آریا جوان - ورزش 3 /فیفا با اعلام رسمی پاداشهای مالی جام جهانی ۲۰۲۶، از جهشی بیسابقه در اقتصاد بزرگترین تورنمنت فوتبالی جهان رونمایی کرد. رقابتهایی که با حضور ۴۸ تیم در آمریکا، کانادا و مکزیک برگزار میشود، نهتنها از نظر ابعاد فنی و رسانهای، بلکه از حیث مالی نیز نقطه عطفی در تاریخ جام جهانی بهشمار میآید.
بر اساس اعلام فیفا، مجموع جوایز نقدی جام جهانی ۲۰۲۶ به حدود ۷۲۷ میلیون دلار میرسد؛ رقمی که در مقایسه با ۴۴۰ میلیون دلار جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، رشدی نزدیک به ۵۰ درصد را نشان میدهد. در دوره قبلی، قهرمان رقابتها ۴۲ میلیون دلار پاداش دریافت کرد، اما در دوره آینده این عدد به حدود ۵۰ میلیون دلار افزایش یافته است. همچنین پاداش تیمهای حاضر در مراحل ابتدایی نیز نسبت به دوره قبل بهطور محسوسی رشد کرده است.
از مجموع این مبلغ، ۶۵۵ میلیون دلار بهصورت مستقیم و بر اساس عملکرد تیمها در مراحل مختلف مسابقات میان تیمهای شرکتکننده توزیع میشود. علاوه بر این، هر تیم صعودکننده پیش از آغاز رقابتها ۱.۵ میلیون دلار پاداش ثابت برای پوشش هزینههای آمادهسازی دریافت خواهد کرد؛ موضوعی که باعث میشود حتی تیمهایی که در مرحله گروهی حذف میشوند نیز حداقل ۱۰ تا ۱۰.۵ میلیون دلار درآمد تضمینشده داشته باشند. این رقم در جام جهانی ۲۰۲۲ حدود ۹ میلیون دلار بود.
بازار
پاداشها با صعود در مراحل حذفی افزایش چشمگیری پیدا میکند. تیمهای راهیافته به مرحله یکهشتم نهایی حدود ۱۵ میلیون دلار، تیمهای یکچهارم نهایی نزدیک به ۱۹ میلیون دلار و چهار تیم برتر رقابتها بین ۲۷ تا ۵۰ میلیون دلار پاداش دریافت میکنند؛ اعدادی که برای بسیاری از فدراسیونها معادل بودجه چند فصل فعالیت است.
در کنار فدراسیونها، باشگاهها نیز سهم مستقیمی از درآمد جام جهانی خواهند داشت. فیفا بار دیگر طرح پرداخت پاداش به باشگاهها را اجرا میکند و بر این اساس، هر بازیکنی که در جام جهانی حضور داشته باشد، حداقل ۲۵۰ هزار دلار برای باشگاه متبوع خود درآمدزایی خواهد کرد. این مبلغ با توجه به تعداد روزهای حضور بازیکن در مسابقات میتواند افزایش یابد.
با توجه به نرخ ارز در ایران، همین رقم پایه نیز اهمیت ویژهای پیدا میکند. برای باشگاههای بزرگ ایرانی که معمولاً ۳ تا ۴ ملیپوش در فهرست تیم ملی دارند، حضور بازیکنانشان در جام جهانی میتواند به درآمدی چند میلیون دلاری منجر شود؛ درآمدی که در شرایط فعلی فوتبال ایران، قابلیت پوشش بخش قابل توجهی از هزینههای فصل، بدهیها یا حتی سرمایهگذاری در زیرساخت و آکادمی را دارد.
با این حال، برای فوتبال ایران یک نکته کلیدی وجود دارد: نحوه استحصال و انتقال این منابع مالی در شرایط تحریم. تجربه دورههای قبلی نشان داده که دریافت مستقیم پول از فیفا همواره با چالشهای بانکی و حقوقی همراه بوده و نیازمند سازوکارهای شفاف، زمانبندی دقیق و پیگیری حقوقی جدی از سوی فدراسیون و باشگاههاست. در غیر این صورت، بخشی از این فرصت اقتصادی میتواند در پیچوخم محدودیتهای بینالمللی از دست برود.
در مجموع، جام جهانی ۲۰۲۶ نهتنها بزرگترین رویداد فوتبالی تاریخ از نظر تعداد تیمهاست، بلکه بهوضوح میتواند به یکی از مهمترین فرصتهای اقتصادی فوتبال ایران در سالهای اخیر تبدیل شود؛ فرصتی که استفاده درست از آن، بیش از هر زمان دیگری به مدیریت، شفافیت و برنامهریزی وابسته است.
* پاداشها بر اساس جایگاه تیمها بهصورت تقریبی به شکل زیر هستند:
قهرمان جام: ۵۰ میلیون دلار
نایبقهرمان: ۳۳ میلیون دلار
تیم سوم: ۲۹ میلیون دلار
تیم چهارم: ۲۷ میلیون دلار
تیمهای ۵ تا ۸ (یک چهارم): ۱۹ میلیون دلار
تیمهای ۹ تا ۱۶ (یک هشتم نهایی): ۱۵ میلیون دلار
تیمهای ۱۷ تا 32 (پلی آف): ۱۱ میلیون دلار
تیمهای ۳۳ تا ۴۸: ۹ میلیون دلار
* علاوه بر این، هر تیمی که به جام جهانی راه پیدا کند، ۱.۵ میلیون دلار قبل از شروع مسابقات میگیرد تا هزینههای آمادهسازی خودش را پوشش دهد. این یعنی حتی تیمی که در مرحله گروهی حذف شود هم حداقل ۱۰.۵ میلیون دلار خواهد داشت.
تیم ملی ایران در جام جهانی:
*فقط با حضور در رقابت حدود ۱۰.۵ میلیون دلار تضمین شده دارد.
*اگر در مرحله گروهی حذف شوند، همین مبلغ را دریافت میکنند.
*صعود به دو مرحله بالاتر که البته به قرعه مناسب هم بستگی دارد این رقم را به یک و نیم برابر افزایش خواهد داد.