعی بزرگ حرف زده‌اید؟ اگر چنین است احتمالاً زمان زیادی را برای یافتن کلمات و جملات مناسب صرف کرده‌اید، اما کارشناسان معتقدند بیشترین اطلاعاتی که مخاطبین از سخنران می‌گیرند مربوط به زبان بدن، شور و اشتیاق و از همه مهم‌تر تُن صدای او است. بنابراین تقویت صدا برای سخنرانی یکی از ضروری‌ترین اقدامات برای داشتن یک سخنرانی ایده‌آل است. با ما همراه باشید تا با نحوه تقویت و کنترل صدا آشنا شوید.
چرا باید تُن صدای خود را تغییر دهیم؟
داشتن صدایی قدرتمند و جذاب هنگام سخنرانی بسیار مهم است. زیرا پیچ صدا (تغییر دادن صدا) را خوشایندتر می‌کند و همین موضوع علاوه بر افزایش اعتماد به نفس گوینده، احساس بهتری به شنونده می‌دهد. همچنین این نوع صدای گوشنواز، واکنش مثبت مخاطب را برمی‌انگیزد. در نتیجه سخنران نیز متقابلاً احساس احترام، توجه و انرژی مثبت بیشتری خواهد کرد.
غالباً مخاطبان علت این که برخلاف برخی سخنرانان، صدای برخی دیگر بیشتر مورد پسندشان است را نمی‌دانند. به همین دلیل تقویت صدا و داشتن یک سخنرانی بهتر، می‌تواند گوینده را فردی با اعتماد به نفس بالا، قدرتمند و ماهر نشان دهد.
یکی دیگر از علل اهمیت تقویت صدا، جلوگیری از گلودرد ناشی از روش سخنرانی اشتباه است. در روش‌های اشتباه، سخنران برای اینکه صدای مؤثری داشته باشد، سعی می‌کند فریاد بزند. در این حالت ممکن است تارهای صوتی متورم و قرمز شده و در نتیجه آسیب ببینند. بنابراین استفاده از شیوه‌های گرم کردن صدا می‌تواند علاوه بر تأثیرگذاری بیشتر سخنرانی، از آسیب دیدن تارهای صوتی جلوگیری کند.

صدا چگونه تولید می‌شود؟
صدا چگونه تولید می‌شود؟
نفس، اولین و قدرتمندترین قدم در تولید صداست. زمانی که نفس می‌کشیم، ریه‌ها منبسط می‌شوند. هنگام حرف زدن نیز این نفس از طریق نای بیرون داده می‌شود. همین کار، تارهای صوتی که در بالای نای قرار دارند را لرزانده و باعث تولید صدا می‌شود. بنابراین توانایی کنترل نفس که پایه و اساس همه اعمال صوتی است، بسیار مهم است.
پس از آن صدا از طریق گلو، بینی، دهان و حفره‌های مملو از هوا در استخوان جمجمه و صورت (سینوس‌ها) تقویت می‌شود. در نهایت از طریق اعضای صوتی بالای حنجره مانند زبان، لب‌ها، دندان‌ها و سقف دهان صداهایی خاص تولید می‌شود، این صداها همان کلمات قابل فهم و گفتار هستند.
بنابراین باید گفت مانند هر ورزش یا تمرین دیگری، عملیات تقویت صدا برای سخنرانی نیز به گرم کردن نیاز دارد. در واقع قبل از گرم کردن تولیدکننده‌های صدا، ابتدا باید بدن از سر تا نوک انگشتان پا گرم شود. در ادامه تمرین‌های مؤثری در همین راستا معرفی می‌کنیم.
تمرین های گرم کردن بدن پیش از سخنرانی
تمرین 1
از انگشت‌های پا شروع کنید و آن‌ها به سمت بالا بکشید. سپس پاها و بازوها را تکان دهید و بعد بدن خود را تا جایی که می‌توانید کشش دهید. در مرحله بعد شانه‌ها را بچرخانید، تا نزدیک گوش برده و سپس پایین بیاورید. مرحله نهایی، گرم کردن گردن است. ابتدا به آرامی چانه را به قفسه سینه بچسبانید، سپس گردن و سر را به آرامی در هر دو حالت ساعت‌گرد و پادساعت‌گرد بچرخانید. حتماً دقت کنید که این تمرینات را به آرامی انجام دهید تا آسیبی به مفاصل و استخوان‌ها نرسد.
تمرین 2
سعی کنید همزمان خمیازه بکشید و بدن خود را کشش دهید. خمیازه برای تحریک و گرم شدن گلو بسیار مفید است.

