زندگی در محیط، با مبادله مداوم همراه است و زندگی انسان تحت تأثیر ارتباط با محیط اطراف است. برخی عناصر محیطی ممکن است در جهت سلامتی و برخی مانع آن باشند. ارتباط انسان و محیط، گاهی با اندیشیدن، گاهی با لمس کردن، چشیدن، شنیدن، بوییدن و گاهی هم با دیدن است. بینایی که مهم‌ترین حس انتقالی در میان دیگر حواس انسان است در منتقل کردن احساسات مختلف و ادراکات گوناگون به مغز انسان نقش بسزایی دارد و تأثیرات اساسی و ژرفی روی سلامت فیزیکی، روانی، فیزیولوژیکی و عملکرد کلی بدن دارد. علاوه بر این انسان‌ها محیط پیرامون خود را رنگی می‌بینند و این رنگ‌ها در آنان اثری خواه مثبت و یا منفی بر جای می‌گذارند.

به اعتقاد پژوهشگران رنگ عامل مهمی است که بر عملکرد استفاده‌کننده از فضا، تأثیر می‌گذارد و نقش مهمی در معماری ایفا می‌کند. چنانکه در برخی از تحقیقات با تأکید بر نقش رنگ‌هایی خاص در محیط مانند رنگ سبز و آبی، آن‌ها را عاملی جهت ارتقای سلامت دانسته‌اند. بنابراین طراح به اطلاعات فیزیولوژیکی و روانشناسی نیازمند است، چراکه به کشف روابط بین عوامل نور و رنگ و اثرات آن بر انسان کمک می‌کند. در طب سنتی ایرانی توجه ویژه‌ای به اثر محیط طبیعی و مصنوعی بر سلامت انسان شده است و در آن، رنگ از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. از شناخت درد از روی رنگ خاص گرفته تا انتخاب دارو به رنگ خاص و شیوه درمان و نگهداری بیمار در محیطی به رنگ مشخص، همه حکایت از توجه علم طب به رنگ دارد.

همین موضوع موجب شده است که  محققان کشور پژوهشی  را در این خصوص انجام دهند. در این پژوهش که توسط محققی از دانشگاه آزاد اسلامی کرمان انجام شده، تأثیر رنگ محیط بر وضعیت مزاج انسان مورد ارزیابی علمی واقع شده است.

در این پژوهش کاربردی که در واحدهای مسکونی یکی از شهرک‌های شهر کرمان انجام شده، 144 زن خانه‌دار مشارکت داشته‌اند. اطلاعات مورد نیاز پژوهشگران با استفاده از پرسش‌نامه پزشکی تعیین مزاج و مشاهده میدانی از واحدهای مسکونی و ثبت رنگ‌های دیوار و سقف اتاق خواب و نشیمن منزل گردآوری شده و سپس این داده‌ها با نرم‌افزارهای آماری، تجزیه‌وتحلیل شده‌اند.

نتایج این تحقیق نشان داد که بین مزاج فرد و رنگ‌هایی که در محیط کار یا زندگی به‌کاررفته، رابطه معنی‌دار و مشخصی برقرار است و مزاج افراد تحت تأثیر رنگ محیط پیرامون قرار می‌گیرد.

بر اساس گفته‌های وحیده رحیمی مهر، محقق گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی کرمان، «نتایج تحلیل انجام شده در این مطالعه نشان می‌دهد که بین مزاج فرد با رنگ دیوار اتاق خواب و نشیمن ازنظر گرمی و سردی و خشکی و تری با مزاج انسان رابطه معنی‌داری وجود دارد».

این محقق ادامه می‌دهد: «محیط و عناصر محیطی به دلیل دارا بودن طبع و مزاج خاص خود، قوه‌ای از قوای انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ازآنجاکه قوا منشأ افعال است، باعث ایجاد حالتی در جسم و روان انسان می‌شود. اگر این حالت در جهت تعدیل مزاج فرد باشد، در حفظ سلامتی او نقش دارد و اگر بر مزاج فرد تأثیر سوء گذارد، باعث غلبه یکی از اخلاط شده و سلامتی فرد را به خطر می‌اندازد».

طبق یافته‌های این تحقیق، برای استفاده از این خاصیت مهم محیطی، بایستی در رنگ‌آمیزی فضا از رنگ‌های موافق تعدیل مزاج فرد استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال برای فردی با مزاج سرد، از رنگ‌های گرم و روشن استفاده شود و در انتخاب رنگ برای افراد گرم از رنگ‌های سرد مانند سفید استخوانی بهره گرفته شود.

به گفته رحیمی مهر، «اما به‌طورکلی برای همه گروه‌ها باید استفاده از رنگ سیاه، خاکستری و سورمه‌ای را کاهش داد، چراکه این رنگ‌ها باعث تیرگی فضا و غلبه سودا می‌شوند. این موضوع را نیز باید مد نظر قرار داد که افراد در معرض رنگ مربوط به مزاجشان قرار نگیرند، چراکه این موضوع موجب غلبه اخلاط در آن‌ها می‌شود. به‌عنوان‌مثال اگر افراد با طبع گرم و خشک در معرض رنگ‌هایی با مزاج گرم و خشک مانند زرد و قهوه‌ای روشن قرار گیرند، به‌مرور زمان این امر باعث می‌شود که فرد دچار غلبه صفرا شود».

این یافته‌هادر فصل‌نامه «طب مکمل» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اراک منتشر شده‌اند.