بزرگنمايي:

آریا جوان - سالانه مقادیر قابل توجهی از تولیدات کشاورزی به‌وسیله انواع آفات در انبارها از بین می‌رود و خسارت قابل توجهی به محصولات فوق که با صرف انرژی فراوانی تولید می‌شوند، وارد می‌آورد. برای جلوگیری از این اتفاق یا کاهش شدت آن، معمولاً از روش‌های مختلفی سود برده می‌شود که در این میان، روش‌های شیمیایی علیرغم تمام مضراتی که برای انسان و محیط زیست دارند، کماکان نقش مهم و اصلی را بازی می‌کنند.
اما اخیراً بدین منظور استفاده از برخی مواد طبیعی نظیر اسانس گیاهان مختلف به‌عنوان جایگزین سموم شیمیایی در کنترل آفات مورد توجه قرار گرفته است و در این خصوص گیاهان مختلفی معرفی شده‌اند. در این میان گیاهی با نام زربین وجود دارد که به دلیل وجود مواد مؤثره ضدآفت خود، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. این گیاه حاوی ماده‌ای به نام آلفا- پینن است که منبع قابل توجهی از حشره‌کش‌های گیاهی است و می‌تواند به‌عنوان حشره‌کشی تنفسی، دورکننده و بازدارنده تغذیه عمل کند.
برای آزمایش کارایی عصاره گیاه زربین به‌عنوان یک حشره‌کش طبیعی برای دفع آفات انباری برنج و به‌طور ویژه آفتی به نام شپشه برنج، یک تیم تحقیقاتی هشت نفره از پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی با همکاری دانشگاه پیام نور تهران مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که نتایج علمی و فنی آن اخیراً در فصلنامه علمی پژوهشی گیاهان دارویی منتشر شده است.
در این مطالعه سعی شده است طی آزمایش‌های مختلف و پس از استخراج عصاره، خاصیت حشره‌کشی، دورکنندگی و شاخص‌های تغذیه‌ای اسانس برخی گونه‌ها و جمعیت‌های گیاه دارویی زربین روی حشرات بالغ شپشه برنج بررسی شود.
نتایج این آزمایش‌ها نشان داد که اسانس گیاه دارویی زربین به‌خوبی می‌تواند از پس حشرات مزاحم انباری به‌ویژه شپشه برنج برآمده و این محصول ارزشمند را در مقابل هدرروی انباری محافظت کند.
آن‌گونه که شهلا امینی، محقق مرکز تحقیقات گیاهان دارویی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی و همکارانش می‌گویند، «در این تحقیق، ماده مؤثره آلفا- پینن به‌عنوان ترکیب اصلی اسانس گونه‌های مختلف زربین شناخته شد و نتایج نشان داد از بین گونه‌های مورد بررسی، گونه موسوم به سرو سیمین این گیاه، بیشترین سمیت تنفسی را روی شپشه برنج نشان داد».
آن‌ها خاطرنشان کرده‌اند: «همچنین در بررسی اثر دورکنندگی بر شپشه‌های برنج، اسانس گونه دیگری از این گیاه به نام زربین فرانسه بالاترین تأثیر را از خود نشان داد و از این نظر به‌عنوان گونه برتر زربین شناخته شد».
بر این اساس، این محققان اعتقاد دارند با توجه به سمیت و اثر دورکنندگی بالای اسانس گیاهان جنس زربین روی حشرات بالغ شپشه برنج، این جنس پتانسیل بالایی برای استفاده در برنامه‌های کنترل این آفت در انبارها را دارد و لازم بیشتر مورد توجه قرار گیرد.