دستگاه تنفس بدن
چگونه می‌توان تنفس را کنترل کرد؟
مهم‌ترین نکته، حفظ آرامش است. داشتن آرامش، ظرفیت و کیفیت تنفس را بیشتر می‌کند. البته تمایل اغلب افراد به تنفس با ریه‌های فوقانی است، اما اولین قدم برای افزایش کیفیت تنفس، یادگیری نفس کشیدن با ریه‌های تحتانی و استفاده صحیح از دیافراگم است. دیافراگم عضله‌ای است که قفسه سینه و ریه‌ها را از شکم جدا می‌کند. با به کارگیری صحیح این قسمت، می‌توان کنترل بیشتری روی نحوه تنفس داشت.
تمرین برای کنترل تنفس
به پشت دراز بکشید و کف پاهای خود را روی زمین قرار دهید، به طوری که زانوها رو به بالا خم شوند. دقت کنید در این حالت کاملاً باید آرام باشید. شانه‌ها پایین و شُل و دست‌ها آزاد باشد. حال نوبت فراخوانی آرامش درون است. چشمان‌تان را ببندید و آرامش درون خود را از نوک انگشتان پا تا سر، انتقال دهید.
مرحله بعد نحوه کنترل تنفس در تمرینات تقویت صدا برای سخنرانی کشیدن نفس عمیق است. در این مرحله، از طریق بینی نفس عمیق بکشید و تا شماره 4 در ذهن‌تان بشمارید. این تنفس باید به گونه‌ای باشد که دنده‌ها بالا آمده و قفسه سینه کاملاً منبسط و پر از هوا شود. به طوری که وقتی یک دست را پایین ناف قرار می‌دهید، بالا و پایین رفتن شکم را به وضوح احساس کنید.
اگر قسمت بالایی قفسه سینه هم در حین تمرین بالا می‌آید، به آرامی دست‌تان را روی آن قرار دهید و به سمت پایین هدایت کنید. عضلات شکم را آزاد کنید و سپس دوباره نفس را از طریق بینی داخل و از دهان خارج کنید. چندین بار این کار را انجام دهید تا زمانی که صدایی بلند مانند هم…م – هو…ه (دم – بازدم) تولید شود.
حال در همان حالت خوابیده، عضلات و بدن خود را منقبض و پس از چند ثانیه رها کنید. سپس به تنفس عادی خود برگردید و چند بار آن را تکرار کنید. بعد بایستید، پاها را به عرض شانه باز کنید و بازوها و شانه‌ها را شُل کنید، چانه را به آرامی به قفسه سینه نزدیک کنید و گردن را کمی بچرخانید.
اکنون بدن را به حالت آویزان درآورید طوری که مهره‌های پشت کشیده و دست‌ها و بازوها کاملاً شل و آویزان شوند. در همان حالت چند نفس عمیق بکشید. دوباره بایستید و خود را در آغوش بگیرید، طوری که دستان‌تان دنده‌ها را لمس کند. بعد دوباره بدن را به حالت آویزان در‌آورده و همان تمرین‌ها را تکرار کنید.
این تمرین، یک تمرین عالی برای گرم کردن قفسه سینه و عضلات است. اما باید دقت کنید که چون این نوع نفس کشیدن با آنچه همیشه عادت داشته‌اید متفاوت است، ممکن است بعد از یک یا دو بار نتیجه دلخواه حاصل نشود. اما با تکرار و تمرین حتماً یاد خواهید گرفت.
انسجام و روانی گفتار چه تأثیری در تقویت صدا دارد؟
اعضای صوتی بالای حنجره (زبان، لب‌ها و…) صداهایی خاص و معنی‌دار تولید می‌کنند که همان کلمات و گفتار هستند. در واقع با استفاده از آن‌هاست که صداها قابل تشخیص می شوند. بنابراین برای داشتن گفتاری واضح، منسجم و روان، باید با استفاده از حروف صدادار زبان، لب‌ها، دندان‌ها و سقف دهان تمرین داده شوند. تمرین‌های زیر برای این کار مناسب هستند.

تمرین‌های روان صحبت کردن جهت تقویت صدا برای سخنرانی
تمرین 1
با لب‌های خود صدایی آرام ایجاد کنید، به طوری که لب‌هایتان را به لرزش یا غلغلک وا دارد. سپس این صدا را در داخل دهان حرکت داده و از لب‌ها به بینی و دوباره به لب‌ها باز گردانید. طوری که لرزش یا غلغک را تمام این مناطق احساس کنید. برای تقویت بهتر، تصور کنید آدامسی خیالی در دهان داشته و آن را می‌جوید و بعد فرض کنید شکلاتی در میان دندان‌ها و دهان‌تان گیر کرده است، سعی کنید به کمک زبان آن را بیرون آورده و دهان‌تان را تمیز کنید.
تمرین 2
با صدای بلند اصوات زیر را تمرین کنید.
پاه پَوْ پو پی پِی … پاه پَوْ پو پی پِی
لاه لَوْ لو لی لِی … لاه لَوْ لو لی لِی
گاه گَوْ گو گی گِی … گاه گَوْ گو گی گِی
با تمرین این صداها، به راحتی می‌توانید بر حروف و صداهایی که تلفظ‌شان همیشه برای‌تان مشکل بود، پیروز شده و به راحتی تلفظ کنید. حتماً دقت کنید که تمرین‌ها را به درستی انجام دهید. به طور مثال برای تلفظ صدای لاه، زبان باید ابتدا به پشت دندان‌های جلو بچسبد.
تمرین 3
با صدای بلند بگویید:
با دا گا … با دا گا (تکیه را بیشتر بر حروف ب، د و گ داشته باشید). چند با تکرار کنید.
پا تا کا … پا تا کا (در این جا هم به همان صورت حروف پ، ت و ک را با تکیه بگویید) و چند بار تکرار کنید.
می‌توانید این تمرین را در هر جایی انجام دهید. همچنین سعی کنید به هر دو حالت با صدا و بی‌صدا این تمرین را تکرار کنید.
همچنین تمرین جملات سخت‌ادا (یا زبان پیچان) نیز برای نرمش و گرم کردن اعضای صوتی بالای حنجره، بسیار مفید هستند. این جملات می‌توانند در تقویت راحتی و روانی گفتار تأثیر فراوان داشته باشند. تعداد زیادی از این نوع تمرینات را به راحتی می‌توانید در اینترنت پیدا کنید. به عنوان مثال: کشتم شپش شپش کش شش پا را … سه شیشه شیر سه سیر سرشیر و جملاتی از قبیل که می‌توانند روان صحبت کردن را تقویت کنند.
تمرین 4
به عنوان آخرین تمرین، دست خود را روی سینه قرار داده و خمیازه بکشید. به طوری که در قفسه سینه احساس لرزش یا پیچش صدا کنید. سپس از اعماق سینه بگویید سلام… سلام… سلام.
تقویت صدا برای سخنرانی چه اهمیتی دارد؟
تقویت صدا موجب شنیده شدن حرف‌ها می‌شود. همانطور که گفتیم، اولین قدم در تقویت صدا، توانایی کنترل نفس است. بنابراین در صورت امکان به محل سخنرانی خود بروید و کمی در آن قدم بزنید. همانطور که راه می‌روید سخنرانی خود را تمرین کنید. با صدای بلند صحبت‌های خود را بگویید. از یک نفر بخواهید صحبت‌های‌تان را گوش کند و بگوید آیا صدای شما به اندازه کافی رسا هست؟ آیا صدا به اندازه کافی در سالن می‌پیچد؟
سپس با صدایی آٰرام‌تر سعی کنید سخنان‌تان را دوباره بگویید و صدای خود را به سمت دورترین دیوار سالن پرتاب کنید. این کارها باید در آرامش انجام شوند. بنابراین میزان آرامش خود را چک کنید. شانه‌ها باید پایین باشند. شانه‌های خود را بچرخانید و کشش دهید.
در نهایت سرعت خود را بررسی کنید. همه ما در هنگام اضطراب تندتر صحبت می‌کنیم. پس سعی کنید با آرامش و شمرده سخن بگویید. شاید احساس کنید کمی کند صحبت می‌کنید، اما این دیدگاه شماست و به احتمال زیاد سرعت‌تان مناسب است.
سخن پایانی
داشتن صدایی طنین‌انداز و گوش‌نواز مهارتی است که باید آموخت. تمرین روش‌های تقویت صدا می‌توانند شما را به این هدف برسانند. داشتن صدایی برتر در سخنرانی، علاوه بر این که مفهوم سخنان گوینده را روشن‌تر به مخاطب می‌رساند، اعتماد به نفس او را هم بیشتر نشان می‌دهد. طبیعتاً مخاطب با سخنرانی که اعتماد به نفس بالایی داشته باشد، ارتباط بهتری برقرار می‌کند. برای افزایش اعتماد به نفس خود در صحبت کردن، می‌توانید از روش‌های دیگری که در مطلب راه‌های افزایش اعتماد به نفس در گفتگو آمده است، نیز استفاده کنید. در آخر منتظر نظرات و پیشنهادات شما در رابطه با تقویت صدا یا نحوه افزایش اعتماد به نفس در گفتگو هستیم.